Amsterdam
23 feb. 2015
3 minuten
Nederland staat bekend als sterk agro & food-land. Zo is Nederland wereldwijd agro-exporteur nummer twee en behoort het kennisniveau op dit terrein tot de wereldtop. De hier aanwezige landbouw en verwerkende industrie heeft er ook toe geleid dat er een sterke toeleverende keten van machinebouwers is ontstaan.
Dat schrijft ING Economisch Bureau in haar recente rapport Agro-& Food-machinebouw. De 335 producenten van landbouw- en voedselverwerkingsmachines realiseren over 2014 een omzet van naar schatting 4,2 miljard. Producten variëren van melkrobots, voersystemen en aardappelrooiers tot groentesnijlijnen, verpakkingslijnen of eiersorteermachines. De machinebouw heeft een geweldig (export)potentieel. Inmiddels is twee derde van de productie bestemd voor export.
Export
Deels wordt de potentie van de Nederlandse machinebouw al benut: Nederland heeft een aandeel van 11 procent in de wereldexport van foodmachines en is daarmee de derde exporteur na Duitsland (20 procent) en Italië (14 Italië). Ook op het gebied van de landbouw machines is het aandeel met 6% relatief hoog. Agro- en foodmachines uit Nederland weten de verschillende regio’s in de wereld goed te vinden. Met name bouwers van foodmachines profiteren van de opkomende economieën. Het exportaandeel van Azië bedraagt inmiddels 18 procent, en ook Latijns-Amerika en Afrika groeien als afzetgebied. De twee belangrijkste afzetlanden van landbouwmachines (2013) zijn Duitsland en Frankrijk, van foodmachines Rusland en de VS. De export naar Rusland kreeg in 2014 echter een forse tik met een exportdaling van 40 tot 50 procent.
De sector heeft verdere groeiplannen. In samenwerking met het FME Agro & Food-cluster heeft ING Economisch Bureau 114 (technologische) toeleveranciers gevraagd naar groeiplannen, investeringen en samenwerking. De meeste bedrijven hebben voor zichzelf een groeidoelstelling neergezet (86 procent). De binnenlandse markt blijft belangrijk voor veel bedrijven, 61 procent noemt Nederland, ondanks het volwassen karakter van de markt, als één van de belangrijkste groeiregio’s. Ook Azië (32 procent), Duitsland (26 procent) en overig Europa (36 procent) worden regelmatig genoemd.
R&D
Van de ondervraagde bedrijven geeft ongeveer de helft (51 procent) aan dat zij nieuwe producten hoofdzakelijk zelfstandig ontwikkelen. Dit is niet per definitie verkeerd, maar vraagt meer van de R&D-inspanningen en van de mensen in de organisatie. Aan de andere kant is er meer regie. De bedrijven die hoofdzakelijk zelfstandig werken in de productontwikkeling geven in het onderzoek vaker aan de R&D-uitgaven te willen opschroeven. Veel bedrijven geven aan dat R&D bovenaan staat op de investeringsagenda. Er wordt steeds meer gevraagd van agro & foodbedrijven, onder meer op het vlak van veiligheid en traceerbaarheid van voeding. Dit werkt door in de keten en dus krijgen ook hightech toeleveranciers met steeds hogere eisen te maken. Daarbij zorgt technologische vooruitgang voor nieuwe mogelijkheden, vaak complexer doordat meerdere technologieën (software, mechatronica, optische en sensortechnologie) gecombineerd worden. Proactiviteit, transparantie, betrokkenheid en vertrouwen sleutelbegrippen
Productinnovatie
De mate van productinnovatie, en bovenal de implementatie van de nieuwste technologieën, zal bepalend zijn voor het toekomstig succes van de agro & food-machinebouw. Maar ook in de rest van de foodketen, tot en met de consument, zal technologie de komende jaren voor een verandering zorgen. Meer kennis van voeding en ICT als enabler om informatie veel sneller te kunnen delen (tussen consumenten en in de keten), zullen de foodsector meer vraaggestuurd moeten maken. Dit gaat ook de high-tech toelevering raken. In 2015 zal ING Economisch Bureau een uitgebreide studie over dit onderwerp uitbrengen. Vast staat dat ook de machinebouw, vanuit haar huidige sterke mondiale positie, in deze transitie een rol moet spelen om toonaangevend en concurrerend te blijven.