Interview met MKB-Nederland voorzitter Michaël van Straalen

Niet alleen voor alle mkb-ondernemers in ons land, maar specifiek voor de Vraag en Aanbod-lezers, behandelt Van Straalen de maakindustrie. Want zo laat hij weten, zijn roots liggen nog altijd geworteld in de metaal. De omgeving van MKB-Nederland in de Malietoren in Den Haag voelt voor Van Straalen vertrouwd aan. ‘Als voorzitter van de Metaalunie was ik ook vicevoorzitter van MKB-Nederland en al enkele maanden waarnemend voorzitter. Dus ik kende de weg hier wel een beetje.’

Groei moet doorzetten

Nu, binnen MKB-Nederland, vertegenwoordig ik alle gelederen binnen het mkb. Het is dan ook een prachtige verbreding en daarin zit hem direct ook de uitdaging. Kijk naar de groeiagenda ‘Kansrijk’, die we samen VNO-NCW ten behoeve van alle Nederlandse mkb-ondernemers hebben opgesteld. De uitvoering van deze agenda is een enorme uitdaging waar we met zijn allen keihard aan moeten en zullen gaan werken. De aanleiding hiervoor is dat het mkb relatief te weinig doorgroei vertoont, terwijl de kansen er wel zijn.’ Oordelend over de BV Nederland weet Van Straalen het zeker, de zware economisch periode hebben we definitief achter ons gelaten. ‘De matige groei van het laatste kwartaal van slecht 0,5 procent is niet spectaculair. Maar het is wel een groei en dat is positief. Zo zijn plusjes zichtbaar In de logistiek, transport en in de metaalsector. De bouw heeft het nog steeds lastig, maar ook hier zien we dat deze sector zich langzaam aan het herpakken is. Voor een stevige groei is het noodzakelijk dat belemmeringen worden weggenomen. Dat is essentieel en dat is waar MKB-Nederland ook voor staat. Dit wordt zichtbaar in de groeiagenda Kansrijk.’ De thema’s regelgeving, lastendruk en financiering staan al sinds jaar en dag op de agenda. Wel zijn de inhoudelijke actiepunten sterk veranderd. ‘Je kunt ook zeggen dat er een aantal zaken is aangepakt en dat er andere zijn bijgekomen. En gelukkig kunnen we constateren dat de inspanning om meer instroom te genereren binnen  technische opleidingen zijn vruchten heeft afgeworpen en nog gaat afwerpen. Landelijk gezien is het aantal technische studenten de laatste jaren gestegen.’

Voorzichtigheid was troef

De Nederlandse financieringswereld belandde in 2008 in de mineur. ‘We weten allemaal dat banken de afgelopen jaren veel terughoudender zijn geworden wat betreft het financieren van mkb-bedrijven. Dat is deels te begrijpen en het resultaat van strengere eisen, maar het is voor een groot deel risicomijding. Daarom pleiten we ook voor andere vormen van financiering, waarmee de ondernemer wel kan investeren. Want investeren is essentieel voor groei.’ Ook belangrijk is samenwerking tussen ondernemers. Het samen optrekken bij innovatieve projecten en het vinden van andere vormen van financiering  zijn de twee belangrijkste aanjagers voor het stimuleren van groei. En groei betekent meer banen en meer welvaart.’

Persoonlijk inzicht

De groei van een onderneming wordt ook in belangrijke mate bepaald en is sterk afhankelijk van de inzet en inzichten van de directeur en/of eigenaar. ‘Hij moeten het voortouw nemen en de tools aangrijpen om te excelleren. Want dat hebben we nodig: excellente bedrijven. En meer dan ooit geldt dat stilstand achteruitgang is.’ Van Straalen vindt daarom ook dat ondernemers meer aandacht moeten besteden aan zaken die niet direct met hun corebusiness te maken hebben. Denk hierbij aan de mogelijkheden van ict, marketing en onderwijs. Medewerkers moeten goed bijblijven, maar dat geldt evenzeer voor ondernemers zelf. En dat beslaat een breed terrein. Ondernemers kunnen veel van elkaar leren. Daarom hebben we in het noorden van het land bijvoorbeeld een project gestart waarbij ondernemers elkaar coachen en met elkaar kunnen sparren. Zoals gezegd geldt dit niet alleen voor ondernemers, maar ook voor de werknemers. Het leven-lang-lerentraject is er dan ook niet voor niets. De veranderingen zijn intens en gaan snel, zeker binnen het industriële mkb. Het bijblijven op het gebied van ict waaronder het gehele Umfeld van Smart Industry, is doorslaggevend voor de toekomst van onze maakindustrie. Dit is voor nu en de toekomst ook een belangrijke uitdaging voor de brancheorganisaties gelieerd aan de maakindustrie. De inzet zou zich wel meer moeten toeleggen per deelgebied waardoor elke sector voldoende aandacht krijgt.’

Internationalisering

In het verlengde hiervan vindt de MKB-Nederland preses dat er voor ondernemers één digitaal loket zou moeten komen voor internationalisering. ‘Om de internationaliseringsslag aan te gaan en er daadwerkelijk invulling aan te geven, moeten ondernemers veel beter en duidelijker worden geïnformeerd. We pleiten dan ook voor één loket waar de ondernemer alles te weten kan komen over alle stappen die nodig zijn om exporteren tot een succes te maken. Als we ons onvoldoende bewust zijn van de exportmogelijkheden en vooral de noodzaak hiervan, zijn we in 2050 als maakindustrie weg, dan bestaan we niet meer. Ik zie dit niet gebeuren, maar we moeten er wel voor waken dat we ons  uit de markt prijzen. Alert blijven, samenwerking zoeken en jezelf daadkrachtig opstellen. Met medewerking van de brancheorganisaties en overheden.’

Weinig doorgroei

Nederland is een ondernemend land. Het aantal starters groeit al jaren achtereen fors. Het mkb vertoont echter relatief weinig doorgroei. Bedrijven worden onder meer in hun groei belemmerd door regelgeving en de lasten en risico’s die samenhangen met het werkgeverschap Van Straalen vindt dat die lasten en risico’s nu te eenzijdig op het bord van de werkgever liggen. Neem bijvoorbeeld de twee jaar loondoorbetalingsplicht bij ziekte. Ook zijn er oude afspraken in cao’s die gemoderniseerd moeten worden. ‘Dit wil niet zeggen dat we voorstander zijn om de cao’s uit te hollen, zeker niet, maar het moet veel meer op deze tijd, anno 2015,  worden afgestemd. De cao’s moeten ook moderniseren.’

‘De loonkosten voor werkgevers zijn in de laatste tien jaar met zo’n 12 procent bruto gestegen. Tegelijkertijd is het reële netto inkomen van de werknemers met zo’n tien procent gedaald. Ook hier moet wat aan worden gedaan.’ Ook vindt Van Straalen dat de regelgeving veel meer gericht en afgestemd moet worden op het mkb. ‘Tachtig procent van de bedrijven heeft minder dan tien medewerkers in dienst. Zij moeten de standaard worden voor regelgeving in ons land.’ Tot slot vindt Van Straalen dat Nederlandse bedrijven hun innovaties onvoldoende uitbaten. ‘De prachtige innovaties die we maken, kunnen meer en commerciëler worden ‘verkocht’ en vermarkt. Ze leveren nu te weinig op als je kijkt naar de inspanningen die ervoor worden gepleegd. Ook daar moeten we eens goed naar kijken met alle betrokkenen.’

i www.mkb.nl