Utrecht
16 Jan. 2014
4 minuten
Behangpapier is weer in. Vooral dat zware papier. Als je vingertoppen over het papier glijden, voel je precies de structuur van de print. Tot in de kleinste details. Die kwaliteit behangpapier kan alleen gemaakt worden dankzij de laser. Jarenlang is de laser het gereedschap voor de plaatverwerkende industrie geweest. Je kunt echter veel meer met de laser doen dan snijden en lassen. Bijvoorbeeld oppervlakken bewerken. Of 3D printen van metaal. De gemeenschappelijke noemer: produceren met licht. Dat zal ook in de verspanende industrie steeds meer gaan gebeuren.
Techni-Show exposanten zoals Renishaw, GF AgieCharmilles en het Laser Applicatie Centrum tonen van 11 tot en met 14 maart in de Jaarbeurs in Utrecht wat de maakindustrie allemaal met de energie van licht kan doen. “De grens wordt bepaald door waar je voorstellingsvermogen ophoudt”, zegt Werner Arns, directeur Branche Office Benelux bij GF AgieCharmilles. De Zwitserse machinebouwer ziet wereldwijd de vraag naar machines voor het laserstructureren van oppervlakken sterk toenemen. Ook in de Benelux staan inmiddels de eerste machines, onder andere bij een fabrikant van hardmetalen freesgereedschappen. Werner Arns: “Ze hebben een bepaalde vormholte in het hardmetaal nodig om het spaanbrekend effect te vergroten. Die vorm moest eerst met een ingewikkeld slijpproces worden aangemaakt. Met de laser zijn de mogelijkheden quasi onbeperkt.”
Functionele oppervlakken
Arns denkt dat de technologie een omslagpunt heeft bereikt. Jarenlang was het laserstructureren een nichetoepassing. Vaak ging het om look and feel: een spuitgietmatrijs waarin een bepaald effect wordt aangebracht zodat de kunststof er als leer uitziet en aanvoelt. Nu worden daar functionele eigenschappen aan toegevoegd. Bijvoorbeeld vuilafstotend. Bepaalde delen van een oppervlak harden, zodat het slijtvaster wordt. Of stromingsweerstand verlagend. De omslag komt mede zegt Werner Arns, door de andere marktbenadering. “Designers en constructeurs moeten weten wat er kan met deze technologie, dan ontstaan pas de toepassingen.” Het Zwitserse concern benadert de markt nu langs die weg, inspelend op de vraag naar onderscheidende producten. Er komen ook nieuwe toepassingen. In Nederland is zo’n lasermachine verkocht aan een clichémaker voor de drukpersindustrie. Behangpapier kan nu een veel fijnere detaillering krijgen, dankzij de laser.
Hybridemachines
Er zijn ook machinebouwers die de laser inzetten om traditionele processen te ondersteunen, zodat moeilijk te verspanen materialen plots wel verspaanbaar worden. Deze hybridemachines vind je bijvoorbeeld bij Montforts Werkzeugmaschinen, in Nederland vertegenwoordigd door BMT Tools. De Duitse fabrikant gebruikt de laser om keramiek beter te kunnen draaien. Vlak voordat de draaibeitel in het materiaal gaat, wordt het keramiek met de laser verwarmd waardoor het beter verspaanbaar wordt. Een andere toepassing is lasercladden in een CNC-freescentrum. Een dergelijke machine ontwikkelt Chiron (in Nederland vertegenwoordigd door Oude Reimer) samen met het Werkzeugmaschinenlabor in Aken.
Lasercladden
Paul Hartgers, directeur van het Laser Applicatie Centrum, ziet groeipotentieel in lasercladden, zeker ook als stand alone oplossing. “Als je een lange as volledig van een harde laag moet voorzien, kun je die best goed opspuiten. Maar als je een maatpassing moet maken, is lasercladden een betere technologie.” Dankzij nieuwe sensortechnologie en de besturingssoftware, is het lasercladproces tegenwoordig heel goed beheersbaar. Dat opent ook mogelijkheden in het microbewerken, met name door de komst van de femto- en picosecondelaser. Deze werken met extreem korte pulsen, zodat je nauwelijks nog warmte inbrengt. Een handvol Nederlandse bedrijven past dit toe. “De bulk van de bedrijven echter nog niet. Ik denk dat dit te maken heeft met onbekendheid en de vooroordelen over de laser”, zegt Hartgers.
3D printen van metaal
De ultieme stap in de productietechnologie waarbij de laser een essentiële rol speelt, is het lasersmelten van metaal. Hierbij wordt metaalpoeder door de laser gesmolten zodat je direct in 3D een product vormt. Je hoeft dus niet meer te frezen of te draaien, of wel soms? Philippe Reinders Folmer, directeur van Renishaw Benelux, gelooft niet dat de verspaning volledig overbodig wordt. “Lasersmelten blijft altijd nabehandeling nodig houden. Spanningsvrij maken, in- en uitwendig vlakken frezen, precisiepassingen maken, et cetera.” Hij praat dan ook liever over een aanvulling op bestaande verspanende processen. Als je het zo ziet, is het lasersmelten geen bedreiging maar een kans. “Wie niet in nieuwe technologie investeert, zal dit als een bedreiging zien. Wie dat wel doet, omarmt het lasersmelten als een uitbreiding van de bestaande processen.”
Onderscheidend
Met de laser kun je dus veel meer doen. En met lasertechnologie kun je nieuwe markten betreden. Dat moeten Nederlandse toeleveranciers zich meer gaan realiseren, denkt Paul Hartgers. En dan kan het zowel laserlassen als lasercladden zijn, of uiteindelijk zelfs lasersmelten. “Wie de technologie beheerst, positioneert zich hoger in de markt en onderscheidt zich, verbreedt daardoor de markt en vermindert het risico.”
Themaroutes op Techni-Show
Tijdens Techni-Show zijn er onder andere themaroutes langs interessante innovaties op zowel het gebied van de laser als 3D printen. In ExpoMatch, het systeem waarin je alle informatie over exposanten vindt, kun je met een simpele muisklik een van deze routes selecteren.