Bijeenkomst medisch-technologische industrie vliegwiel voor innovatie

Op 5 november 2013 kwam de medisch-technologische industrie bijeen op de TU Campus in Delft om samen met medici en wetenschappers innovatieve ideeën uit te werken. Vertegenwoordigers van het Reinier de Graaf Gasthuis, Nucletron, Gilde Healthcare, Double Sense, het Radboud UMC, MediShield, LUMC en de TU Delft gingen met elkaar aan de slag aan de hand van concrete casussen op het gebied van hart- en vaatziekten, dementie en prostaatkanker.

Vanuit de ergonomie

Wat gebeurt er wanneer je Delftse ontwerpers naar de practica-zalen van het Erasmus Medisch Centrum stuurt en geneeskunde studenten industriële ontwerpen laat maken? Richard Goossens (Professor Fysieke Ergonomie, TU Delft) probeerde het en met verrassend resultaat. Goossens: ‘Er zijn drie verschillende soorten mensen op de TU Delft: wetenschappers, engineers en ontwerpers. Ik ben ervan overtuigd dat deze verschillende studenten elkaar moeten leren kennen, elkaars gesprekspartners moeten worden. Daarom betrek ik geneeskunde studenten bij het ontwerpproces en stuur ik ontwerpers naar de snijzalen van het Erasmus.’

‘Wat dat concreet oplevert, kunt u lezen in dit boekje’, vertelt Goossens terwijl hij met een publicatie naar de zaal wappert. ‘Elke drie jaar publiceren wij een boekje met honderd ideeën voor nieuwe producten in de gezondheidszorg. Een van die ideeën was de Babybloom, een kindvriendelijke couveuse, een medisch product dat vanuit de ergonomie is ontworpen. Het ontwerp won ook meteen de reddot-design award.’

Maar daar bleef het niet bij: de studenten van Goossens bedenken aan de lopende band nieuwe ideeën. Maar lang niet altijd eindigt zo’n goed idee ook op de markt. ‘Het komt regelmatig voor dat er een patent is aangevraagd, maar dat het traject daarna in een zwart gat eindigt. Er wordt geen investeerder gevonden. En medici denken vaak niet voorbij het patent.’

Volgens Richard Goossens ligt de oplossing ook hier in samenwerking: samen met de Healthcare Group en het Reinier de Graaf Ziekenhuis wil hij de innovatiemotor aanzwengelen en binnen tien jaar een nieuwe heupprothese ontwikkelen. ‘We hebben afspraken gemaakt met het bedrijf Biomet, het bedrijf mag de IP overnemen en een deel van de bonus gaat naar de student die het product bedacht heeft. Biomet is gewend om met engineers samen te werken, maar met designers, dat is voor hun een heel andere wereld.’

Niet alleen voor worried well

Samenwerking tussen verschillende disciplines, dát is de richting van waaruit de meest interessante innovaties te verwachten zijn. Ook Philips staat vierkant achter het principe van co-creatie, zo vertelde Hans Hofstraat (vice president, Philips research). ‘Het bestrijden van infectieziekten was een belangrijke stap om onze levensverwachting te verhogen. De twintigste eeuw was de eeuw van de medicijnen. Nu draait het om technologie, in combinatie met farmaceutica.’

Het aantal ouderen ten opzichte van het werkende deel van de bevolking gaat naar 49 op de 100 in 2040, zo voorspelt de Hofstraat. Het aantal chronisch zieken loopt op naar 7 miljoen, waaronder alleen al 300.000 mensen met dementie. Hofstraat vindt dat er op een andere manier over ziekte moet worden nagedacht: ‘Van behandeling, naar een holistische benadering van gezondheid. De uitdaging zit erin het totaal aantal ziektejaren te verminderen, voor iedereen, niet alleen voor de worried well.’

Bij Philips wordt – natuurlijk – gewerkt aan beeldvormende technieken. Hans Hofstraat: ‘Tegenwoordig krijg je nieuwe hartkleppen via de lies. Dat betekent minder opnamedagen. Met de stichting Zorg binnen bereik, een samenwerking van Philips en Achmea, experimenteren we met zorginnovaties.’

Heldere afspraken

Het bedrijf Nucletron is wereldmarktleider in kankerbestrijdende stralingsapparatuur. Bijzonder is hun ‘brachytherapie’, waarmee lichaamsdelen van binnenuit bestraald worden. ‘Brachy’ betekent kort, en de brachy-bestraling bevindt zich dus op korte afstand van de tumor, zodat kwalijke neveneffecten  beperkt blijven. Het hele bestralingstraject duurt bovendien veel minder lang: van weken naar dagen.

Maarten Buijs (vice president Research & Development) legt uit dat Nucletron nauw samenwerkt met opinieleiders en innovaties zo snel mogelijk naar de markt probeert te brengen. ‘Mijn advies is: gebruik het hele onderzoeks- en ontwikkelingsinstrumentarium en introduceer een orde-van-grootte functionele verandering, gebruik je kerncompetenties efficiënt. En open innovatie is een buzz word, en in de pre-competitieve stukken kun je inderdaad veel samen doen, maar op een gegeven moment wordt het toch interessant om IP te hebben en heldere afspraken te hebben over wie wat doet.’

Private equity

Ideeën worden gegenereerd door onderzoekers en studenten, bedrijven gaan met de beste ideeën aan de slag, maar soms is er kapitaal nodig om een innovatieve techniek naar de markt te brengen. Dan is een investeerder nodig. Gilde Healthcare is het grootste private equity fonds in Nederland op het gebied van medische technologie.

Pieter van der Meer (managing partner bij Gilde Healthcare), zegt dat hij bij investeringen vooral naar de mensen achter het bedrijf kijkt. ‘We zien op jaarbasis zo’n 500 businessplannen en slechts 1 à 2 procent daarvan leidt tot investeringen. Gilde Healthcare heeft 450 miljoen euro aan risicokapitaal beschikbaar, per portefeuillebedrijf hebben we participaties van  5 à  15 miljoen euro. ‘

Gilde Healthcare is de grootste verschaffer van risicokapitaal op het gebied van de zorg. Van der Meer kijkt bij de beoordeling van de businessplannen vooral naar de mensen achter de ideeën. ‘Pas als wij vertrouwen in de ondernemer hebben, dan stappen we erin. Het blijft ook niet alleen bij geld, als wij deelnemen dan bemoeien we ons ook intensief met het bedrijf.’