Wuppertal (D)
7 aug. 2014
2 minuten
Na meer dan 110 jaar in bedrijf was de halte Werther Brücke van de zweefbaan in Wuppertal sterk verroest en versleten. Het jugendstilbouwwerk van staal en glas moest gesaneerd en nagebouwd worden. Daarvoor moesten meer dan 21.000 stalen klinkverbindingen worden gemaakt.
De zweefbaan in Wuppertal, sinds 1 maart 1901 in bedrijf, wordt op de nieuwste stand van de techniek gebracht. Onder andere het station Werther Brücke in de wijk Barmen werd gesaneerd: na 111 jaar had roest zich zodanig uitgebreid dat het bouwwerk in de herfst van 2012 stuk voor stuk werd gedemonteerd. Aan de wederopbouw werkte het staalbedrijf Queck GmbH in Düren mee. ‘Zoals bij een reusachtige 3D-puzzel hebben wij in onze fabriek meer dan 5.000 plaatstalen en stalen onderdelen naar historisch voorbeeld voorbereid’, zegt projectleider Volker Laufenberg (foto onder).
Sanering ter plaatse kwam niet in aanmerking omdat ettelijke onderdelen van de oude gevelconstructie door roest waren weggevreten. ‘We hadden het nieuwe station natuurlijk ook helemaal volgens de huidige standaards kunnen lassen en schroeven’, zegt Laufenberg. ‘Maar monumentenzorg stelde dat de gevelelementen getrouw naar het origineel moesten worden gereconstrueerd.’ Op zichtbare onderdelen mochten geen bouten, schroefdraden of lasnaden te zien zijn want die kende men toen nog niet.
Klinknagelverbindingen voor stalen sierlijsten
De oplossing lag bij de klinknagels: Om zo dicht mogelijk bij het originele jugendstilbouwwerk te blijven waren ongeveer 21.000 klinknagelverbindingen nodig waarmee onder andere de massieve stalen sierlijsten op de plaatstalen bekledingsplaten werden geplaatst. Het geschikte gereedschap vond Queck bij Atlas Copco Tools. Deze aanbieder levert zijn persluchtklinkhamers vooral aan de luchtvaartindustrie, waar het klinken tot op de dag van vandaag tot de belangrijkste verbindingstechnieken behoort.
Vooral op moeilijk te bereiken onderdelen van de gevelplaten worden de voordelen van de makkelijk te hanteren klinkhamer van het type RRH 14 PTS al snel duidelijk. Met een slagfrequentie van 18 hertz (= 18 impulsen per seconde) brengt het gereedschap met elke slag een energie van 19,5 joule op de klink over. ‘Om dezelfde energie met een hydraulisch gereedschap te bereiken, zouden wij een perskracht van ongeveer 17 ton moeten aanbrengen’, zegt Volker Laufenberg.
Modern gereedschap voor oude verbindingstechniek
Naast het geringe gewicht van slechts 2,2 kg, dat vooral bij werkzaamheden boven het hoofd van voordeel is, benadrukt fabrikant Atlas Copco de voordelen van het geïntegreerde trillingsdempingssysteem: als standaard ergonomisch extraatje zorgt een actief persluchtkussen ín het gereedschap ervoor dat de RRH-klinkhamers schadelijke trillingen aanzienlijk verminderen. Bovendien is het slagwerk ervan zodanig van de behuizingen losgekoppeld dat volgens Atlas Copco de medewerkers ook nog eens geen last hebben van schadelijke terugslagen en trillingen.
Natuurlijk werden ook bij de montage op de betreffende bouwplaats, ongeveer 18 meter boven de rivier de Wupper, pneumatische klinkhamers gebruikt. ‘Een luchtslang kan je bijna overal aanleggen’, zegt Volker Laufenberg. Sinds afgelopen zomer schittert de Werther Brücke nu weer in zijn oude glans hoog boven de rivierbedding van de Wupper.
Auteur: Heiko Wenke