Amersfoort
3 sep. 2014
2 minuten
De Zeelandbrug, Ketelbrug en Haringvlietbrug zorgen tijdens het vaarseizoen gezamenlijk voor gemiddeld zo’n 15 kilometer file per dag, met een forse piek in de zomermaanden. Dan moeten de bruggen regelmatig open voor passerende jachten. Royal HaskoningDHV bedacht een manier om dit fileleed te voorkomen. Met een Kantelsluis gaat de brug niet omhoog, maar gaat het schip naar beneden.
De Kantelsluis is een drijvende buis die per vaarrichting ruimte biedt voor vijf jachten. In de buis liggen twee kanalen, gevuld met water. Als de buis recht ligt, is het wateroppervlak 4 meter lager dan het buitenwater. Carolus Poldervaart, ontwerper bij Royal HaskoningDHV: ‘Nadat een jacht de sluis is ingevaren, kantelt de sluis. Daardoor zakt het schip in totaal 8 meter naar beneden. Zodra het schip onder de brug door is, kantelt de sluis terug en ligt het schip weer op het niveau van het buitenwater. Bij drukke autobruggen als de Zeelandbrug, Haringvlietbrug en Ketelbrug kunnen daardoor bijna alle jachten passeren zonder dat de brug open hoeft. Geen wachtende auto’s en ook geen wachtende jachten.’
Geen kermisattractie
De Kantelsluis verpompt geen water, er wordt tijdens het proces geen ballast verplaatst, de sluis gaat niet omhoog of omlaag en verandert niet van plek. De enige beweging is het draaien. Poldervaart: ‘De draaiing moet beperkt blijven. Allereerst om er voor te zorgen dat de randen van de sluis de mast van een schip niet raken. En ook vanwege de beleving. De sluis hoeft geen kermisattractie te worden.’
Energieverbruik
Het energieverbruik van de Kantelsluis is bijzonder laag. Poldervaart: ‘In drie minuten moet de sluis 32 graden gedraaid zijn. Het duurt dertig seconden om de kanteling ‘op gang’ te brengen. Bij normale weersomstandigheden kost dat 0,04 kWh, net zo weinig als een spaarlamp die 4 uur brandt.’ De buis moet ook weer remmen. Door de remmende kracht wordt weer energie teruggewonnen. De buis wordt ook voorzien van zonnepanelen. Die energiebronnen zorgen voor het kantelen, voor verlichting en het sluiten en openen van de sluisdeuren.
In totaal kunnen vijf jachten tegelijk van de sluis gebruik maken. De sluis wordt gemaakt van staal en op een scheepswerf gebouwd. Zodra hij naar z’n werkplek is versleept, kunnen per uur 15 tot 30 ‘te hoge’ jachten de brug passeren zonder dat de brug open hoeft. Kleinere zeiljachten en motorjachten varen gewoon langs de sluis onder de brug door.
Baten hoger dan kosten
Het bouwen van de sluis vergt, afhankelijk van de afmetingen, een investering van 60 miljoen euro, maar levert uiteindelijk veel op. Uit een Maatschappelijke Kosten en Batenanalyse (MKBA) blijkt volgens Royal Haskoning dat de sluis onder de Haringvlietbrug over een periode van 25 jaar per saldo 100 miljoen euro oplevert. De terugverdientijd van de sluis is 12 jaar.