Slim metaal detecteert overbelasting en schade

Onderzoekers van het Departement Toegepaste Mechanica aan de Vrije Universiteit Brussel zijn erin geslaagd metalen onderdelen te bouwen die automatisch aangeven wanneer ze overbelast worden of schade leiden. Ze hebben hiervoor metaal 3D-printing gebruikt, om sensoren in het metaal zelf te kunnen integreren.

‘De ontwikkeling van de geïntegreerde oplossing voor schadedetectie en belastingmeting in 3D-metaalgeprinte onderdelen is pionierswerk. Het 3D-printen maakt het mogelijk om aan de binnenkant van een onderdeel te werken en hierin functies te integreren. Dit was tot nu toe niet mogelijk met de traditionele productietechnieken’, zo vertelt dr. ir. Michaël Hinderdael.

Vele rampen met transportmiddelen zoals treinen en vliegtuigen, grote infrastructuren zoals windturbines en bruggen, of (roterende) machines worden veroorzaakt door metaalmoeheid. Met de inzet van slimme onderdelen die zelf schade of overbelasting detecteren kan het risico op metaalmoeheid en de gevolgen ervan ingeperkt worden. Onderzoekers aan de Vrije Universiteit Brussel zijn er nu in geslaagd zo’n detectiesysteem te integreren in 3D geprint metalen onderdelen. Dr. ir. Michaël Hinderdael legt uit: ‘Tijdens het productieproces worden op kritische plaatsen buisjesvormige uitsparingen in het onderdeel ingebouwd, die nadien gevuld worden met een gas of vloeistof onder druk. De druk wordt tijdens het gebruik van het onderdeel geobserveerd door een druksensor. De sensor meldt verschillen in druk, bijvoorbeeld als de druk kan ontsnappen doordat er een scheur doorheen gegroeid is.’

Omdat de sensor elk verschil in druk registreert, kan ook de belasting op het onderdeel gemeten worden. Wordt het metaal namelijk belast, vervormt het. De uitsparing in het metaal vervormt mee en dat verandert de druk. De toepassing laat toe om continu metingen uit te voeren, ook op kritische locaties die tijdens traditionele onderhoudsbeurten door hun ontoegankelijkheid niet of moeilijk kunnen gecontroleerd worden. Dit verhoogt het veiligheidsniveau aanzienlijk. De technologie zal de onderhoudskosten ook nog eens flink doen dalen omdat men het onderhoud beter kan afstemmen op de werkelijke gezondheid van de onderdelen.