6 Jul. 2021
3 minuten
Sinds de bankencrisis (alweer één crisis geleden) is er een discussie gaande of onze manier van werken wel goed en duurzaam is. Dat het niet duurzaam is, is vrijwel iedereen wel duidelijk. Maar hoe moet het dan? Het recente presidentschap van Trump heeft deze discussie in een hogere versnelling gebracht.
Al lang wordt verschil gemaakt tussen het Angelsaksische model en het Rijnlandse model. De eerste is duidelijk zichtbaar in de USA en het VK. Het Rijnlandse model is meer gangbaar in Duitsland. Op hoofdlijnen: in het Angelsaksische model hebben de aandeelhouders van bedrijven het voor het zeggen en dienen de bedrijven alleen de belangen van hun aandeelhouders. Winstmaximalisatie op korte termijn is het belangrijkste en vaak enige doel.
In het Rijnlandse model wordt er van uitgegaan dat bedrijven allereerst een maatschappelijk doel dienen. Winst is belangrijk als voorwaarde voor stabiliteit voor de langere tijd, maar de belangen van alle belanghebbenden bij een bedrijf moeten gediend worden. Van elk bedrijf zijn niet alleen de eigenaar en aandeelhouders de belanghebbenden, maar ook het personeel, de leveranciers, de klanten, verzorgende diensten, bedrijven in de omgeving etc. Bedrijven zijn hier een waardevol en waarde genererend onderdeel van de maatschappij.
Korte termijn
Nederland is hier dubbel in. Aan de ene kant hangen we het Angelsaksische model aan waarbij alleen naar winst op korte termijn wordt gekeken. Onze regering en grotere (beursgenoteerde) bedrijven gaan hiervoor. Aan de andere kant dan de familiebedrijven, die de lange termijn als doelstelling voor hun bedrijf hebben en die daarmee behoorlijk Rijnlands georiënteerd zijn.
Wat altijd opvalt is dat de landen (grofweg Europa minus het VK) die grotendeels Rijnlands georiënteerd zijn, vaak betere economische omstandigheden voor de hele bevolking hebben dan landen die het Angelsaksische model aanhangen. Het is bekend dat grote delen van de Amerikaanse bevolking al twee of drie banen nodig hebben om alleen in leven te blijven. En zelfs dat is nog niet voldoende om een fatsoenlijk en goed leven te hebben. Ondanks onze (relatief) hoge belastingen hier wil ik zeker nooit in zo’n maatschappij leven.
Soft
Nu wordt het Rijnlandse model vaak als ‘soft’ gezien. Ook zouden bedrijven dan niet optimaal renderen etc. Dat is uiteraard niet zo. Maar hoe maak je dat duidelijk aan iedereen. En dan niet alleen aan bedrijfseigenaren, maar ook aan onze regering. Die geeft nog steeds grote voordelen aan bedrijven die winstmaximalisatie nastreven. Bedrijven die voor de lange termijn gaan, moeten dat grotendeels op eigen kracht doen.
Uit mijn eigen praktijk ken ik diverse bedrijven die volgens het Rijnlandse model werken. Erg prettig om met deze bedrijven te werken, maar ook voor het personeel is het daar veel beter werken. Personeel wordt goed betaald, heeft een vaste aanstelling en praat mee over het beleid. En in tegenstelling tot wat iedereen denkt, verdienen de eigenaren van deze bedrijven zeer goed. Kortom deze bedrijven houden rekening met alle belanghebbenden en renderen beter dan gemiddeld.
Bewijzen
Nu zullen velen denken: leuk, maar kom eens met bewijzen. Wel, recentelijk (2018) heeft de directeur-eigenaar van Beijer Logistics in Oldenzaal een openhartig boek geschreven over zijn aanpak bij Beijer en de succesfactoren daar. Iedereen weet dat de transportbedrijven in een zeer competitieve omgeving werken. Zij hebben wereldwijd enorme concurrentie en hun prijzen staan zeer sterk onder druk. In deze wereld blijft Beijer niet alleen overeind, het hanteert ook volledig het Rijnlands model en is zeer winstgevend. Dit bedrijf is aantoonbaar zeer succesvol. Jan Bergman, de directeur-eigenaar heeft zijn aanpak bij Beijer eerlijk en openhartig beschreven (“Zelfsturend Rijnlands ondernemen”, Jan Bergman).
Nu is dit uiteraard maar één bedrijf. Maar hiermee is wel aantoonbaar dat ook in hoog competitieve markten het Rijnlands model goed werkt. En naast Beijer zijn er meer bedrijven die volgens het Rijnlands model werken en zeer succesvol zijn. Het is dan ook mijn overtuiging dat dit model voor het Nederlandse bedrijfsleven en onze maatschappij van hoge waarde is en goed werkt.
En voor degene die overtuigd blijft van het Angelsaksische model kan ik sterk aanbevelen om een paar jaar in de USA te gaan werken.
Contact over dit onderwerp? www.vraagenaanbod.nl/thema/specialist/ of hartgers@pkm.nl
