Column Edse Dantuma: ‘Hoge energieprijzen: geen wondermiddel voorhanden’

De sterk gestegen energieprijzen domineren al enige weken het economische nieuws. Niet alleen grote energie-intensieve bedrijven als Aldel, Nyrstar en Yara hebben het zwaar te verduren, ook veel andere producenten in de chemie, metaal, papier en kunststof voelen de gevolgen aan den lijve, direct of indirect via hogere inkoopprijzen. Ondanks de recente daling van de gasprijs, blijft de nabije toekomst onzeker.

Het kabinet heeft inmiddels compensatie voor huishoudens en mkb aangekondigd. ING-experts schetsen daarnaast een aantal mogelijkheden om de problemen bij de wortel aan te pakken.

1. Meer dan de helft van het Europese gasvraag wordt geïmporteerd. Centralisatie van gasinkoop in Brussel en het sluiten van langetermijncontracten met Rusland en Noorwegen om gasleveringen te verhogen kan een optie zijn.

2. In Europa zijn voorraden voor 76% gevuld, ten opzichte van een 90% ‘normaal’ niveau. In Nederland zijn de opslagfaciliteiten zelfs half leeg. Net als het sluiten van langetermijncontracten is het aanvullen van de historisch lage gasvoorraden momenteel echter duur.

3. Sommige landen, zoals Polen en Spanje, hanteren minimale vuleisen voor gasopslag. Nederland laat dit aan de markt over. Maar de ongewoon hoge spotprijzen tijdens de zomermaanden gaven marktpartijen geen prikkel om voorraden aan te vullen. Een minimum voorraadeis kan voorkomen dat te lang wordt gewacht met aanvullen, maar ook dit zou op korte termijn duur uitpakken.

4. De Nord Stream 2 pijpleiding is voltooid. Wanneer het proces van certificeren versneld wordt, kan de pijpleiding de strengste wintermaanden, operationeel zijn.

5. Vervanging van gas door andere energiebronnen kan ook tijdelijk soelaas bieden. Denk aan een uitstel van de uitfasering van kolencentrales of meer energieopwekking uit biomassa of olie. Dit staat wel haaks op de ambitieuze klimaatdoelstellingen.

6. ‘Last and least’ is er nog een zeer impopulaire optie: het verhogen van de productie uit het Groninger gasveld. Dit ligt zeer gevoelig en druist bovendien in tegen het plan van volledige stillegging in het gasjaar 2022/2023.

Alle maatregelen hebben een prijs. Een versnelling van Nord Stream 2 zou in Europa wel eens de minst controversiële optie kunnen blijken, maar vanuit een geopolitieke optiek zullen de VS ons dit niet in dank afnemen.

Door het winderige herfstweer draaien windmolens inmiddels overuren en de temperatuur is relatief hoog. Dit drukt de gasprijs. Na de piek van 160 euro begin oktober, is de Europese gasprijs (ten tijde van schrijven) weer bijna gehalveerd. Maar dit kan van korte duur zijn. De wind gaat eens weer liggen en… de winter komt eraan.

Edse Dantuma,

Sectoreconoom Industrie bij ING

Reageren?
redactie@vraagenaanbod.nl