2022: Onzekerheid troef in de staalmarkt

In het laatste halfjaar is veel onzekerheid de staalmarkt binnengeslopen. Natuurlijk is dat vooral gevoed door de steeds maar dalende importprijzen, waarmee zowel de Europese fabrieken als ook de afnemers met name in het 4e kwartaal te maken kregen. Maar die gevoelens zijn zeker mede veroorzaakt door diverse andere kwesties. Bijvoorbeeld de vraag hoe lang het tekort van de halfgeleiders zal aanhouden en wanneer zal dan de vraag uit de automobielsector herstellen? Dat meldt het Novio Staaljournaal van 12 januari 2022.

De onzekerheid in de staalmarkt wordt ook gevoed door de vraag wat de EU-Commissie gaat doen met de evaluatie van de huidige importheffingen. En welk effect zal de oplopende inflatie op de economische ontwikkelingen hebben en zal dan wellicht tevens de rente op korte termijn gaan stijgen? Maar ook hoe gaan de staalproducenten om met de torenhoge energiekosten respectievelijk het mogelijke tekort aan steenkool? Komt het hoge productieniveau in China van medio 2021 weer terug nadat de Olympische Spelen èn het winterseizoen voorbij zullen zijn en zo ja, welk effect zal dat hebben op de staalprijzen?

Omikron

Ook speelt een rol bij de economische ontwikkelingen hoe het verloop zal zijn van de Covid-19 Omikron-variant, dat nu al een negatief effect heeft op de productiviteit bij een aantal staalbedrijven. En ook nog zeer recentelijk het nieuws uit de Verenigde Staten, dat ondanks de vorige maand afgesloten overeenkomst tussen de EU en de VS inzake de opheffing van de wederzijdse importheffingen wellicht toch niet alle Europese landen van die heffing zouden worden uitgesloten. Het Amerikaanse ministerie van Handel heeft daarover namelijk een zeer kritisch rapport gepubliceerd. Kortom veel vragen die lastig te beantwoorden zijn en als gevolg daarvan het moeilijk is om de juiste beslissingen te nemen.

Feit is ook dat voorraden bij de afnemers nog steeds hoog zijn en staalprijzen nog instabiel, waardoor er nog weinig animo bestaat nieuwe inkoopcontracten af te sluiten. Want ja, misschien moet een aantal verbruikers en distributeurs eigenlijk wel weer materiaal bestellen, maar dan is de vraag of het huidige prijsniveau het juiste om nu toe te slaan?

Positief

Er zijn echter gelukkig ook goede berichten te melden. Bij de bouw- en constructiebedrijven, alsmede de metaalverwerkende industrie zijn de orderboeken goed gevuld en daarnaast is het zeker ook positief te noemen, dat enkele staalfabrieken recentelijk contracten met automobielproducenten hebben afgesloten. Daardoor zal sneller duidelijk worden hoe het prijsniveau zich zal gaan ontwikkelen. Afgezien van de werkelijke behoefte aan en het aanbod van staal, dus het gebruikelijke spel van vraag en aanbod, waarmee de richting van de basisprijzen bepaald wordt, schermen enkele fabrieken met het idee een extra toeslag voor energiekosten in te voeren, zoals dat door diverse producenten van lang materiaal (staaf- en balkstaal) al gedaan schijnt te zijn. De stijging van de energieprijzen is inderdaad enorm te noemen en heeft ertoe geleid, dat een aantal staalproducenten en staalverwerkende bedrijven met een hoog energieverbruik in het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk al een beroep op de nationale regering gedaan voor overheidssteun.

Chips

Het sentiment in de staalmarkt is heel divers. De staalprijzen, vooral op de spotmarkt, hebben duidelijk een neerwaartse lijn laten zien. Bij met name handelskwaliteiten kan gesproken worden overeen daling van de basisprijzen in de EU-markt oplopend tot ca. 25%. Sommige insiders denken, dat de staalprijzen blijven fluctueren op het huidige niveau. Als argument wordt genoemd, dat het tekort aan chips voorlopig nog niet opgelost zal zijn. Daarnaast is het niet alleen de automobielsector die met dit probleem worstelt, maar inmiddels speelt dit ook in andere branches, zoals bijvoorbeeld de witgoedindustrie. Anderen echter denken dat in de loop van deze en volgende maand een prijsverhoging onvermijdelijk zal zijn. Daar zouden dan ook een aantal argumenten voor zijn, zoals de verwachting dat de staalbehoefte in China zal toenemen vanwege een losser regiem na afloop van de Olympische Spelen (OS). (Ter toelichting: de Chinese overheid heeft in het 4e kwartaal 2021 productiebeperkingen opgelegd aan veel zware industriële bedrijven om ten tijde van de OS de lucht zo zuiver mogelijk te hebben.) Prijsstijgingen worden ook verwacht op grond van de recente beslissing van de Indonesische regering de export van steenkool tijdelijk te verbieden vanwege de binnenlandse energiebehoefte. Frankrijk heeft deze maand ook besloten tijdelijk meer steenkool voor energieopwekking te gaan gebruiken. Ook bij ijzererts speelt de kwestie, dat Vale een beperkte productie in Brazilië heeft die veroorzaakt wordt door aanhoudend buitengewone slechte weersomstandigheden. Beide aspecten zullen dus naar alle waarschijnlijkheid een opwaartse druk op grondstof- en energieprijzen veroorzaken en die zullen de staalproducenten natuurlijk in hun kostencalculaties mee willen nemen.

Over het algemeen hebben de Europese fabrieken wel kortere levertijden, enkele uitgezonderd. En inderdaad kloppen verschillende staalproducenten sinds kort regelmatig bij handelaren, servicecenters en andere klanten aan met de vraag of er nog nieuwe orders te verwachten zijn, wat wijst op matig gevulde orderportefeuilles. Veel afnemers wachten ook af hoe de revisie van de importheffingen zal gaan uitpakken. Zou de EU-Commissie bijvoorbeeld besluiten het huidige beleid van de invoerrechten geheel weg te nemen dan zal de Europese markt overspoeld worden met goedkoop staal vanuit o.a. Azië, het Midden-Oosten en Zuid-Amerika. Een dergelijke beleidswijziging ligt echter niet in de lijn der verwachting, temeer daar Europese fabrieken financieel sterk moeten worden gemaakt om de zo gewenste transmissie naar een milieuvriendelijke wijze van de staalproductie te kunnen bekostigen. Europa zit bovendien om strategische en economische redenen niet te wachten op een staalindustrie, die zwaar in de problemen raakt vanwege te grote, deels ook unfaire, concurrentie uit andere werelddelen.

Afwachten

Samengevat is er nog heel veel onduidelijk en blijft het afwachten hoe de staalmarkt zich op langere termijn gaat ontwikkelen. Vooralsnog denken we daarom dat aan het prijzenfront deze maand niet veel spectaculairs te verwachten is, maar zal het in de komende weken hopelijk meer duidelijk gaan worden wat de trend zal zijn.