Na de coronacrisis de personeelscrisis zou je denken. Vrijwel ieder bedrijf heeft tekort aan vakpersoneel en is op zoek naar nieuwe medewerkers. De aanwas is minimaal en de aanname van een nieuwe medewerker betekent dan ook vaak dat een ander bedrijf een medewerker verliest.
Maar je kunt wel blijven zoeken of zeuren, dat lost het probleem zeker niet op. Maar wat kan je er aan doen op korte termijn? Nieuwe aanwas is een zaak van lange duur. Als je nu jongeren interesseert voor de techniek en technische opleidingen, dan komen die pas over 4 jaar op de markt. Dat moet je dus wel altijd doen, maar het lost nu het knelpunt niet op.
Wat ook niet werkt is de omgang met personeel in de metaal. Als er in de krant een crisis wordt beschreven (denk aan 2008!) staan de volgende dag al massa ontslagen in de industrie in diezelfde kranten aangekondigd. Niet bepaald een visitekaartje voor de branche. Maar goed, via OOM en techniekdagen is de branche nu goed bezig. Maar zoals gezegd, dat is een oplossing voor de middellange termijn.
Een oplossing voor relatief korte tijd is bijvoorbeeld meer automatiseren, zowel in de werkplaats als op kantoor. Door de optimale inzet van het (schaarse) personeel, kan een bedrijf met minder medewerkers meer bereiken. Denk ook aan de lean technieken in dit verband.
Maar een oplossing voor vandaag zien de bedrijven vaak over het hoofd, namelijk hoe houd ik mijn personeel gemotiveerd en enthousiast. Dit voorkomt niet alleen dat ze vertrekken naar een ander bedrijf dat aan paar euro meer betaalt, maar zorgt ook voor een prettige sfeer in de organisatie. Wetenschappelijk is al lang aangetoond dat gemotiveerde en enthousiaste medewerkers veel productiever zijn. En dat lost het personeelsgebrek voor het grootste deel direct op en zorgt ook voor een aanzuigende werking voor nieuw personeel. Iedereen wil bij een leuk bedrijf werken waar men trots op kan zijn.
Het enthousiasmeren van personeel zou niet moeilijk moeten zijn. En het levert direct succes op. Dus meteen doen, denk je dan. Toch is de praktijk weerbarstig. Bij veel bedrijven wordt niet alleen niets gedaan om medewerkers te enthousiasmeren. Nee, vaak wordt er alle moeite gedaan om medewerkers zo beroerd mogelijk te behandelen. Of men gaat een lang weekend naar de Ardennen om te teambuilden en verwacht een direct een optimaal presterend team. Niet iedereen is daar even enthousiast over.
Als je met medewerkers spreekt, hoor je vaak dezelfde verhalen: positieve kritiek wordt niet gewaardeerd, de leidinggevende is alleen uit op optimalisatie van de inzet van het personeel, leidinggevenden benoemen alleen kritiek (zij mogen dat blijkbaar wel), fouten worden uitvergroot en successen worden door de leidinggevende als zijn persoonlijk succes gevierd. Soms waan je je echt in een kleuterklas!
Maar hoe dan? Hebben klagende medewerkers dan altijd gelijk? Het uitgangspunt van het motiveren van medewerkers is: Behandel het personeel altijd zoals je zelf behandeld wilt worden. Neem medewerkers serieus en ga in gesprek over hun klachten of opmerkingen. Medewerkers hoeven geen gelijk te krijgen, ze willen wel serieus genomen worden. En samen overleggen over hun klachten is zeker niet hetzelfde als ze volledig gelijk geven.
Houdt er ook rekening mee dat alle mensen anders zijn en andere hobby’s hebben. Dus een gezamenlijke teambuilding levert vaak een tevreden leidinggevende en ontevreden personeel op. Makkelijker is het om alle medewerkers te kennen en te weten wat ze leuk vinden. Praat elke dag informeel met de medewerkers en dat motiveert hen vaak al voldoende. Weet wat er speelt. Neem de medewerkers en hun mening serieus zonder ze compleet gelijk te geven, maar ga in gesprek over hun kritiek. De meeste medewerkers uiten hun kritiek alleen om het bedrijf beter te maken. Waardeer dan tenminste deze inspanning. Medewerkers die niet klagen hebben vaak de moed al opgegeven.
Denk overigens niet dat dit voldoende zal zijn, maar dit is wel de basis. Tegelijk zal je als leidinggevende bij slecht functionerende medewerkers of teams gewoon hard moeten ingrijpen. Duidelijke regels en duidelijk handhaven van die regels motiveert personeel meer dan je op het eerste gezicht zou denken. Onduidelijkheid in een organisatie levert altijd demotivatie op. Wees dus zeker niet bang om duidelijkheid af te dwingen in de organisatie. Dat verwacht de organisatie minimaal van elke leidinggevende. Kortom, het motiveren van personeel is moeilijk (net als het meeste werk), maar is goed te doen en levert zeer snel succes op. Het levert zeker een positieve bijdrage aan de gevolgen van personeelstekort.