In de hedendaagse wereld van internationaal opererende ondernemingen zijn familiebedrijven eerder uitzondering dan regel. Leitz GmbH is zo’n uitzondering en een voorbeeld hoe een familiebedrijf al bijna anderhalve eeuw door meerdere generaties succesvol geleid kan worden. Vorig jaar verhuisde Leitz-Service Nederland naar hun splinternieuwe hoofdkantoor in Elst, waar ook alle productiewerkzaamheden zijn ondergebracht.
Het Duitse Leitz, bekend van zijn verspanende gereedschappen is sinds 1956 vertegenwoordigd in Nederland. Het was de eerste buitenlandse vestiging en het begin van de internationale ambities van de onderneming. In Rotterdam werd een verkoop- en servicekantoor gevestigd. In de jaren ’60 en ’70 groeide Leitz-Service Nederland uit tot elf slijperijen, verspreid over het hele land. Dicht bij de klant, was het motto. Met een unieke haal- en brengservice en de productie van specials werd Leitz-Service in Nederland toonaangevend binnen de hout- en kunststofverspanende industrie en naderhand ook in de metaalsector.
Theo Boskma, algemeen verkoopleider en dus commercieel verantwoordelijk voor alle verkoop- en serviceactiviteiten, heeft in de afgelopen twintig jaar al heel wat veranderingen meegemaakt. De recente verhuizing naar Elst is wel de meest ingrijpende geweest. ‘Vorig jaar zijn wij verhuisd naar ons nieuwe hoofdkantoor in Elst, waar we al onze activiteiten hebben gecentraliseerd. Er is een compleet nieuwe productiehal gebouwd, waar nu alle bewerkingsactiviteiten plaatsvinden. Daarmee hebben we een aanzienlijke optimalisatieslag gemaakt. Het was ook onze ambitie om sterk te centraliseren. We zijn wel lokaal aanwezig met kantoorunits voor onze buitendienst, zodat we nog altijd dicht bij de klant aanwezig zijn. In totaal werken er nu 90 medewerkers bij Leitz-Service.’
Bewerkingsstraten staan keurig op een rij volautomatisch te draaien, 24 uur per dag, zeven dagen per week. (Foto: Theo van Os)
De huidige markt verandert
‘De bewerkingsmarkt is sterk veranderd’, vertelt Boskma. ‘Wij komen van oorsprong uit de houtverspaning. Vroeger had de klant vaak maar één beitelblok, die hij slechts kort kon missen. Dus zaten we dicht bij de klant: ophalen, naar de slijperij brengen en dan snel weer terug.’ Boskma neemt ons mee naar de ruim opgezette en lichte productiehal, die goed te zien is vanaf de hoofdweg. Hier staan bewerkingsstraten keurig op een rij volautomatisch te draaien, 24 uur per dag, zeven dagen per week. ‘Daar gaat een ingenieus logistiek traject aan vooraf, voor de inname van de te behandelen gereedschappen’, legt hij ons uit. ‘De ruim 30 buitendienstmedewerkers in Nederland halen dagelijks de te slijpen gereedschappen op bij de klanten en verwerken die eind van de dag in één van de acht lokale vestigingen. ‘s Nachts worden ze getransporteerd naar de slijperij in Elst. Deze worden de volgende ochtend direct d.m.v. een laser voorzien van de klantgegevens, ultrasoon gereinigd en gaan vervolgens de slijperij in. Het is een bijna volledig geautomatiseerd proces. Doel is om de producten binnen een week terug te hebben bij de klant, als gereedschappen voorzien moeten worden van een coating, komt hier een week bij.’
‘Het machinepark bestaat nu uit CNC-gestuurde machines met een veel hogere capaciteit, dan de oude, conventionele machines van vroeger. Met één operator kun je meerdere machines tegelijk bedienen. Daarom was centraliseren van alle slijplocaties ook een logische stap. De markt verandert, onze bewerkingen veranderen, wij veranderen mee.’
Pionier in de metaalsector
Leitz-Service Nederland heeft een sterke positie in de metaalsector. Iets wat binnen de Leitz Groep vrij uniek is, want de onderneming is van huis uit voornamelijk op de houtindustrie gericht geweest. Stefan Thielemans, technisch accountmanager metaal en verantwoordelijk voor alle metaalopdrachten, de specials, acquisitie en aansturing van de buitendienst, legt uit hoe dat zo is gegroeid: ‘In Nederland zijn wij in de jaren ’90 al begonnen met het bewerken van de metaalsector, juist met het idee om minder afhankelijk te zijn van de houtverwerkende industrie. Het slijpproces is nagenoeg gelijk, of het gereedschap nu wordt ingezet voor hout of voor metaal. Het gebeurt veelal op dezelfde machines. Ook het naslijpen kan in principe op dezelfde machines. Daardoor krijg je een betere bezetting van mensen en machines. Natuurlijk zijn de toleranties kritischer, de snijhoeken anders, net als de benodigde coating, maar in basis is de techniek hetzelfde’, verduidelijkt Thielemans.
Theo Boskma (links) en Stefan Thielemans. (Foto: Theo van Os)
Maatwerk
‘Binnen de metaal produceren wij maatwerkgereedschappen, de zogenaamde specials. Hoewel naslijpen van gereedschappen nog steeds de hoofdmoot vormt, zie je dat kleine gereedschappen tegenwoordig nauwelijks nog worden nageslepen. De prijzen van specials zijn zodanig veranderd, dat de kosten van het naslijpen soms niet meer opwegen tegen nieuw maken. Bovendien is alles tegenwoordig van hardmetaal en dat verlengt de levensduur aanzienlijk.
‘Specials zijn altijd maatwerk’, vervolgt Thielemans, terwijl we door de eigen metaalbewerkingsafdeling lopen. ‘Samen met de klant ga je bepalen wat hij precies wil en waarvoor het bestemd is. Hoe gaat het eindproduct er uitzien, welke diameters heb je nodig, wat zijn de snijgegevens, enz, enz. Het resultaat is een uniek stuk gereedschap, meestal voor maar één specifiek product. Onze klanten zijn vooral te vinden in de fijnmechanica, bij matrijzenmakers en gereedschapmakerijen, waar het doorgaans alleen om enkelstuks gaat. Het blijft ieder keer weer bijzonder om te zien hoe uit één stuk metaal een compleet product gefreesd wordt.’
Toekomstgericht
Met de nieuwe kantoor- en productielocatie in Elst lijkt Leitz-Service Nederland helemaal op de toekomst voorbereid te zijn. ‘Dat is een ding wat zeker is’, beaamt Boskma. ‘We hebben een prachtige gefaciliteerde slijperij staan, maar blijven continu investeren in machines om bewerkingen nog verder te verbeteren. Ons doel is om ons aandeel in de metaalverspanende industrie de komende jaren verder te vergroten, wat met onze huidige slijperij zeker mogelijk is.’
Vorig jaar verhuisde Leitz-Service Nederland naar het nieuwe hoofdkantoor in Elst. (Foto: Theo van Os)
3D-printing: kans of bedreiging?
‘3D metal printing lijkt in onze branche nog verre toekomst, maar dat gaat zeker veranderen’, is de overtuiging van Thielemans. ‘Het houdt Leitz ook zeker bezig. Op het hoofdkantoor in Duitsland worden deze ontwikkelingen nauwlettend gevolgd en wordt bekeken hoe het bedrijf daar straks op in moet spelen. Voor ons is het zeker een kans voor de eigen productie, aan de andere kant kan het een bedreiging worden op het moment dat de verspanende industrie zelf overgaat tot het maken van prototypes, want daarin moet je de mogelijkheden wel zoeken. Voor enkelstuks en prototypebouw gaat die ontwikkeling snel. De uitdaging zit echter vooral in de toepassing van speciale materialen, hardheid, toleranties en treksterkte. Bijzondere eisen, die nu nog niet worden gehaald.’
Leitz GmbH & Co. KG, Boehlerit GmbH & Co. KG en Bilz GmbH & Co. KG vormen samen de Leitz Groep. Leitz is opgericht in 1876 door Albert Leitz, uitvinder van de slangenboor en vandaag de dag een van de belangrijkste producenten van machinaal precisiegereedschap en specifiek ontworpen gereedschapsystemen voor de bewerking van hout, kunststof en aluminium. Daarnaast ontwikkelt Leitz zich ook steeds meer richting de metaalverspaning. Leitz GmbH & Co. KG is gevestigd in Oberkochen, in de Duitse deelstaat Baden-Württemberg.
Boehlerit, gevestigd in het Oostenrijkse Kapfenberg, is gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van innovatieve hardmetaal en diamant snijmaterialen en fabriceert ook speciale gereedschappen voor de metaalbewerking.
Bilz opereert vanuit het Duitse Ostfildern en is gespecialiseerd op het gebied van gereedschap voor opspantechnieken. Het bedrijf is toonaangevend producent van thermische opspansystemen voor verspanen op hoge snelheid in de metaal-, hout- en kunststofbewerking.
De Leitz Groep heeft productievestigingen in Europa, Amerika en Azië en tal van verkoop- en servicebedrijven over de hele wereld, dichtbij belangrijke locaties van relevante industrieën. De 4.300 medewerkers van de Leitz groep genereren een jaarlijkse omzet van meer dan 460 miljoen Euro.