Nederlandse maakindustrie bevindt zich in een rollercoaster

Foto van: Rolf Elling
Geplaatst door Rolf Elling

De Nederlandse maakindustrie bevindt zich in een rollercoaster. Een groot aantal ontwikkelingen is mede bepalend voor en hebben weerklank op de economie en het bedrijfsresultaat. Maar het is zeker niet allemaal kommer en kwel. Fried Kaanen (64), voorzitter Koninklijke Metaalunie, geeft een uiteenzetting en bespiegelt de ontwikkelingen van de belangrijkste issues die binnen de Nederlandse maakindustrie spelen. Een horizonverkenning van onder andere de buitenlandse spanningen, de klimaatdoelstellingen en de nieuwe cao Metaal en Techniek.

We bevinden ons in een buitengewone complexe situatie. Kijk alleen al maar naar de buitenlandse spanningen met de wispelturigheid van Trump die als president van de VS de meest bijzondere maatregelen neemt. Kijk naar Engeland, dat worstelt met de Brexit. En China, waar geld en macht de boventoon voeren. Het zorgt binnen de mondiale economieën voor onrust en onzekerheden.’

‘In eigen land hebben we dan ook nog te maken met een politiek klimaat dat nu niet echt mkb-vriendelijk te noemen is. Hiermee doel ik dan vooral op de sociale zekerheden die slecht zijn geregeld. Voor de zzp’ers moeten bepaalde zaken veel beter worden afgestemd. De huidige fragmentarische politiek maakt het er niet eenvoudiger op.’

Aan de lippen

De nieuwe cao Metaal & Techniek hebben we tandenknarsend en met het water aan de lippen geaccepteerd. Echt, we gunnen alle medewerkers het beste maar vinden de gestelde loonsverhogingen erg hoog. Het is nog niet zo lang geleden dat we in een recessie zaten en het financiële herstel is broos. Bedrijven krijgen langzaamaan wel weer wat vet op de botten, maar dat is broodnodig om allerlei stappen te maken voor de toekomst. Het is wel weer gebleken dat de belangen bij de vakbonden op een ander spoor zitten dan die van de werkgeversorganisaties. Dat we uiteindelijk toch akkoord zijn gegaan, heeft vooral te maken met het kiezen voor stabiliteit voor de sector, want geen cao betekent nog veel meer onrust. De nieuwe cao is duur, maar past wel in het kostenplaatje van cao-afspraken in de technische sectoren om ons heen. Daarnaast hebben we afgesproken dat mogelijke kortingen van de pensioenen en pensioenopbouw door het bedrijfstakpensioenfonds PMT niet zullen leiden tot een hogere bijdrage voor werkgevers. Dit levert de komende drie jaar een groot
kostenvoordeel op.’

Fried Kaanen

Fried Kaanen is vanaf september 2014 voorzitter van Koninklijke Metaalunie en ondernemer in het mkb-metaal. Hij is eigenaar-directeur van Bosch Scharnieren en PROPOS software. Hij zit namens MKB-Nederland in de Sociaal-Economische Raad (SER) sinds april 2017. SER is de belangrijkste adviesraad voor regering en parlement.

Lid presidium en voorzitter 2017 en 2019 Federatie Werkgeversorganisaties Techniek (FWT)
Voorzitter stichting LAC
Lid dagelijks bestuur en vice voorzitter MKB-Nederland

Rug rechten

Hoe moeten ondernemers nu omgaan met deze ontwikkelingen die impact hebben op het bedrijfsresultaat? ‘Laat ik allereerst zeggen dat we binnen het mkb in Nederland geen sprinkhaanbedrijven hebben. We gaan niet verkassen als het eventjes minder loopt. Nee, we rechten de rug en gaan er vol voor. We moeten met zijn allen nog slimmer en efficiënter gaan opereren. En daarin zullen we slagen’, voorziet de Metaalunie-voorzitter. 

Nieuwe dienstverlening

Metaalunie start binnenkort met een nieuwe dienstverlening. Het gaat om bedrijfscoaching voor de leden. De pilotfase loopt al en hierbij zijn tussen de dertig en veertig bedrijven betrokken. ‘Het frame en de tools geven de gelegenheid voor ondernemers om met onze adviseurs te sparren en de strategie te bepalen voor de onderneming in de toekomst. Zit het bedrijf op de goede richting, zijn er nieuwe mogelijkheden die zich aandienen en moeten er maatregelen worden genomen? Ook hiermee willen we ondernemers ondersteuning bieden.’

Stand metaal

‘Voor de maakindustrie was 2018 een topjaar. We zien dat terug in de cijfers van onze leden. Het was het gevolg van de goede zaken voor de bouwsector en de machinebouw in de breedte. Ook toeleveranciers aan de levensmiddelenindustrie doen het goed. En dit zal zo blijven, zeker gezien de gestage groei van de wereldbevolking en de hieraan gekoppelde groeiende consumptie. Daar liggen in ieder geval de pijnpunten niet. Wat we wel constateren is dat de uitslagen in bepaalde sectoren groter worden door diverse onzekerheidsfactoren. Extreme drukte is feitelijk niet gewenst. Dan worden de meeste fouten gemaakt en dat kost nu eenmaal extra geld. Dat zouden de ondernemers niet moeten willen. Ze zoeken naar een stabiele situatie en dat is goed. Goed voor de werkgever en werknemers. Ondernemers moeten  wendbaar blijven, alert zijn op de ontwikkelingen en nog efficiënter zien te produceren.’

Koninklijke Metaalunie

Koninklijke Metaalunie is met meer dan 14.000 leden de grootste ondernemersorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf (mkb) in de metaal. Metaalunie richt zich op bedrijven in de Metaal en Techniek van eenmanszaken tot bedrijven met meer dan 100 werknemers. Koninklijke Metaalunie staat garant voor een brede expertise, kennis van de branche en biedt een concrete, resultaatgerichte aanpak.


Aanhaken

‘We hebben in ons land diverse koplopers, de pioniers en voortrekkers van de maakindustrie. Maar dat kunnen we niet allemaal zijn. Wat belangrijk is voor de grote meerderheid, de middenmoters, is dat ze blijven aanhaken bij de koplopers. Het is en blijft een zoektocht waar we ondernemers in kunnen ondersteunen en waar we richting aan proberen te geven. Zo zijn we betrokken bij de agenda smart industrie en innovatie. Hierbij staat bijvoorbeeld ICT nu centraal, zo moet er een einde komen aan de eilandautomatisering en organisaties en bedrijven moeten veel meer werken aan een gezamenlijke oplossing.’

Hetzelfde geldt voor de energietransitie. Een enorme klus waar iedere ondernemers mee te maken krijgt. Ook geen eenvoudige waarbij het ook draait om de acceptatie. Kijk naar de elektrisch aangedreven auto’s. In Duitsland zijn ze hier nu niet echt voorstander van, waarbij vooral de afstanden die kunnen worden gereden met een volle accu, de Duitse automobilisten fors tegen staan. Ook hier ligt nog een schone taak.’