Duitsland en Nederland versterken samenwerking op gebied van waterstof

Staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw) ondertekende in Duisburg drie intentieverklaringen op het gebied van waterstof. Twee met de federale Duitse overheid en een met de deelstaat Noordrijn-Westfalen. 

De ondertekeningen vonden plaats als onderdeel van het werkbezoek van Koning Willem-Alexander aan Noordrijn-Westfalen op 14 november. Gelijktijdig met het werkbezoek van de Koning nam onder leiding van de staatssecretaris een veertigtal Nederlandse bedrijven deel aan een economische missie over waterstof.

Verduurzaming

Hernieuwbare waterstof gaat de komende jaren een grote rol spelen in de verduurzaming van de industrie en de transportsector. Hiervoor zijn grote volumes hernieuwbare waterstof nodig. Binnen Europa hebben Nederland en Duitsland het meeste waterstof nodig. Om in deze vraag te voorzien zullen Duitsland en Nederland zowel waterstof zelf produceren als importeren, waarbij Nederland belangrijke havenfaciliteiten heeft om import mogelijk te maken voor beide landen. Zodoende ontstaat er op termijn een Noordwest-Europese waterstofmarkt waarbij Nederland zich tot een van de belangrijkste waterstofhubs van de regio kan ontwikkelen.

Staatssecretaris Hans Vijlbrief: ‘Duitsland is voor Nederland een cruciale partner voor de ontwikkeling van de waterstofmarkt. Met de intentieverklaringen tussen Nederland met Duitsland, zowel op landelijk niveau als met de deelstaat Noordrijn-Westfalen, is de noodzakelijke infrastructuur een belangrijke stap dichterbij gekomen. En ook op het gebied van de import van waterstof trekken we met een gezamenlijke tender samen op.’

Ook staatssecretaris dr. Philipp Nimmermann van het Duitse ministerie van Economische Zaken en Klimaat is verheugd om het partnerschap met Nederland te versterken. ‘Met het gezamenlijk versnellen van de uitrol van het waterstofnetwerk dragen we actief bij aan een ambitieuze groei van de waterstofmarkt en bevorderen we de Europese energietransformatie.’

Koppeling backbones en Delta Rijn Corridor

Nederland werkt er aan om met haar nationale backbone hernieuwbare waterstof zo snel mogelijk naar de Nederlandse industrie te transporteren en daarnaast om ons land tot een belangrijke regionale hub te ontwikkelen. Eind oktober is de aanleg van de eerste waterstofleiding door Gasunie gestart. Door de koppeling van de nationale waterstofnetwerken (backbones) kan de ontwikkeling van de regionale waterstofmarkt een belangrijke impuls krijgen waarmee ook aan de behoefte van een deel van de Duitse energie kan worden voorzien. Hierover zijn afspraken tot nauwe samenwerking gemaakt tussen de Nederlandse en de Duitse federale overheid.

De Delta Rijn Corridor is een privaat project. In Nederland bestaat dit project uit een CO2-leiding, zes gigawatt aan gelijkstroomkabels en een waterstofleiding die tevens onderdeel is van het landelijke transportnetwerk voor waterstof. In Duitsland ligt de focus op waterstof en CO2.

Vanwege het belang van deze corridor voor de waterstoftransitie van Nederland en Noordrijn-Westfalen, hebben beide overheden afgesproken regelmatig informatie uit te wisselen over planning, grensovergangen, ruimtelijke inpassing en vergunningverlening en beleid dat gunstige voorwaarden schept voor de energietransitie. Dit is van groot belang voor netbeheerders die in Nederland en Duitsland verantwoordelijk zijn voor de investeringen en ruimtelijke procedures. De steun van overheden en samenwerking met netbeheerders helpt onzekerheden zoveel mogelijk weg te nemen, waardoor uiteindelijke realisatie sneller kan plaatsvinden.

H2Global

Een andere belangrijke prioriteit is de samenwerking op het gebied van de invoer van hernieuwbare waterstof. Geïmporteerde waterstof is nog niet tegen commercieel aantrekkelijke prijzen beschikbaar. Daarom heeft de Duitse overheid voor het aantrekken van importen in 2021 het subsidiemechanisme H2Global geïntroduceerd. H2Global is een publiek-private samenwerkingsstichting waaraan naast het Duitse ministerie van Economische Zaken en Klimaat ook een groot aantal bedrijven uit de energiesector deelneemt. Via H2Global worden tenders georganiseerd om op basis van tienjarige contracten hernieuwbare waterstof op de wereldmarkt in te kopen tegen een zo laag mogelijke prijs en door te verkopen aan eindafnemers in de vorm van éénjarige afnamecontracten. H2Global compenseert vervolgens het eventuele prijsverschil tussen de inkoop- en de verkoopprijs. Een eerste veiling van inkoopcontracten is in 2022 in Duitsland uitgeschreven en een tweede veilingronde wordt in 2024 geopend.

Nederland vindt H2Global een goede aanvulling op het Nederlandse importbeleid van hernieuwbare waterstof. Daarom heeft het besloten om samen met Duitsland een tender te ontwikkelen. Nederland en Duitsland leggen elk driehonderd miljoen euro in voor een gezamenlijke internationale aanbesteding voor de import van hernieuwbare waterstof vanaf 2027. Het is voor het eerst dat twee landen op deze wijze samen optrekken en het is daarmee een zeer belangrijke eerste stap naar Europese en internationale samenwerking op het gebied van hernieuwbare waterstof.

De getekende intentieverklaringen zijn een concreet vervolg op het Nederlands-Duitse regeringsoverleg van 27 maart 2023. Daarnaast bouwen ze voort op de resultaten van een bilateraal forum van deskundigen over waterstofinfrastructuur op de Nederlandse ambassade in Berlijn op 14 februari 2023.