11 feb. 2020
3 minuten
De laatste jaren wordt de CO2-snijlaser in hoog tempo vervangen door de fiberlaser. Een bijzonder goede ontwikkeling, want het energetisch rendement van de fiberlaser is vele malen hoger dan die van de CO2-laser. Daarnaast heeft de fiberlaserbundel betere eigenschappen en is deze ook bijzonder geschikt voor het laserlassen. Een combinatie van lasersnijden en laserlassen in één machine is een prima toepassing.
Omdat de fiberlaserbundel niet in glas koppelt maar er geheel doorheen gaat, kan de afscherming van een lasermachine niet meer door glas gebeuren. Dat werkt immers niet als afscherming. Machines met een fiberlaserbron zijn dan ook te herkennen aan de kleinere groene ramen. Deze bestaan uit een specifiek filter dat de fiberlaserbundel wel tegenhoudt. Vanwege de hoge prijs zijn de ramen van dit filter dan ook klein.
Een ander punt is dat CO2-laserreflecties in de ooglens uitgedoofd worden en vrijwel geen schade aanrichten. Die zijn minder gevaarlijk. Hoewel ik van mening blijf dat elke laser altijd afgeschermd moet zijn van het oog, ook alle reflecties, zie je dat veel CO2-lasersnijmachines daarom aan de bovenkant open zijn. Niet fijn vind ik, maar een acceptabel risico voor de meesten blijkbaar.
De fiberlaserbundel wordt echter door de ooglens versterkt en zal dus ook bij lage intensiteiten al permanente oogschade kunnen veroorzaken. Dit betekent dat elke machine die gebruik maakt van een fiberlaserbundel compleet afgeschermd moet zijn, ook voor alle reflecties! Vergis u niet dat elke keer dat een gat gepiercet wordt als start van een snede, een groot deel van de bundel gereflecteerd wordt. Die gaat dan wel naar het plafond, maar ook dat reflecteert.
Dat dit geen overdreven reactie is, blijkt uit het feit dat een groot aantal technici dat in laboratoria gewerkt heeft met fiberlasers nu last heeft van oogschade. Zij weten, helaas uit eigen ervaring, dat oogbescherming bij lasers en vooral bij fiberlasers geen overbodige luxe is.
Hoewel de fiberlasergolflengte anders is dan die van de CO2-laser, liggen beide in het niet-zichtbare deel van het spectrum en zijn ze dus onzichtbaar voor het menselijke oog. Met behulp van een infraroodcamera zijn de bundels en reflecties goed zichtbaar te maken. Een paar keer heb ik zo laslasers bekeken en je schrikt van alle reflecties in de hele ruimte. Niet goed en aanleiding voor directe actie.
Het advies is daarom om veiligheid vooral bij fiberlaserbundels serieus te nemen. Zorg dat machines (lasersnij- en laserlasmachines waar met hoge vermogens gewerkt wordt) compleet afgeschermd zijn ook wat betreft alle mogelijke reflecties. Let op bij 3D-machines, daar kunnen de reflecties door de productvorm echt alle kanten op gaan. Daar waar zicht op het proces nodig is, zijn de speciale filterglazen nodig. Hierin is altijd de golflengte gegraveerd. Controleer of deze overeenkomt met de golflengte op de laserbron. Het is wettelijk verplicht om de golflengtes op laserbronnen te markeren. Wie toch met een laserbundel in een open ruimte moet werken, dient altijd de laserveiligheidbril op te zetten. Controleer ook hier de ingegraveerde golflengte.
Ten slotte: er is een Europese richtlijn voor laserveiligheid. Hierin zijn grenswaarden en berekeningen opgenomen. Een aantal leveranciers van meetapparatuur brengt multichannel meetapparaten op de markt die niet alleen de bundel- en reflectieintensiteiten meten, maar deze ook direct naar de grenswaarde berekenen. Hiermee is dan direct duidelijk of de situatie veilig of onveilig is. Neem laserveiligheid serieus, vooral bij de fiberlaser!
Contact over dit onderwerp? www.vraagenaanbod.nl/thema/specialist/ of hartgers@pkm.nl
