De Specialist: Zijn wet- en regelgeving nuttig of juist belemmerend?

Je hoort het regelmatig: de wet- en regelgeving belemmert de innovatie en drijft ondernemers tot faillissement. Dat is nog al wat! Als je de berichten zo leest, belemmert de wet- en regelgeving alle ondernemersleven. Je zou bijna denken dat er geen onderneming meer over is.

Overdreven? Zeker. Maar toch is bovenstaande de huidige teneur. Of het nu gaat over innovatie, over de energietransitie, over het milieu, altijd wordt wet- en regelgeving als belemmering aangewezen. Veel vooraanstaande personen benoemen het en vragen om vereenvoudiging ervan.

Nu lijkt me dat in een democratie als de Nederlandse geen probleem. Oh wacht, het komt door de EU! De EU schijnt nog erger te zijn. Mogelijk vindt u mijn reactie nu overdreven en dat klopt. Maar dan op een andere wijze dan u nu denkt. Mijn overtuiging is dat we dank zij de wet- en regelgeving hier een prima ondernemersklimaat hebben. Natuurlijk kunnen zaken altijd beter, dat is zeker waar voor wet- en regelgeving. Maar toch hebben we het hier best goed voor elkaar.

Als ik in sommige gevallen vraag waar de wet- en regelgeving nu precies knelt en welke wetten veranderd moeten worden, is het stil. Dat weet men niet. Maar waarom weet men dan dat de wetgeving knelt? De mensen die het roepen, kennen de wetten veelal niet en kunnen niet aangeven wat er beter moet. Maar dan komt er dus ook nooit verbetering. Roepen dat wetgeving simpeler wordt, levert geen concrete verbetering op. Sommige geven wel aan dat de wetgevers juristen zijn die het bedrijfsleven niet kennen. Dat klopt wel, maar er worden altijd experts ingeschakeld voor specifieke wetten en regels.

Zo zijn de Metaalunie en ikzelf de laatste periode bezig geweest om de nieuwe Machineverordening te beoordelen. Dat kost tijd en je moet er wat voor doen, maar onze opmerkingen zijn via Orgalime meegenomen in de nieuwe teksten. Uiteraard krijg je niet alles voor elkaar, maar de hoofdlijnen zijn meegenomen. De nieuwe Machineverordening is daarom weer beter dan de huidige Machinerichtlijn en zo verbeteren we continu de wet- en regelgeving. Kortom, als je wilt, mag je meewerken aan verbeterde regelgeving. Ook kan je in Den Haag lobbyen, dus er zijn voldoende mogelijkheden om bij te dragen aan verbetering.

In een aantal gevallen heb ik uitgezocht of bestaande regelgeving belemmerend is voor innovatie en die belemmering heb ik niet gevonden. Wetten stellen gewoon eisen waaraan een product moet voldoen, maar zeggen niets over de aard van dat product. Dus innovatieve producten kunnen gewoon onder de huidige wet- en regelgeving op de markt gebracht worden. De Europese productrichtlijnen zijn specifiek zo opgezet dat ze innovaties niet belemmeren. Dat heb ik uitgelegd aan de betrokken ondernemers en zelf een beoordeling van hun product gedaan wat een goed resultaat opleverde. Toch bleef men op een seminar weer gewoon de kreten over belemmerende wet- en regelgeving verkondigen. Dan krijg ik de indruk dat de ondernemers zelf de belemmering vormen.

Op één punt heeft men echter wel volledig gelijk met de kritiek; namelijk het overheidstoezicht op de wet- en regelgeving. Daar waar de wetgeving zelf geen belemmering voor innovaties vormt, vormen toezichthouders dat wel. Helaas heb ik bij mijn klanten vele staaltjes van onkunde en machtsmisbruik gezien van inspecties. Bij bezwaren moeten ze vaak hun ongelijk toegeven, maar soms is daar de gang naar de rechter voor nodig.

Zelf vermoed ik dat de kritiek op de wet- en regelgeving dus eigenlijk over het toezicht daarop gaat. En dan heeft men meestal wel gelijk. Nu vind ik de inspecties in Nederland zeer belangrijk (lees de krant en je weet waarom), maar dan moeten ze hun werk wel goed doen. Ook het kennisniveau en de instelling van inspecteurs mag, de goeden niet te na gesproken, wel eens stevig verbeteren. Let wel dat er de afgelopen jaren ook op de inspecties stevig is bezuinigd. Dus positieve kritiek op de inspecties moet leiden tot meer geld en meer goede inspecteurs. Daar worden we allemaal beter van.

Wel is mijn conclusie nu dat men zich verkeerd verweert: men moet niet afgeven op de wet- en regelgeving, maar op het toezicht daarop. Daar gaat het om. Door ongenuanceerd af te geven op wet- en regelgeving, lossen we niets op. Leuk bij de borrel, maar niet in de maatschappij. Kom met voorbeelden van belemmerende voorschriften en fouten van inspecties en geef dit via de brancheorganisaties door aan Den Haag. Dan pakken we het goed aan.

Kortom: door onze wet- en regelgeving kunnen we hier prima ondernemen, maar de inzet en de kennis van de inspecties moet verbeterd worden. Investeer daar in.