Staaljournaal: Onzekerheid heerst op staalmarkt

De staalprijzen zijn recentelijk verder gedaald vanwege de beperkte vraag naar staal, waardoor staalfabrieken actief op zoek zijn naar nieuwe orders. Deze daling heeft ook geleid tot aanzienlijk lagere prijzen voor verschillende grondstoffen, wat vaak hand in hand gaat. Over het geheel genomen lijkt het, ondanks de onzekerheden, niet onwaarschijnlijk dat staalfabrikanten vanwege diverse factoren zullen proberen om binnen afzienbare tijd hogere prijzen te verkrijgen. Dat meldt Noviostaal in haar StaalJournaal van 17 april.

Een matige vraag naar staal, terwijl tegelijkertijd fabrieken naarstig op jacht zijn naar orders. Het zijn vooral deze 2 tegengestelde feiten die de marktsituatie bepalen en de staalprijzen onder druk zetten. Andere factoren die de staalmarkt kunnen beïnvloeden zijn onder andere politieke spanningen, globale economische ontwikkelingen, rentewijzigingen, veranderingen in productiecapaciteiten, goedkope importen en volatiele grondstofprijzen.

Om met dat laatste te beginnen: Diverse grondstoffen zijn sinds eind 2023 tot aan begin deze maand fors goedkoper geworden. De prijzen van ijzererts en steenkool daalden zelfs met ruim dertig procent. Maar in de loop van april trad een zekere stabilisatie op en onlangs werd ijzererts weer aanmerkelijk duurder, namelijk een stijging van tien naar elf dollar per ton. Morgan Stanley stelt in haar nieuwste vooruitzichten dat ijzerertsprijzen in het derde kwartaal verder zullen stijgen tot 120 dollar. Die verhoging werd en wordt verklaard door speculaties, al is de Chinese economie aan de beterende hand. Inderdaad zijn diverse banken, zoals Goldman Sachs Group Inc., optimistischer geworden bij hun vooruitzichten over de ontwikkeling van de Chinese economie nadat de fabrieksactiviteiten en de export meer versnelden dan verwacht. De vastgoedsector laat nog geen duidelijke ommekeer zien, maar andere macro-indicatoren duiden op een opleving in diverse branches, zoals de autoproductie. In maart produceerde het land bijna 2,7 miljoen, een groei van bijna vijf procent ten opzichte van een jaar eerder.

Staalverbruik

China is als ‘s werelds grootste afnemer van ijzererts min of meer bepalend voor het prijsniveau en duurder ijzererts leidt tot hogere kosten bij de staalproductie.
Ondanks de ogenschijnlijke verbetering in China is de World Steel Association (WSA) toch pessimistisch over het globale staalverbruik in het lopende jaar en verwacht het pas in de loop van 2025 een herstel. De staalbehoefte in China zal dit jaar gelijk zijn aan dat van 2023 en voor 2025 is de aanname dat het verbruik zal afnemen. Overigens binnen de EU was het verbruik in 2023 het laagst sinds begin van deze eeuw. Voor 2024 voorspelt men een zeer minimale toename, maar voor het komend jaar gaat men uit van een groei van ruim vijf procent.

Ondanks dat de totale productieomvang van alle bestaande fabrieken in de wereld – in 2023 bijna 2.500 miljoen ton- ruim voldoende is voor de werkelijke staalbehoefte worden er toch weer nieuwe fabrieken gebouwd. Wanneer alle geplande investeringen worden gerealiseerd zal samen met de al in aanbouw zijnde fabrieken de globale productiecapaciteit in 2026 toenemen met ruim 120 miljoen ton. Die stijging zal de verhouding tussen vraag en aanbod nog verder uit balans brengen en de concurrentie versterken. Onderzoeken wijzen uit dat de bezettingsgraad van de bestaande productiemogelijkheden zal dalen naar 75 procent. Maar die capaciteitsgroei zal tevens een negatief milieueffect gaan hebben, omdat veel van de investeringen nog gedaan worden in conventionele ouderwetse hoogovens (BOF).

Europa

De export van Duitsland is in 2023 gedaald, een ontwikkeling die zich ook in 2024 voortgezet heeft. Op jaarbasis nam de uitvoer in afgelopen februari af met 4,4 procent. Minder export heeft natuurlijk een negatief effect op de productie dan wel het staalverbruik. Naar alle waarschijnlijkheid kan die daling verklaard worden vanwege de ingezakte staalbehoefte van de automobielbranche, zoals in de vorige editie van het StaalJournaal al gememoreerd. Duitse autoproducenten zijn bang dat een eventuele invoering van importheffingen op Chinese E-auto’s hun eigen verkopen in de Volksrepubliek zal raken, indien de Chinese overheid als tegenzet Duitse wagens ook met importheffing gaat belasten.

Bij staalimporten heeft Noviostaal de laatste maanden zeker een dalende trend vastgesteld, maar inmiddels merken zij ook dat zich daar ook een stabilisatie voordoet. De onrust in het Midden-Oosten en de oorlog in Oekraïne heeft geleid tot hogere energieprijzen, gestegen transportkosten en opgelopen verzekeringspremies. Afgezien van die drie elementen is leverbetrouwbaarheid van transport uit Azië vanwege alle gevaar ook in het geding. Europese staalfabrieken dringen er bij de EU-Commissie op aan de huidige stringente invoerheffingen voort te zetten en zelfs voor bepaalde landen te verfijnen.

Het beleid van de Europese Centrale Bank (ECB) is erop gericht de inflatie in de EU onder controle te krijgen middels hogere rentetarieven en het lijkt erop dat dit doel bereikt is. Inmiddels leidt dat tot speculaties dat de ECB binnenkort tot een renteverlaging overgaat. Een renteverlaging kan leiden tot meer investeringsbereidheid, waardoor de economie gaat groeien, waardoor ook het staalverbruik kan toenemen.

De onzekerheid over de economische ontwikkelingen heeft geleid tot aarzelingen bij de staalaankopen, maar voorraden zullen vroeg of laat toch weer aangevuld moeten worden.

Alle genoemde items tezamen maken het lastig een goede voorspelling te maken over het verloop van de staalprijzen op korte termijn. Maar het is niet ondenkbaar, dat de staalmakers vanwege stabiele én oplopende grondstofprijzen respectievelijk met oplopende productiekosten, wellicht in combinatie met tijdelijke capaciteitsbeperkingen, hogere prijzen proberen af te dwingen.

ArcelorMittal

De in Krakau gevestigde galvaniseerfabriek van ArcelorMittal ondergaat een investering van 25 miljoen euro om haar HDG-productiecapaciteit te vergroten om de bouwsector te bedienen.

Met deze investering zal de staalproducent haar activiteiten moderniseren door de toevoeging van een nieuwe Optigal-coating op basis van zink, magnesium en aluminium. Deze verbeteringen zullen niet alleen het zinkverbruik tijdens het productieproces verminderen, maar ook de duurzaamheid en corrosieweerstand van de producten verbeteren. Het project wordt naar verwachting afgerond in 2025, met de start van de productie gepland voor 2026, na het behalen van de vereiste certificeringen.

ThyssenKrupp Steel

Na een analyse van de marktomstandigheden heeft de Duitse staalproducent besloten om haar jaarlijkse productiecapaciteit in Duisburg te verlagen van 11,5 miljoen ton naar 9,5 miljoen ton. De huidige ongunstige economische omstandigheden en de fundamentele veranderingen op de Europese staalmarkt, zoals stijgende energiekosten, toenemende importdruk voornamelijk uit Azië, en een voortdurende verslechtering van de staalhandelsbalans, hebben aangetoond dat de totale productiecapaciteit van ThyssenKrupp te hoog was. De groene transitieplannen blijven ongewijzigd en de bouw van de DRI in Duisburg gaat zoals gepland door.

SSAB

SSAB is gestart met een project om een nieuwe geïntegreerde mini-fabriek te bouwen op haar locatie in Luleå, Zweden, als onderdeel van haar strategie om de productie koolstofarm te maken.

De staalproducent investeert 4,5 miljard euro voor de bouw van twee elektrische ovens met een gezamenlijke capaciteit van 2,5 miljoen ton per jaar, inclusief secundaire metallurgie, een directe bandwalserij en een koudwalslijn. Het project wordt naar verwachting eind 2028 voltooid, met een jaar later volledige capaciteitsbenutting.

Tata Steel Nederland

Het kabinet gaat onderzoeken of het mogelijk is om een deel van de vergroeningsplannen van Tata Steel versneld uit te voeren. Het staalconcern in IJmuiden heeft naar schatting mogelijk twee miljard euro aan subsidie nodig om de plannen tot 2030 te kunnen realiseren en een versnelde verduurzaming zou daar mogelijk nog eens vijftig procent méér investering vergen. Zo moeten gezondheidsrisico’s op kortere termijn worden teruggebracht terwijl de werkgelegenheid bij respectievelijk de economische en strategische waarde van de staalproductie behouden blijven.

Indicatieve basisprijzen