Metaalunie: ‘Toekomst van mkb-maakindustrie vraagt om daadkracht’

‘Koninklijke Metaalunie is blij met veel aandachtspunten van het kabinet, zoals het inzetten op een beter ondernemersklimaat, onder andere door mkb-regeldruk aan te pakken’, zegt Metaalunievoorzitter Mark Helder in een reactie op de Miljoenennota en het regeerakkoord. ‘Uiteraard ondersteunt Metaalunie ook de wens van het kabinet om een stabiel fiscaal beleid te voeren en om werken meer te laten lonen.’

Metaalunie is positief over de gepresenteerde plannen met betrekking tot een betere aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt om daarmee de instroom van werknemers naar tekortsectoren te stimuleren. Helder: ‘Maar essentieel is wel om het niet alleen bij woorden op papier te laten. De beperkte financiële ruimte van het kabinet maakt het extra uitdagend om de plannen daadwerkelijk uit te voeren.’

Een goed teken is volgens de Metaalunievoorzitter wel de aandacht die de industrie krijgt. Punten die in het oog springen zijn de prioritering van de thema’s: beschikbaarheid van talent, versterking van de kenniseconomie, innovatie en digitale infrastructuur. ‘Ook hiervoor geldt dat de papieren intenties vooralsnog onvoldoende stroken met de gereserveerde benodigde financiële middelen’, waarschuwt Helder.

Verhoging arbeidsproductiviteit mkb

De verhoging van de arbeidsproductiviteit lijkt volgens Helder de laatste maanden een belangrijk thema te zijn in Den Haag. ‘Het kabinet wil de arbeidsproductiviteit binnen het mkb verhogen, door onder andere in te zetten op het stimuleren van ‘arbeidsbesparende innovaties’ in het mkb. Metaalunie pleit hier al jaren voor en onderschrijft de aandacht van het kabinet van harte. Nog slimmer werken, nog meer automatiseren en inzetten op nieuwe technieken zijn essentieel om concurrerend te blijven en om het tekort aan technische vakmensen op te vangen’, aldus Helder.

Positief is dat het kabinet een arbeidsproductiviteitsagenda aankondigt, maar vooralsnog is onduidelijk wat de concrete plannen van het kabinet zijn en hoeveel het kabinet hier echt in wil investeren. Helder: ‘Maar wij zijn echt blij met deze stap van het kabinet en pakken graag de handschoen op om gezamenlijk een ‘Kabinetsprogramma Arbeidsbesparende innovaties’ – concreet in te gaan vullen.’

Voor Metaalunie is het essentieel dat daarbij stimuleringsmaatregelen van de overheid nadrukkelijk focussen op het brede mkb (het peloton) en niet op de ‘paar’ innovatiekoplopers. Helder: ‘Dat zet zoden aan de dijk. En ook wij zijn als sector bereid onze financiële bijdrage te leveren.’

Leven Lang Ontwikkelen

Metaalunie ondersteunt de inzet van het kabinet op om- en bijscholing via Leven Lang Ontwikkelen (LLO) als een cruciale pijler voor een wendbare en weerbare arbeidsmarkt. ‘De technologische ontwikkelingen in de maakindustrie gaan snel, en het is essentieel dat werknemers zich tijdens hun werkzame leven blijven ontwikkelen’, aldus Helder. Metaalunie benadrukt dat LLO niet alleen van belang is voor de huidige werknemers, maar ook voor mensen die willen instromen in de technische sectoren.

Bestaande initiatieven

Het regeerprogramma richt zich op het aanpakken van de krapte in tekortsectoren, waaronder de technische sectoren, door een sectorale aanpak. Hiervoor zet het kabinet onder andere in op regionale samenwerkingen en een betere aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven in het mbo en hbo. ‘Ga niet het wiel opnieuw uitvinden’, zegt Helder. ‘Investeer en versterk vooral de bestaande initiatieven en subsidies in de regio waar onderwijs en georganiseerd bedrijfsleven samenkomen. Vooral op het terrein van initieel bekostigd onderwijs en LLO is er nog veel winst te behalen in de regionale samenwerking. Om de toekomst van de technische sector te waarborgen, is een kwalitatief sterk en toegankelijk opleidingsaanbod in heel Nederland essentieel. Door formele samenwerking tussen onderwijsinstellingen en het bedrijfsleven, zorgen we niet alleen voor stabiele bekostiging, maar ook voor opleidingen die nauw aansluiten op de behoeften van de regio en de mkb-maakindustrie.’

Samenwerking bedrijfsleven

Een belangrijk onderdeel voor een betere aansluiting tussen onderwijs en bedrijfsleven is de versterking van het praktijkgerichte onderwijs, zoals in de verschillende praktijkgerichte programma’s (pgp’s) en de bbl-leerroute in het mbo. Helder: ‘De pgp’s en bbl-route spelen een cruciale rol in het bieden van praktijkgericht onderwijs, waarbij leerlingen en studenten direct in de arbeidsmarkt kunnen meedraaien.’

Versterk ook technische vaardigheden

Het kabinet wil basisvaardigheden zoals rekenen, lezen en schrijven gaan versterken. Metaalunie mist echter de aandacht voor technische vakvaardigheden in deze aanpak. ‘Technische vaardigheden behoren inmiddels ook bij de basisvaardigheden in het po en vo’, meent Helder. ‘Bij het opstellen van een ‘Herstelplan Kwaliteit Onderwijs’ moet ook meteen het belang van technische vaardigheden worden meegenomen, zoals bij digitale vaardigheden.’ Ook hierbij kunnen praktijkgerichte programma’s een goede rol spelen om kinderen alvast in aanraking te laten komen met hun technische vaardigheden.

Door de snelle technologische ontwikkelingen hecht Metaalunie veel waarde aan innovatie in het opleiden van toekomstige werknemers. ‘Hier moet het kabinet met voorrang aandacht voor hebben’, stelt Helder.

Nieuw arbeidsmarktsysteem

In het bijzonder ondersteunt Metaalunie de “Gouden Poort”-aanpak uit het Aanvalsplan Techniek, waarbij de toegang tot technische beroepen via een vernieuwd sectoraal arbeidsmarktsysteem met slimme en vernieuwende leer-werktrajecten wordt gefaciliteerd. Deze aanpak, die gericht is op een brede instroom van vakmensen, moet onderdeel zijn van de regionale arbeidsmarktstructuur waar Metaalunie zich intensief in wil betrekken.

‘Wij willen een sleutelrol spelen in het verbinden van de sectorale en regionale structuur, zodat de aansluiting tussen bedrijfsleven, onderwijs en arbeidsmarkt optimaal wordt benut’, vindt Helder.

Strategische pact

Metaalunie juicht het initiatief van het kabinet om in de zomer van 2025 een pact te sluiten met studenten, werknemers, werkgevers en onderwijsinstellingen in het mbo van harte toe. Dit pact biedt een belangrijke kans voor de toekomst van de mkb-maakindustrie. ‘Wij willen ons nadrukkelijk aansluiten bij dit pact’, benadrukt Helder. ‘Onze ervaring toont aan dat regionale samenwerking tussen onderwijs en de technische sector essentieel is om vakmensen op te leiden die de maatschappelijke opgaven van Nederland kunnen ondersteunen. De bedrijfsvakscholen Metaal kunnen hier een goede verbindende rol in spelen.’

Het kabinet heeft oog voor versterking van het ondernemersklimaat. Zo wil het kabinet onder andere een gericht beleid opstellen voor versterking van de (MKB)-maakindustrie. En realiseert zich hierbij gelukkig het grote economische en maatschappelijke belang van bedrijventerreinen. Het kabinet wil samen met het bedrijfsleven komen tot een Pact Ondernemersklimaat’. ‘Een mooi streven van het kabinet, maar nog onduidelijk is wat het kabinet echt gaat doen’, stelt Helder.

Handschoen oppakken

Metaalunie merkt dat het nieuwe kabinet duidelijk de samenwerking zoekt met alle maatschappelijke partijen waaronder ondernemers. Helder: ‘Metaalunie pakt graag de handschoen op om thema’s als regeldruk, verhoging arbeidsproductiviteit van het mkb, en een aanpak voor tekortsectoren samen met het kabinet concreet in te vullen.’