Aken
27 mei. 2011
3 minuten
Duitsland staat aan het begin van een gouden decennium. De Duitse economie zal de komende jaren sterk blijven groeien. Dat verwacht professor Hans-Werner Sinn, hoofd van het bekende Duitse IFO-instituut.
De gouden tijd breekt vooral aan doordat de binnenlandse investeringen aantrekken. De export, vaak uitgelegd als de reden achter het succes, draagt volgens Sinn slechts voor een beperkt deel bij aan de sterke economische groei.
Hans-Werner Sinn wist als econoom de 1.400 machinebouwers, voor wie hij sprak op het Aachener Werkzeugmaschinen Kolloquium, meer dan een uur lang op het puntje van hun stoel te houden. De ene na de andere grafiek verscheen op de twee megaschermen achter hem, illustrerend hoe de kredietcrisis de verhoudingen in de wereld drastisch heeft veranderd. Want de wereldeconomie mag dan wel hersteld zijn, dat komt vooral doordat de opkomende economieën nu boven hun topniveau van 2007 staan.
‘De Europese Unie is de lamme eend van de wereld en dat blijft zo. Alleen Japan doet het nog slechter.’ Sinn vertrouwt de groeicijfers van de VS absoluut niet. De onroerend goed markt ligt in het epicentrum van de crisis en die markt is nog steeds slecht. Sterker: de huizenprijzen hebben een nieuwe daling ingezet. 95 procent van de hypotheken zijn in handen van een van de drie aan de overheid gelieerde hypotheekbanken. ‘Vroeger noemden we een land waarin 95 procent van de onroerendgoedmarkt via de overheid loopt socialistisch.’
Lage lonenland Duitsland
Waarom is Duitsland dan zo’n positieve uitzondering in Europa? Niet om al die redenen die bankiers en politici ons willen doen geloven. De IFO-baas haalde elke kritiek dat Duitsland geprofiteerd heeft van de euro onderuit. Vanaf midden jaren negentig tot aan de crisis is Duitsland slechts met 20 procent gegroeid. ‘We zijn samen met Italië de hekkensluiter. Zelfs de Griekse economie is nu, na de problemen, nog de helft groter dan in 1995.’
Qua bruto nationaal product is Duitsland in de afgelopen 15 jaar zelfs van een derde naar een tiende plek gezakt. En de binnenlandse investeringen hebben jarenlang op de laagste niveaus in de ontwikkelde landen gelegen. Wat Duitsland een impuls heeft gegeven, meent Sinn, is dat er sinds 1995 slechts 12 procent inflatie is geweest (Nederland 37 procent), de lonen nauwelijks zijn gestegen en de onroerend goed prijzen zelfs sinds begin 2000 licht gedaald.
Bovendien is met de Harz-akkoorden de arbeidsmarkt hervormd, wat vooral aan de onderkant de loonkosten voor werkgevers drastisch heeft verlaagd. Hans-Werner Sinn: ‘Duitsland is 21 procent goedkoper geworden.’ Voor de industrie is Duitsland het lage lonen land van Europa geworden.
Auto- en machinebouwindustrie
Daardoor hebben de auto- en machinebouwindustrie maar ook andere exporterende sectoren zich internationaal sterk kunnen manifesteren. De groei die nu op gang komt, wordt volgens de Duitse econoom vooral gedreven door de stijgende binnenlandse investeringen. Van de groei van 3,6 procent komt slechts 1,3 procent uit de export, 1,7 procent door de aantrekkende investeringen in Duitsland zelf. En dat heeft alles te maken met het feit dat Duitse banken geen euro meer durven investeren in het buitenland, na de forse verliezen door de kredietcrisis.
‘Banken en verzekeraars vertrouwen zich niet meer in het buitenland. Ze weten niet waar heen met hun geld, dus wordt het weer in Duitsland geïnvesteerd. We staan aan het begin van een fase van binnenlandse groei.’ Tegelijkertijd zal de machinebouw blijven profiteren van de hoge vraag naar machines in de BRIC-landen. ‘Duitsland is de winnaar van de crisis.’
Griekenland
De enige bedreiging die Hans-Werner Sinn van de IFO ziet is dat Europa besluit om Euro-obligaties uit te geven om de financiële problemen in de zuidelijke landen het hoofd te bieden. Volgens Sinn doen de overheden nu al meer dan het publiek weet om Griekenland, Portugal, Ierland en ook Spanje op te been te houden. ‘’ Als we nu Euro-obligaties uitgeven, schenken we boniteit (kredietwaardigheid) is de Duitse boom kapot.’
Het enige recept voor de zuidelijke landen is volgens de IFO baas net als Duitsland de komende tien tot vijftien jaar de broekriem aanhalen. ‘Griekenland zou 20 tot 30 procent goedkoper moeten worden, alleen dat kunnen ze niet meer met een devaluatie.’ Daarom gaan deze landen nu een tijdperk in van stagnatie en afwaardering.