Achthonderd vierkante meter composiet uit één stuk

VABO Composites bouwt voor superjachtbouwer Royal van Lent één van de grootste composiet onderdelen die ooit voor de superjachtbouw zijn gebouwd. Ruim 800 vierkante meter, voor de mast en bovenbouw met twee dekken samen.

‘Zo’n kolossaal stuk is volgens ons nog nooit eerder uitgevoerd in composiet’, vertelt Arnold Vaandrager, directeur en oprichter van VABO Composites. Het VABO-team is verantwoordelijk voor de concept-engineering, berekeningen, het matrijsontwerp en het bouwen van alle elementen tot het stadium waarin alles klaar is voor installatie. Details over het superjacht worden verder niet gegeven. ‘Het sundeck is 23 bij 11 meter en vijf meter hoog. Van Wierden transporteert het naar Urk en over water gaat het naar de werf. De andere dekken worden in delen geleverd. Met bout en lijmverbinding monteren we het af op locatie. Het is een complete laminaatconstructie met waar nodig versterking met matten vezels, zoals carbon op de punten waar meer krachten vrijkomen.’

Enorme besparing       

De composiet bovenbouw is 12 ton lichter dan een reguliere bovenbouw. Alles wat hoger op een schip zit, wordt lichter gemaakt. Composiet maakt een enorme besparing aan gewicht en constructie mogelijk. Hierdoor kun je brandstof besparen en complexere constructies maken. ‘Het moet wel in de business-case passen’, zegt Vaandrager. ‘Het zou niet raar zijn als er over vijf jaar ook in de binnenvaart composieten stuurhuizen en vrachtschepen zijn. We kennen allemaal het conflict van aluminium met staal, dat heb je met composiet niet en je bespaart nog meer gewicht.’

Robottechniek

Een deel van dit project wordt gerealiseerd door de nieuwe robot. VABO test al langer hoe robots bij composietbouw gebruikt kunnen worden in het productieproces. Inmiddels is de robot productieklaar. Hij zal vooral gebruikt worden bij mallenbouw en het op maat maken van de producten na het uitharden om zo geen vakmensen te hoeven inzetten om te slijpen en te zagen. Dat is het meest intensieve werk bij composietbouw.

Alle mallen zijn custom-made gebouwd. Automatisering daarin is winst. De vakmensen kunnen dan gaan doen waar ze goed in zijn: lamineren. Daarnaast wordt er onderzoek gedaan naar het 3D-printen van mallen waardoor de mallen weer als grondstof kunnen worden hergebruikt. Ook wordt machinaal met een injecteermachine hars aangemaakt  omdat dit nog nauwkeuriger is, voordat het door vacuüminjectie ingebracht wordt in de luchtdichte mallen.
 
VABO test al langer hoe robots bij composietbouw gebruikt kunnen worden in het productieproces?. (Foto: Evert Bruinekool)

Meer automatiseren

‘We willen de branche op een hoger plan krijgen. Daarvoor moeten er cruciale stappen gezet worden. Kijk naar de automotive, zoals Voestalpine. Daar wordt met een minimum aan manuren heel veel en snel met robots geproduceerd. We hebben de branche bij elkaar gekregen en iedereen zet zich er nu voor in. Er moet meer geautomatiseerd worden.’ Bij VABO Composites worden de schuimkernen door CNC-machines gefreesd en nu de testfase voorbij is, gaat de robot mallen maken. De robot krijgt binnenkort een carrousel. Dan kan hij een schuimkern maken, maar ook een deur zelfstandig oppakken en afwerken. ‘Dat zijn slimme acties in automatiseren, zonder goed team is dit allemaal niet mogelijk?’

‘Waar we inmiddels ook mee testen met de robot, is een mal printen met een thermoplast-printkop’, vertelt Vaandrager. ‘Die mal kan na gebruik versnipperd worden en weer hergebruikt worden voor de volgende mal. Binnenkort wordt er een mal van drie bij anderhalve meter geprint.’ Naar verwachting is binnen tien jaar het printen en recyclen heel normaal. ‘We maken superlichte producten waar een zware degelijke mal voor nodig is. En die moet luchtdicht zijn.’ In gewicht produceren ze meer afval dan product, daarvoor is de hele branche aan het werken. ‘De droom voor de toekomst is dat de robot zijn gang kan gaan. Dat je na twee weken de hal weer in komt en dat de mal klaar is! Daarna hergebruik je de materialen weer voor een volgende mal.’

Zeven vacatures

VABO Composites werkt voor de maritieme markt, de industrie en de kunstwereld. Het bedrijf heeft 35 werknemers in dienst. Voor grote projecten komen er nog vijf bij. Er staan op dit moment ook nog zeven vacatures open. Een composiet-expert vinden is moeilijk, het is een kleine markt in Nederland. ‘We zijn wat ik merk een leuk gewild bedrijf’, zegt Vaandrager. ‘Composiet-specialisten vinden is en blijft moeilijk.’ Er zijn wel veel freelancers, maar het liefst hebben ze er vast personeel bij dat ze zelf ook intern opleiden. Er is er nog geen opleiding voor composiet. Het begint nu een beetje te komen. ‘We zijn nu een plan aan het schrijven dat ook in de nationale agenda moet komen om het mbo geïnteresseerd te krijgen. Het is het kip-eiverhaal. Als je in de toekomst kijkt, dan vliegen de auto’s in 2050. Ga er dan maar vanuit dat ze van composiet gemaakt zijn. Er zijn dan ook composiet-experts nodig om te bouwen en te onderhouden. Dat zijn de jongens die nu 18 zijn. Er moet nu onderwijs opgezet worden.’