De Specialist: Het belang van goed gereedschapsbeheer

Goed gereedschapbeheer is belangrijk, dat is logisch. Iedereen is het daarmee eens. Toch gebeurt het nauwelijks in de industrie. Terwijl er niet alleen veel verborgen kosten zijn bij slecht beheer, maar dat door goed beheer er veel beter en sneller geproduceerd kan worden. Is het moeilijk? Nee, maar zoals altijd moet je er wel aandacht aan besteden. Mensen vinden dat zeer vermoeiend, maar de inspanning loont altijd.

Twee voorbeelden. Elk verspanend bedrijf heeft bij elke CNC-machine een ladekast met daarin heel veel beitelplaatjes. Nieuw, gebruikt en versleten door elkaar heen. Zowel standaard universeel als speciale beitelplaatjes. Het waarom is duidelijk, de operator wil nooit misgrijpen bij een order. Voor een ISO 9001 implementatie hebben we ooit de waarde van deze voorraad bij een middelgrote verspaner bepaald en dat bleek rond de € 300.000 te liggen. Kortom 3 ton die werkeloos in de lades lag te wachten.

Tweede voorbeeld. Bij een verspanend bedrijf was een centrale uitgifte van gereedschappen. Een operator krijgt via de orderlijst ook een lijst gereedschappen door. De centrale gereedschapuitgifte monteert de beitels en meet deze in. De operator krijgt een seintje en haalt dan een wagen met keurig geordende ingemeten gereedschappen op met meetlijst. Hiermee kan de operator de gereedschappen in de machine laden terwijl de machine de lopende order produceert. Een omstelreductie van rond de 50%.

Wat we zien is dat gebrek aan goed gereedschapbeheer veel verborgen kosten geeft en ook optimaler gebruik van de machines voorkomt. Een bedrijf kan dus niet alleen geld besparen, maar ook veel sneller en optimaler produceren. Geen wonder dat QRM veel aandacht geeft aan omsteltijdreductie, want het bespaart geld en verkort de levertijden.

Maar nu dan? Hoe kan goed gereedschapbeheer in een bedrijf ingevoerd worden? Het zal duidelijk zijn dat dit alleen geldt voor bedrijven die van gereedschappen gebruik maken. Naast verspaners zijn dat ook plaatverwerkers die persgereedschappen gebruiken. Maar dan? Een universele aanpak is er niet, elk bedrijf zal toch een systeem op maat moeten maken voor de eigen toepassingen.

Wel is er een algemeen stappenplan dat gevolgd kan worden. Let op dat automatisering bij gereedschapbeheer enorm kan helpen, maar dat de opzet gewoon denkwerk is. Pas als er een systeem is, kan het geautomatiseerd worden. Let dus op dat veel aanbieders van software de omgekeerde weg bepleiten en dat is niet goed.

Allereerst zal er een goede inventarisatie van het gereedschap uitgevoerd moeten worden. Kijk hierbij naar de gebruiksfrequentie van de gereedschappen, verdeling in universeel en speciaal gereedschap en let op mallen en gereedschappen die af en toe of voor één klant gebruikt worden. In het bedrijf van het eerste voorbeeld hebben we per machine een voorraad universele beitelplaatjes aangelegd. Hierdoor grijpt de operator nooit mis. De operator is zelf verantwoordelijk voor deze eigen voorraad en vraagt via gereedschapbeheer op tijd nieuwe beitelplaatjes. De speciale beitelplaatjes zijn onder beheer van gereedschapbeheer en worden door de werkvoorbereiding per order vastgelegd in de orderdocumentatie.

Dan zal er, zoals in het voorbeeld, een indeling in gereedschappen gemaakt moeten worden. Daarbij is van belang welke gereedschappen bij wie liggen en dat deze persoon ook actief beheer voert. Let nu met name op de specials. Als er voor een klant een bepaald gereedschap moet worden aangemaakt, loopt dat via werkvoorbereiding. Maar als die order afgerond is, waar blijft dat gereedschap dan? Werkvoorbereiding moet aangeven of het eenmalig is of dat het beheert moet worden en zo ja, waar.

Dan komt de stap van het fysieke gereedschapbeheer. Dat kan een afgesloten magazijn met beheerder zijn of een geautomatiseerde paternosterkast. Hoewel automatisering pas in de volgende stap komt, is de toepassing van een geautomatiseerde paternosterkast als dat kan echt een voordeel. Het voorkomt heel vaak fouten. Als voor een fysiek magazijn wordt gekozen, mag niet iedereen daar zo wat in of uithalen. Dat moet via een beheerder gebeuren om overzicht over de voorraad en de status van gereedschappen te houden. Vaak zal een beheerder ook terug komende gereedschappen controleren en indien nodig laten onderhouden of reviseren.

Als laatste stap komt de automatisering. Immers nu is er een goed werkend beheersysteem dat enige tijd in de praktijk is getest en mogelijk aangepast aan de werkwijze in de productie. Als het systeem goed werkt, zorgt automatisering voor foutenvermindering en sneller en goedkoper werken. Kortom, maakt u gebruik van gereedschappen, zorg dan voor een goed beheer hiervan. Dit bespaart kosten en verbetert de productie. Automatisering pas doen na analyse en opzet beheersysteem.