26 dec. 2019
4 minuten
Is de lasrobot al een bedreiging voor de lasser? Dit is een actuele vraag naar aanleiding van alle discussies over de mogelijke vervanging van mens door robot. Experts weten dat dit niet zo is en ook dat vakmensen nooit door robots vervangen gaan worden. Wel wordt veel vervelend, repeterend of vuil en gevaarlijk werk door robots overgenomen. Gelukkig maar. Vooral in deze tijd met een gebrek aan personeel.
Maar de lasrobot? Immers al ruim dertig jaar in de industrie volop aanwezig. Toch blijkt het in de praktijk lang niet zo hard te gaan als sommigen ons doen geloven. De lasrobot is nog steeds niet uitontwikkeld en dat is maar goed ook.
Lassen op zich is een gevaarlijk en vervuilend proces waarbij de kwaliteit van de verbinding geheel in het proces bepaald wordt. En hoewel er veel normen zijn en veel vakkennis is over lassen, is er altijd het gevaar dat ook de beste lasser een keer een slechte las legt. Dat hoeft niet alleen aan hem te liggen, maar ook een openstaande deur (die de gasbescherming wegblaast) kan tot een afkeurlas leiden. Bij belangrijke lassen zien we dan ook dat behalve de lascoördinatie met controle op lasvoorbereiding en het lasproces zelf, de uiteindelijke lassen ook nog goed gecontroleerd moeten worden.
Redenen genoeg om te automatiseren. De lasrobot is zeker in staat, ook in combinatie met allerlei logfiles en sensoren/besturing, om prima en kwalitatief betrouwbare lassen te leggen. Een lasrobot lost dus vrijwel alle problemen op waar de handlasser tegenop loopt en in principe zouden er geen afkeurlassen meer mogelijk moeten zijn.
Helaas. Ten eerste zien we de lasrobot nog niet overal in de metaalindustrie. Handlassen is nog steeds de norm. Erger is dat afkeurlassen nog steeds voorkomen. Hoewel bij het AZ-stadion waarschijnlijk veel meer is misgegaan, is in ieder geval al zeker dat veel laswerk slecht is uitgevoerd wat tot een breuk heeft geleid. En dan gaat het ook nog om een stadion, waar toch regelmatig erg veel mensen in aanwezig zijn.
Wat is de reden van deze afkeurlassen? De lasrobot is niet overal zomaar inzetbaar. En dan bedoel ik niet de mobiliteit, want er zijn al diverse aanbieders die plug-and-play lasrobots op locatie verhuren. Het gaat om toepassingen waarvoor de huidige generatie lasrobots nog niet goed inzetbaar is.
We hebben het dan vooral over enkelstuks- en klein seriewerk of laswerk op lastig te bereiken locaties. Dit is vaak niet lonend voor een lasrobot en als iedereen dat denkt, dan is dat ook zo. De huidige stand van techniek is dat lasrobots al voor ca. negentig procent offline te programmeren zijn. Hierbij wordt het lasprogramma gegenereerd in een CAD-omgeving waarin de STEP-file van het te lassen product aanwezig is. Problemen zijn altijd vertakkingen in de lasnaden of lasvolgordes. Medewerkers de software helpen bij het maken van deze beslissingen. Voordeel is dat de lasrobot nog maar tien procent van de programmeertijd stilstaat om het door CAD gegenereerde programma te finetunen.
Dit zijn al grote stappen die in de afgelopen dertig jaar gezet zijn, maar toch blijft robotlassen nog steeds achter. En ook zie ik te vaak stilstaande lasrobots bij productiebedrijven. Men krijgt de robot niet aan de praat voor alle producten of de kosten wegen niet op tegen de voordelen.
Gelukkig zit men in Nederland niet stil. Er zijn al diverse leveranciers van lasrobots die met onderzoek bezig zijn en met regelmaat verbeteringen in de markt zetten. En op dit moment loopt er een belangrijk initiatief in Oost-Nederland. Bij onder andere Hoekman RVS in Nieuwleusen is men bezig om vanuit een standaard CAD-omgeving modellen te uploaden naar merkonafhankelijke offlinesoftware waarin de lasprogramma’s voor diverse merken lasrobots worden geschreven. Hiermee is het mogelijk om ook economisch te programmeren voor enkelstuks- en kleinserie laswerk. Ook is het programmeren van een lasrobot nu veel minder moeilijk en door de werkvoorbereiding uit te voeren. Het doel van dit project is: ‘first time right, one-piece flow.’ De deelnemende bedrijven gaan dit project in hun eigen bedrijf implementeren zodat de praktische toepasbaarheid direct aangetoond wordt. Vraag en Aanbod heeft hierover in de laatste robotspecial al over gepubliceerd.
Kortom de lasrobot is nog lang niet zo ver als het eigenlijk zou moeten. Gelukkig lopen er goede initiatieven om een grote stap voorwaarts te maken. We zien ook dat (las)robotisering in de praktijk van onze industrie toch nog moeilijker is dan gedacht. Maar let op! Dit is natuurlijk wel een stevig voordeel voor Nederland. Immers als iedereen het makkelijk kan robotiseren, zouden we veel concurrentie hebben. We zijn als Nederlandse industrie dus eigenlijk best goed bezig!
Contact over dit onderwerp? www.vraagenaanbod.nl/thema/specialist of hartgers@pkm.nl
