17 apr. 2019
3 minuten
Al jaren worden verwoede pogingen gedaan om medewerkers te stimuleren bijna-ongevallen te melden. Doel: als medewerkers bijna-ongevallen melden, kan er ook actie worden genomen om herhaling of erger te voorkomen.
Ernstige ongevallen worden niet stil gehouden vanwege de grote gevolgen. Maar aan ieder ernstig ongeval zijn meerdere signalen vooraf gegaan. Dit zijn de kleinere en bijna-ongevallen. Wordt hier niets mee gedaan, dan blijft het niet bij een klein ongeval. Onder iets minder gunstige omstandigheden kan het zelfs resulteren in een zeer ernstig ongeval. Er zijn al veel pogingen gedaan om medewerkers te stimuleren om bijna-ongevallen te melden bij hun leidinggevende of werkgever.
Op sommige bouwprojecten probeert men medewerkers aan het melden te krijgen door hen te vragen foto’s te maken van collega’s die de fout ingaan. De ‘beste’ melding wordt beloond met een slagroomtaart. Maar zo’n actie werkt averechts. Niemand wil zijn collega’s verraden als die regels overtreden of onveilig werken. Het gevolg is dat er helemaal niet meer wordt gemeld. Er zijn ook bedrijven die medewerkers verplichten om iedere week minimaal één melding te doen. Dit blijkt ook geen succes. Het gaat bij meldingen niet om de frequentie maar om de aard. Het gevolg is dus dat meldingen uitblijven of dat er meldingen worden verzonnen om toch maar wekelijks iets te kunnen aanleveren.
Wat zijn de oorzaken van weinig bereidheid tot melden?
Twee belangrijke redenen zijn:
- Medewerkers zijn bang voor mogelijk nadelige gevolgen. Bijvoorbeeld voor hun baan/functie of ze nog wel als zzp’er worden ingehuurd.
- Meldingen worden lang niet altijd serieus afgehandeld. Of er wordt helemaal niets mee gedaan, of er worden wel maatregelen getroffen maar er volgt geen feedback naar de melder en overige medewerkers. Hierdoor krijgen ze het gevoel dat melden zinloos is.
Dit zijn geluiden die ik hoor als ik het onderwerp behandel bij de VCA-cursus. Maar ook bij bezoek aan bedrijven waar ik medewerkers interview tijdens het uitvoeren van werkplekinspecties.
Zelfs in de wereld van de vliegtuigen, waar veiligheid toch op nummer 1 staat, speelt dit probleem.
Pas geleden stortte er een Boeing 737 MAX neer in Ethiopië. Ook hier is van te voren al van alles mis gegaan. Maanden eerder was er zelfs een soortgelijke crash met dit type vliegtuig. Wat blijkt, helaas te laat, verschillende piloten hadden op een informatieplatform anoniem gemeld dat zij problemen hadden gehad met de 737 MAX tijdens het opstijgen.
Een aantal keer liepen deze incidenten nog goed af, totdat het gruwelijk mis ging. Helaas werden deze meldingen op het platform, niet tijdig opgemerkt en stortten beide vliegtuigen neer.
Waren deze meldingen wel op de goede plek terecht gekomen, dan had het mogelijk honderden levens gespaard. Maar niet alleen levens. Daarnaast veel verdriet, onrust en miljoenen aan (imago) schade.
Mensen moeten zich realiseren dat meldingen, hoe onbelangrijk ze misschien lijken, van groot belang kunnen zijn en ernstige gebeurtenissen kunnen voorkomen. Aan werkgevers én werknemers de belangrijke taak om hier een goede formule voor te vinden binnen het bedrijf.
Leg de medewerkers uit wat het belang is van het melden van bijna-ongevallen en houd ze op de hoogte van verbetermaatregelen. Geef de mogelijkheid om anoniem te melden. Hang een meldingenbus op. Neem iedere binnengekomen melding serieus en zorg voor terugkoppeling naar de medewerkers als meldingen zijn opgepakt. Hiermee kan een hoop ellende voorkomen worden. Daarnaast zorgt het voor een verbeterde werkgever-werknemerverhouding en bespaart het kosten. Mogelijk heeft u zelf ook goede ideeën die praktisch uitvoerbaar zijn om het meldingenprobleem op te lossen? Ook ik sta open voor feedback. Dus laat het mij weten!
