16 Jan. 2023
5 minuten
Voor Fried Kaanen (67) zit het voorzitterschap van Koninklijke Metaalunie er op. Na acht jaar en zes maanden krijgt Mark Helder (51) de voorzittershamer van Nederlands grootste werkgeversorganisatie overhandigd. Dit zal gebeuren op 20 januari tijdens een feestelijke nieuwjaarsbijeenkomst die vooral in het teken zal staan van het afscheid van Kaanen.
Fried Kaanen, een mensen-mens, een tikje introvert en een persoon die zich houdt aan zijn woord. Een man met passie voor de maakindustrie en in het bijzonder voor Metaalunie. Hij heeft zich met verve ingezet om de Nederlandse maakindustrie op een hoger plan te tillen en dan in het bijzonder de leden van Metaalunie. ‘Ik heb het voorrecht gehad om zowel het 14.000ste lid als het 15.000ste lid van Metaalunie te mogen verwelkomen. Dat zijn twee markante momenten geweest.’
Geen vaarwel
Met het vertrek als voorzitter van Metaalunie betekent niet dat Kaanen nu de maakindustrie vaarwel zegt. ‘Zeker niet, voor twee maakbedrijven neem ik zitting in de Raad van Toezicht. Daarnaast ga ik mij inzetten voor een vrijwilligersorganisatie die zich bezighoudt met het opzetten van werkgeversorganisaties in ontwikkelingslanden in Midden-Amerika, Azië en Afrika. Deze organisatie, waarbij ik al zitting had in de Raad van Toezicht tijdens mijn periode als voorzitter van Metaalunie, fuseert per 1 januari 23 met stichting PUM. Ook voor ontwikkelingslanden is het van belang dat er sociale dialoog ontstaat. Met andere woorden dat werkgevers- en werknemersorganisaties worden opgericht. Naast Nederland hebben ook andere Noord-Europese landen zo’n programma. Daarnaast ben ik nog betrokken bij mijn softwarebedrijf Propos waar ik mij vooral richt op de conceptbewaking. En ik heb mijn vrouw beloofd om iets meer thuis te zijn, dus daar ga ik ook mijn best voor doen.’ Zijn bedrijf Bosch Scharnieren heeft Kaanen ruim een jaar gelden verkocht.
Terugblik
Terugblikkend op bijna negen jaar voorzitterschap, vanaf september 2014, liep het feitelijk voorspoedig tot 2019. ‘Vanaf 2020 werd het, wereldwijd, toch allemaal even anders. De Covid-periode gaf een behoorlijke schok en de maakindustrie lag even stil. Maar na drie, vier maanden zagen de bedrijven de orders toch langzaamaan weer aantrekken. Hierbij waren bedrijven vooral heel flexibel en creatief. Ook dit hoort bij het ondernemerschap. De situatie in Oekraïne, met alle dramatische gevolgen van dien, zorgde voor een volgende schokgolf. En dan volgde er in 2021 een explosie van de grondstoffenprijzen.’
Groei leden
Kaanen is trots op de groei van de ondernemersorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf in de metaal. ‘Dit is af te meten aan het aantal medewerkers bij onze leden. Dit liet een groei zien en dat betekent ook groei in de bedrijvigheid. Binnen het ledenbestand tellen we wel circa vierduizend ondernemers zonder personeel, maar dit aantal is een constant percentage van het totale aantal. Deze groei geeft direct de kracht aan van de maakindustrie in ons land. Dit wordt vooral getrokken door de innovatieve machine- en apparatenbouw in ons land. Hierbij kunnen we niet om bedrijven als ASML en Philips Medical heen. Maar ook bedrijven in de agrosector, de Lely’s, hebben een enorme zuigkracht op alle toeleverende maakbedrijven. En de genoemde bedrijven hebben als kop-staartbedrijf vele toeleveranciers aan zich weten te binden. En dat doen ze niet voor niks, ze weten dat er kwaliteit en innovativiteit binnen deze bedrijven aanwezig zijn.’
Bij huis
Tijdens zijn voorzitterschap merkte Kaanen dat in de maakindustrie de trend werd ingezet om de activiteiten weer dichter bij huis te doen. ‘Zowel de Covid-periode als de ontwikkelingen in Oekraïne hebben dit zeker nog meer versterkt. Het is nu niet meer van deze tijd om bijvoorbeeld plaatwerkdelen de hele wereld over te slepen. Daarnaast ligt de kwaliteit van de Nederlandse maakbedrijven op een hoger plan dan zeg maar vijf, tien jaar geleden.’
Kernactiviteiten
De groei van het aantal leden komt ook doordat veel bedrijven zich toeleggen op de kernactiviteiten stelt Kaanen. ‘Hierbij focussen zij zich op waar ze goed in zijn. In dit geheel worden stafdiensten als HR, marketing, juridische zaken meer en meer uitbesteed. Bovendien zijn veel lidbedrijven te klein om hiervoor personeel aan te nemen en in te zetten. Metaalunie kan hierbij ondersteuning verlenen en hierin zijn we als organisatie ook professioneler geworden. Deze dienstverlening is een van de belangrijkste pijlers van onze organisatie. Wat ook belangrijk is, is dat we een structuur hebben met regiobesturen en regiosecretarissen. Dit houdt in dat er zo’n 150 ondernemers betrokken zijn in de regiobesturen en commissies, dit zorgt voor brede betrokkenheid.’
‘De Nederlandse maakindustrie is enorm belangrijk voor de economie en de welvaart in ons land. We plukken hier echt allemaal de vruchten van, ik kan dat niet vaak genoeg benadrukken. Binnen politiek Den Haag wordt dit gelukkig steeds meer erkent. Maar ze zullen dit moeten blijven doen, zeker met alle maatschappelijke ontwikkelingen.’
Zorg toekomst
Kaanen maakt zich wel zorgen als hij kijkt naar de nabije toekomst van de maakindustrie. ‘Deze zorg komt voort uit de maatschappelijke aspecten waar Nederland zich druk om maakt. Denk aan het van het gas af willen, de CO2-uitstoot fors verminderen, de circulariteit, de verduurzaming en inflatie en de hieraan gerelateerde en loonsverhogingen. Als je dit allemaal bij elkaar optelt, betekent dit voor de ondernemers een forse verhoging van de kosten. Dit knaagt aan de concurrentiekracht. Hieraan zullen we met zijn allen het hoofd moeten bieden. Een klein bijkomend voordeel is dat vrijwel alle Europese landen een forse inflatie hebben, dus wij zijn niet het enige land. Dat scheelt behoorlijk. Maar desalniettemin moeten we fors blijven investeren in innovatie. Dit is echt de kurk waarop we drijven. Hierbij moet de overheid financieel mede de aanjager zijn. We zijn best goed op weg, kijk naar de steeds slimmer wordende plaatbewerking en verspanende bedrijven. Daarnaast zie je dat in Nederland het aantal hoogwaardige machines in de verspaning, lasersnijden en kantbanken per vierkante kilometer hoger is dan in andere Europese landen. Wellicht dat een enkele Duitse deelstaat hierbij in de buurt komt.
Aan de bak
Alles bij elkaar optellend komt Kaanen tot de conclusie dat de Nederlandse maakindustrie er best goed op staat. We zijn concurrerend en hebben een solide basis. We zijn als sector wellicht niet de meest flamboyante, maar wel constant en degelijk. Hij vindt het wel bijzonder dat de Nederlandse maakindustrie zich zo goed heeft gehouden in 2022. ‘De kern van ondernemen is dat je uitdagingen ziet en oplossingen bedenkt. Daarmee blijf ik positief voor de maakindustrie. Ook in lastige tijden.’
