De Specialist: ‘Het plaatsen van een nieuwe machine’

Gelukkig komt het vaak voor: een bedrijf dat een nieuwe machine bestelt. Goed voor de productiviteit, vaak is er meer mogelijk, kan er flexibeler gewerkt worden en het is goed voor de economie. Een prima zaak dus. Wat echter vaak wordt vergeten is dat de plaatsing en de opstart van een nieuwe machine nieuwe risico’s met zich meebrengt. Sommige bedrijven denken dat als ze de plaatsing en in werking stelling uitbesteden aan de leverancier of een gespecialiseerd transportbedrijf, ze gedekt zijn voor alle risico’s. Helaas is dat niet zo. Daarnaast moeten ook medewerkers opgeleid worden tot bedienaar of onderhoudspersoneel opgeleid worden op de nieuwe machine.

Bedrijven hebben niet goed zicht op alle risico’s en zijn zich van het bestaan van sommige niet eens bewust. Maar elk bedrijf is aansprakelijk voor ongevallen op zijn locatie. De werkgever is ook verantwoordelijk voor alle ongevallen die medewerkers overkomen. Voor de normale situatie is daar de RIE (Risico Inventarisatie en Evaluatie) die wettelijk verplicht is voor elk bedrijf met medewerkers. Maar de eenmalige risico’s van de plaatsing en in werking stelling van een nieuwe machine zijn niet standaard in de branche-RIE’s opgenomen. Die zullen dus apart moeten worden beoordeeld. Ook hier zijn methodieken voor zoals de TRA (Taak Risico analyse), bekend vanuit de VCA-norm.

De ervaring leert echter dat dit vaak wordt uitbesteed. Helaas bestaan daar grote misverstanden over:

Misverstand 1: Als de plaatsing en in werkingstelling wordt uitbesteed aan een specialist, dan is het bedrijf niet aansprakelijk voor ongevallen of schades. Dit is helaas niet zo. De locatie-eigenaar is altijd aansprakelijk voor ongevallen en schades, vooral als de taken in directe opdracht worden uitgevoerd. In principe is het wel zo dat als het bedrijf die de plaatsing uitvoert, alles goed onder controle heeft en gespecialiseerd is, de kans op ongevallen en schade zeer veel kleiner is. Uitbesteden aan een specialist is op zich natuurlijk een goede zaak.

Misverstand 2: De nieuwe machine heeft CE, dus is veilig.Ja, maar alleen als gewerkt wordt volgens de handleiding van de machinefabrikant. Kortom, de medewerkers die de nieuwe machine gaan bedienen, moeten opgeleid worden om veilig met de machine om te kunnen gaan. De werkgever is er verantwoordelijk voor dat (1) de medewerkers de machine volgens de handleiding gebruiken en dat (2) de machine volgens de handleiding onderhouden wordt.

Het is dus zaak om de plaatsing en in werking stelling van een nieuwe machine goed voor te bereiden en te begeleiden. Deze acties geven vaak aanleiding tot extra risico’s en meer kans op ongevallen en schade. Hoe dit aan te pakken?

Het beste is om de plaatsing en aansluiting van de nieuwe machine aan een specialistisch bedrijf of de machineleverancier uit te besteden. Op zich niets nieuws, maar belangrijker is om samen met dit bedrijf tevoren (!) de aanpak en de bijbehorende risico’s te bespreken en kort vast te leggen in een plaatsingsplan of veiligheidsplan. Dit hoeft absoluut niet formeel, maar gewoon een praktische werkwijze en duidelijke afspraken welke partij wat doet kort vastleggen. Moeilijker dan dat is het niet. Uiteraard moeten alle betrokkenen van dit plan op de hoogte zijn en moet de plaatsing volgens dit plan uitgevoerd worden.

Hetzelfde geldt eigenlijk ook voor de in werking stelling. Vaak heeft de machinebouwer hier wel een plan van aanpak voor, maar belangrijk is hier om te bepalen welke eigen medewerkers voor welke taken opgeleid gaan worden en door wie. Ook hier is het zaak duidelijke afspraken te maken wie verantwoordelijk is voor welke taken. Moeilijk is het niet. De basis is van tevoren goed nadenken over hoe de klus uitgevoerd gaat worden, afspreken wie wat hoe gaat doen en ervoor te zorgen dat iedereen zich aan dat plan houdt. En bedenk wel dat als er ‘te weinig tijd’ is voor deze plannen, er veel meer vertraging ontstaat in het geval van een ongeval. En kennisgebrek is ook geen excuus, op internet zijn er veel arbo-catalogie waarin de risico’s en maatregelen voor deze acties gevonden kunnen.