Trends in plaatbewerking

Niet alleen bedrijven weten niet hoe de plaatwerkmarkt zich gaat ontwikkelen, ook klanten, leveranciers, markten, consumenten, de overheid etc weten het niet. Toch ‘moeten’ we een toekomstvisie hebben. Soms is het window-dressing, maar als er investeringen moeten worden gepleegd (of beslissingen over investeringen genomen moeten worden) is inzicht in de toekomst nodig. Gelukkig hoeven bedrijven dat niet allemaal zelf te doen. Veel boeken, (vak)tijdschriften en vooral op internet zijn diverse toekomstvisies, trends en hypes te vinden. Het is eigenlijk niet al te moeilijk om een toekomstvisie voor vijf jaar op te stellen. Maar dan: hoe vertalen we die visie(s) in concrete investeringen? Hoe veranderen markten en dan vooral de eigen markt?

Branchegerichte trends
Ontwikkelingen als lasrobots en lasersnijmachines met geautomatiseerde magazijnen en wisseltafels zijn er al jaren in de plaatbewerking en de ontwikkelingen hier lopen nog steeds door. Ook de automatisering van de klantzijde van snijbedrijven (met 247Tailorsteel als innovator en wegbereider) zijn bijna overal gemeengoed.

Kantbankontwikkeling
Ook bij de kantbanken zijn de laatste jaren snelle ontwikkelingen te zien. Integrale veiligheidssystemen (de kantbank is een berucht gevaarlijke machine), integrale hoekmeetsystemen, offline programmering, snellere en/of automatische gereedschapswissel, sneller en nauwkeurigere besturingen en energiezuinige kantbanken maken de kantbank een moderne machine met veel mogelijkheden voor koppelingen voor Smart Industry. Toch blijft het lastig om productgeometrie geautomatiseerd door een plaatbewerkend bedrijf te krijgen. Het (laser)snijden is een voorbeeld van een goede integratie vanuit de werkvoorbereiding. Maar de stap van snijden naar kanten of vormen en van vormen naar lassen is nog steeds niet goed gelegd. Wel zijn er nu meerdere initiatieven om geautomatiseerde koppelingen tussen lasersnijmachines en kantbanken te gaan leggen. Deze zien er zeer hoopvol uit.

Robotisering
Een andere ontwikkeling is dat robots breder ingezet worden. De lasrobot is al bijna ‘klassiek’ te noemen in de plaatbewerking, maar er komen ook beladingsrobots voor kantbanken en voor dieptrekpersen, assemblagerobots etc. De branche begint aan een ontdekkingstocht van wat een robot allemaal kan. Toch kan niet gesteld worden dat robotisering een trend in de plaatbewerking is, hiervoor moet meer gebeuren. Een nadeel is de grote flexibiliteit die plaatbewerkers moeten hebben in productgeometrie en seriegrootte. Daarvoor zijn de huidige robots nog niet makkelijk genoeg inzetbaar. Er zijn op dit gebied veel ontwikkelingen, maar een plaatbewerker kan hier nog wel wachten op makkelijker inzetbare robots.

Smart Industry
De enorme verscheidenheid aan productgeometrieën in de plaatbewerking, de toleranties op plaatmateriaal en producten en de nog relatief lage automatiseringsgraad, maakt koppelingen in de productieketen (Smart Industry) in deze branche erg lastig. De vele voorbeelden zijn toch nog vaak eilandjes of behelzen een zeer specifieke productgroep. De enige die qua Smart Industry al behoorlijk op weg zijn, zijn de snijbedrijven die alleen uitslagen of enkelvoudige producten leveren. Van deze producten zijn goede genormeerde bestanden (dxf-file, STEP) te maken, zodat ICT-koppelingen nu al wel goed te realiseren zijn.

Laserlassen
Een sterk achterblijvende techniek hier is het laserlassen. Ondanks de betere kwaliteit en het flexibeler proces en al uitontwikkelde machines, zetten nog maar weinig Nederlandse bedrijven laserlassen als productietechniek in. Een recent onderzoek door PwC en LAC (2013) laat zien dat de markt laserlassen niet inzet uit waarschijnlijk onbekendheid met de techniek. Dit is vreemd, omdat lasersnijden in de branche al ruim dertig jaar een bekende en veel toegepaste techniek is. Maar omdat producten wel ontworpen moeten worden op laserlassen, zal de relatieve onbekendheid bij ontwerpers en constructeurs een grote rol spelen. In Gelderland en Overijssel loopt nu het project ‘Smart Welding Factory’ om laserlassen beter te introduceren in de markt.

Lean
Bij plaatbewerkers is lean manufacturing eigenlijk een must, zowel voor de leveranciers als de bedrijven met eigen producten. Hoewel de routing van plaatbewerking meestal lineair is (snijden, vormen, lassen, coaten en assembleren), zorgt de diversiteit van productgeometrie, routing, gereedschappen en machines er voor dat een plaatbewerker toch een lastig aan te sturen proces heeft. Lean manufacturing geeft hiervoor veel oplossingen en een start met 5S of VLM kan direct al voor grote verbeteringen zorgen. Ook SMED, JIT of QRM zijn goed toepasbare lean technieken. Lean technieken resulteren hier in het voorkomen van verspillingen, kortere levertijden en meer flexibiliteit in de productie.

Paul Hartgers

Dit artikel is gebaseerd op een deel van de publicatie ‘Trends in de metaalindustrie 2016 – 2021′ van Paul Hartgers, bedrijfsadviseur bij PKM, adviesbureau in de metaal. Het gaat in op de belangrijkste trends waar het mkb-metaalindustrie mee te maken kan hebben. De ervaring leert dat trends zowel een hype als een relevante trend kunnen zijn.

PKM kennisbank via www.pkm.nl