Arbeidsmarkt blijft historisch krap

Uit recente cijfers van het CBS blijkt dat de arbeidsmarkt tot en met mei nog historisch krap bleef. ABN AMRO verwacht een lichte afkoeling, maar blijvende krapte in historisch perspectief. De bank ziet in 2023 een aantal plussen en minnen die ervoor zorgen dat de oploop van werkloosheid vertraagd zal zijn.

Ook de afgelopen maanden bleef de Nederlandse arbeidsmarkt historisch krap, zo blijkt uit recente cijfers van het CBS. Het werkloosheidspercentage steeg licht met 0,1 p.p. naar 3,5 procent in mei, terwijl de participatiegraad 75,7 procent bleef. De mogelijkheid om werknemers uit de niet-beroepsbevolking aan te roepen wordt alsmaar kleiner. Dat de arbeidsmarkt krap bleef ziet ABN AMRO ook terug in de eigen kraptemonitor. Eind mei kwam het percentage van ‘onvervulbare vacatures’ – dat zijn vacatures die volgens de indicator met het arbeidsaanbod niet vervuld kunnen worden – uit op 23,7 procent.

De arbeidsmarkt koelt licht af, maar blijft krap in historisch perspectief. De beperkte oploop van werkloosheid is geconcentreerd aan het eind van 2023 en het begin van 2024. ABN AMRO verwacht dat het werkloosheidspercentage uit zal komen op 3,7 procent in 2023 en 4,1 procent in 2024.

ABN AMRO ziet in 2023 een aantal plussen en minnen die ervoor zorgen dat de oploop van werkloosheid vertraagd zal zijn. Enerzijds zal het werkloosheidspercentage oplopen omdat de Nederlandse economie, onder andere door de hogere rente, vaart vermindert. Dit werkt via verschillende kanalen. Zo maakt de stijgende rente financiering duurder, wat nadelig is voor investeringen en daarmee werkgelegenheidsgroei. Ook zorgt dit voor een onzekerdere economische situatie waardoor de kredietstandaarden van financiers strenger worden. Geleidelijk krijgt de hogere rente ook effect op de consumptie: minder bestedingen leidt uiteindelijk tot minder benodigde arbeid. Tot slot is bekend uit het verleden dat hogere rentes een groter effect hebben op mkb-bedrijven dan op grotere bedrijven; en dat terwijl het merendeel van de werkgelegenheid bij mkb-bedrijven zit.

Historisch gezien lopen faillissementen en het werkloosheidspercentage in de pas. ABN AMRO verwacht dat het aantal faillissementen op zal lopen; dit zal het arbeidsaanbod vergroten. Deze toename in de arbeidsdynamiek zal er voor zorgen dat de vacatures die al ruime tijd openstaan geleidelijk gevuld kunnen gaan worden. Tegelijkertijd verwacht de bank ook dat de arbeidsvraag af gaat koelen. Dit is al terug te zien in de vacatureverwachtingen van werkgevers. Als het arbeidsaanbod groter wordt en de arbeidsvraag afkoelt zorgt dat voor een toename van de werkloosheid.

Anderzijds zorgt de overheid voor extra arbeidsvraag, onder andere door investeringen in defensie en infrastructuur. Dit biedt een dempend effect op de oploop van werkloosheid.