Brug uit vlas in plaats van staal of gewapend beton

In samenwerking met Belgische universiteiten en bedrijven heeft de TU Eindhoven een vlasbrug ontwikkeld die recent in Almere is geïnstalleerd. De voetgangers- en fietsbrug is 15 meter lang en kan tot 275 mensen tegelijk dragen.

De sterke eigenschappen van vlas zijn al langer gewend. Het landbouwgewas wordt al eeuwen gebruik in kleding, zakken of robuuste scheepstouwen. Nu beleven deze plantenvezels een renaissance en kunnen ze het bouwmateriaal van de toekomst worden. Vraag&Aanbod schreef vorig jaar nog over een Vlaming die boten bouwt op basis van vlas. 

In combinatie met een speciale biohars kan er een licht en zeer stabiel materiaal van worden gemaakt met eigenschappen die vergelijkbaar zijn met die van aluminium of licht staal. Een consortium van vijftien partijen, waaronder twee Belgische bedrijven en twee Belgische universiteiten hebben voor het eerst een brug gebouwd van composietmateriaal op basis van vlas. Vlas, dat sterke vezels heeft en niet veel water nodig heeft om te groeien, kan een groen alternatief vormen voor bouwwerken van staal of gewapend beton.

Floriade

De vlasbrug, die onderdeel is van een Europees project, is officieel geopend tijdens de wereldtuinbouwtentoonstelling Floriade in Almere op 22 april. In 2022 en 2023 zullen nog twee “Smart Circular bridges” voor voetgangers en fietsers worden gerealiseerd. De volgende in Ulm, Duitsland en vervolgens in Bergen op Zoom. Met deze samenwerking tussen wetenschap, industrie en lokale overheden wordt een veelheid aan innovaties gelanceerd.

Alternatieven in tijden van schaarste

In tijden van klimaatverandering en toenemende schaarste in grondstoffen bieden biocomposieten een grote kans voor de bouwsector met zijn enorme CO2-voetafdruk en groot verbruik van fossiele hulpbronnen. Zij bieden een groot potentieel voor een biobased circulaire economie, in aanmerking genomen dat vlas, in vergelijking met bijvoorbeeld hout, een snelgroeiende plant is.

Naast de 100% natuurlijke vlasvezels, zal ook de hars zoveel mogelijk van niet-fossiele bronnen afkomstig zijn. Het aandeel van de biohars bedraagt momenteel nog 25% voor de eerste brug, maar deze zal oplopen tot 60% of meer voor de volgende bruggen. Dit wordt bereikt door gebruik te maken van afvalproducten van de biodieselproductie en gerecycleerde PET-flessen.

Realtime monitoring en end-of-life toepassingen

Omdat biocomposieten grote mogelijkheden bieden, wordt er voortdurend onderzoek naar het materiaal gedaan. De bruggen worden systematisch in realtime gemonitord. Bijna 100 sensoren in de brug leveren gegevens over het gedrag van het materiaal bij dagelijks gebruik. Hoe gedraagt de constructie zich als er 200 mensen tegelijk overheen lopen? Wat gebeurt er in de verschillende seizoenen, bij storm, hagel en sneeuw? Hoe verloopt het verouderingsproces van het materiaal in detail?

Met de circulaire economie in het achterhoofd onderzoekt het project welke opties er zijn voor het bouwmateriaal nadat de bruggen over vele decennia het einde van hun levensduur hebben bereikt. Op dit moment worden er drie mogelijkheden verder onderzocht: mechanische, chemische en zelfs biologische recycling met schimmels en/of bacteriën. Het is belangrijk dat de gebruiks-/ levensduur cyclus van het materiaal zo lang mogelijk duurt. Om dit te bereiken moet vanaf het begin van projecten rekening worden gehouden met de mogelijkheden aan het einde van de levenscyclus.