De Specialist: ‘Is uitbesteden in China nog te rechtvaardigen?’

China en de handel met China staat de laatste tijd sterk in het nieuws. Meestal niet in positieve zin. De Chinese overheid (niet het Chinese volk!) ontpopt zich steeds meer tot een agressieve dictatuur die alle afspraken en mensenrechten schendt. Het is de vraag of we met zo’n systeem zaken willen blijven doen.

En tijdens de COVID pandemie bleek ook nog eens hoe afhankelijk Europe van China is en dat de Chinese overheid er niet voor terugschrikt om deze afhankelijkheid uit te buiten. Reden om handelsrelaties met China drastisch te herzien. Maar dan. Diverse ondernemers die ik de laatste tijd sprak waren het best wel eens met deze stellingen, maar ja, ‘China is wel veel goedkoper.’ Hoewel je de vraag kan stellen, zeker vanuit Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) of dit zo te rechtvaardigen is, zal elke onderneming wel op de kosten moeten letten.

Is dit terecht? Klopt het dat China echt (veel) goedkoper is dan Europese bedrijven? Die vraag is natuurlijk niet makkelijk te beantwoorden, maar het antwoord is toch negatief. China is zeker niet goedkoper dan Europa! Maar waarom stellen veel ondernemers dat dan toch? Inkopen bij Europese bedrijven is ook nog makkelijker dan in China en toch gaat de handel met China weer op grote voet verder.

De hoofdreden is vaak gemakzucht. Als iedereen zegt dat China goedkoper is, dan hoef ik dat zelf niet uit te zoeken en heb ik rechtvaardiging van mijn handel denken veel ondernemers. In discussies wordt er op gewezen dat de Chinese lonen zoveel lager liggen dan de Nederlandse. Als ik dan naar de looncomponent in hun kostprijs vraag, weten ze die niet. Dus waarop is deze beslissing dan gebaseerd? Nog los van het punt dat de Chinese lonen de laatste jaren ook stevig aan het stijgen zijn.

Het grote probleem is dat men vaak alleen naar de lonen of de kostprijzen kijkt en de rest vergeet. Als lonen in China lager liggen, is de kostprijs van een product lager. Vaak worden door de Chinese overheid als strategisch geziene  bedrijven ook nog stevig gesubsidieerd om zo hun kostprijs nog lager te krijgen. Maar de uitbestedende klant vergeet vaak de extra kosten van transport, de moeilijke communicatie (vraag maar eens een CE-document op bij de Chinese leverancier), afstemmingsproblemen etc etc. mee te nemen in de berekening. Want de prijs staat op de offerte, bijkomende kosten niet.

De tweede fout die men maakt is dat men simpelweg een tekening bij een Europese leverancier neerlegt, zonder toelichting te geven of zonder een relatie met dat bedrijf te hebben. De offerteprijs is dan hoger dan die van Chinese bedrijven. Ziedaar het bewijs! Maar redeneert u zelf eens. Een onbekende klant die nog nooit zaken met u heeft gedaan legt een tekening neer en vraagt een prijs op. Gaat u dan meedenken met de klant over een optimale prijs en goede leveringscondities of geeft u een prijs waarin alle mogelijke risico’s zijn verwerkt?

Jaren geleden toen de lonen in het voormalig Oostblok nog erg laag waren, heeft TNO een onderzoek gedaan naar kostprijzen in Nederland en het voormalig Oostblok. Er werd een proeforder bij diverse toeleverbedrijven uitgezet. Het betrof een simpel uitontwikkeld product in grote aantallen dat op een CNC-draaibank geproduceerd moest worden. Een product waarvan iedereen zegt dat Nederland hiervoor te duur is. Uit de nacalculaties bleek echter dat de prijs van het product bij alle bedrijven hetzelfde was. Ofwel men kon dit simpele, geheel uitontwikkelde product evengoed in Nederland inkopen.

Naast dit onderzoek heb ik ook nog veel bedrijven gezien die in China gingen uitbesteden en met hangende pootjes terug zijn gekomen. Dat laatste werd natuurlijk nooit aan de grote klok gehangen. Dus ook daarom denkt iedereen dat uitbesteden naar China goed en goedkoop is.

Een tijd geleden sprak ik een ondernemer die met MVO verder wilde. Zijn bedrijf was al helemaal hiervoor ingericht en ik vond daar vrijwel geen verbetermogelijkheden meer. Echter zijn productie besteedde hij grotendeels in China uit. Want die producten (elektronica) waren in Europa niet voor die prijs te vinden. Bij verdere navraag bleek deze ondernemer nooit onderzoek te hebben gedaan of inkopen in Nederland echt duurder was dan in China. Nu wil dit voorbeeld uiteraard niet alles zeggen, maar het geeft wel aan dat ook serieuze ondernemers te makkelijk op de ‘waan van de dag’ afgaan.

Kortom, uitbesteden naar China lijkt gemakzucht. Aan inkopen wordt weinig aandacht besteed en nog minder aan het opbouwen aan goede relaties met (Nederlandse) toeleveranciers. Maar als dat de reden moet zijn om met een agressieve dictatuur te willen handelen, is dat te makkelijk.

Ten slotte nog een goede opmerking van een ondernemer. Die vroeg me waarom ik alleen met Europese bedrijven wilde handelen. Waarom niet bijvoorbeeld met bedrijven in Afrikaanse landen. Die willen zich ook gaan verbeteren en Europa heeft het al best goed. Kijk, deze ondernemer dacht echt goed na over MVO. Mijn antwoord was dat elke ondernemer ook deze keuze goed moet overdenken. Maar dit is een serieuze vraag die beantwoording verdiend.