Directeur Radine doet stap terug

Schuitemaker begon in 1993 als afdelingsmanager van toen nog INA Automation, een afdeling van de lagerproducent INA. ‘Toen ik er begon bestond de helft van de omzet uit de productie van trilvullers (sinds 1967) en de andere helft uit de handel in pick & place systemen en andere componenten. Ik kende INA Automation goed, want in mijn vorige functie bij Tumakon, de machinebouwer van de Tuinte Groep, kochten we de trilvullers van INA Automation. Daarbij was ik ook al meerdere keren benaderd om bij hen te komen werken. Tja en na een paar keer kon ik dat niet meer weigeren’, vond Schuitemaker toen.

Handel

‘Ik vond het vreemd dat INA Automation naast het bouwen van trilvullers ook handelde in pick & place systemen e.d. die ze beter zelf konden gebruiken voor de verdere automatisering. Het duurde nog wel even voordat mijn visie doordrong, maar later besloten we onze activiteiten uit te breiden met productiemechanisatie. Dus nu in feite niet meer alleen de handel in pick & place systemen e.d., maar deze componenten ook zelf toepassen in klantspecifieke installaties. We gingen de trilvullers integreren in een totaaloplossing, dat kan zijn een machine of productiestraat die de aangevoerde componenten ultrasoon last, soldeert, lijmt, laserlast, schroeft, klikt of klinkt.’

Dat ging (te) goed want in 2002 klaagden de Nederlandse machinebouwers bij INA over dat de afdeling INA Automation een geduchte concurrent van hen begon te worden, terwijl INA ook nog eens optrad als leverancier van lagers. ‘En die machinebouwers zeiden: ‘Als jullie zo doorgaan dan nemen we jullie lagers niet meer af en gaan wij naar de concurrent”, weet Schuitemaker zich te herinneren. ‘In 2003 zijn we ons hierop gaan beraden op of we gaan hiermee stoppen of we gaan INA Automation verzelfstandigen?’ We besloten voor het laatste te kiezen en vanaf 1 januari 2004 zijn we verzelfstandigd onder de naam Radine, als dochter van Holding INA. Het afscheid van INA was resoluut en om dat te onderstrepen kozen we als Radine voor een eigen cao, de cao Metalektro.’

Groei

Radine zit in een bedrijfspand, dat los staat van INA aan de Energieweg in Barneveld. Dat gebouw was overigens al in 1994 aangeschaft door INA, maar wordt nu gehuurd van de holding. ‘Toen ik in 1993 begon, werkten we met 17 mensen, nu is dat gegroeid naar 35 vaste krachten en in piektijden werken er ook nog een zo’n tien inleners. De omzet had ongeveer gelijke tred met de toeneming van het personeelsbestand en is meer dan verdubbeld. Zo hebben we 2018 gebudgetteerd voor ruim 9 miljoen euro. Overigens verschilt de omzet van jaar tot jaar en is sterk afhankelijk van de grote van de opdrachten, die nogal variëren van 5.000 euro (voor een kleine trilvuller) tot 1,5 miljoen euro (voor een complete assemblagelijn). Je kunt wel nagaan dat als we zo’n grotere order hebben, de omzet dan ook opeens piekt in dat jaar. Dat project van 1,5 miljoen euro is de grootste order in het bestaan van Radine tot nu toe. Dat was een assemblagelijn voor stopcontacten, bestaande uit 16 trilvullers, lopende banden, robots en aanverwante installaties en besturingen.’

Pretzels

Een opdracht komt niet altijd tot een goed eind. Schuitemaker herinnert zich een project voor een loonverpakker voor een verpakkingsinstallatie van zogeheten Pretzels. ‘Dat zijn deegwaren en dus niet altijd even vormvast. Het kwam regelmatig voor dat in de aanvoerlijn geen hele maar een halve Pretzel aankwam en dat stuurde dan de gehele doorvoer in de war. Dat kregen we niet goed en daarom hebben we deze opdracht teruggegeven. Overigens doen we nog steeds zaken met die loonverpakker. Deze opdracht was voor ons een goede leerschool. Sindsdien doen we niets meer voor onverpakte voedingsmiddelen en/of deegwaren’, vertelt Schuitemaker. Nog een principe van Radine is dat ze niet werken aan lijnen voor levende have. ‘Ooit kregen we een opdracht voor een trilvuller voor levende kuikentjes waarbij de kuikentjes moesten sorteren met snaveltje voor en staartje achter en verder de productie in om ze te sexen’, weet de oud-directeur.

Oude bewezen techniek

Voor een redelijke leek als uw verslaggever, lijken trilvullers zeg maar de stoommachines van deze eeuw, dus zwaar verouderd. Maar het tegendeel blijkt. ‘Dat is geen nieuwe gedachte hoor’, stelt hij mij gerust. ‘We hebben een jaar of 15 geleden door studenten een onderzoek laten doen naar de toekomst van trilvullers. Volgens dat onderzoek toen, zou er nu in 2018 geen behoefte zijn aan trilvullers. En de toestand nu is, dat we eerder meer dan minder aanvragen en toepassingen krijgen voor het ontwikkelen van trilvullers.’

Natuurlijk veranderen assemblagelijnen als gevolg van voortschrijdende techniek. ‘De oude trilvullers werken hoofdzakelijk op basis van mechanische en pneumatisch technieken. Tegenwoordig onderkennen we twee soorten assemblagelijnen. Als eerste zijn dat dat de toepassingen waar grote hoeveelheden moeten worden verwerkt. En dan hebben we het over de aanvoer en doorvoer van 100 tot 1.000 stuks per minuut. In dit geval ben je aangewezen op de traditionele trilvuller. Daarnaast hebben we de kleine series waar de snelheid niet zo relevant is. Deze situatie leent zich goed voor de inzet van robots met visontechnieken en de daarbij behorende slimme besturingen. In dit geval haal je hooguit een maximale snelheid van zo’n 30 stuk per minuut’, beweert Schuitemaker.

Ook qua trilvullers staat de tijd niet stil. Om grote aantallen te halen, maken we steeds vaker gebruik van lineaire trilvullers in plaats van de traditionele cilindrische trillvullers. De lineaire trilvullers hebben ook nog eens als voordeel dat deze heel goed reproduceerbaar zijn te maken door middel van verspaningstechnieken en of 3D-printen.

Ook voor Radine is 3D-print niet meer toekomst maar realiteit, weet Schuitemaker. ‘We 3D-prnten nu al complete triltrommels met de selectiecriteria erin verwerkt. Dat laten we overigens doen door Ocean uit Ede. In dit geval zijn deze trommels ook prima te reproduceren.’

Try and error

‘De productie van trilvullers is een verhaal appart. Het enige wat een trilvuller moet doen is een product op de juiste manier positioneren voor de volgende stap in het productieproces. Dat is simpel gezegd, maar hogere natuurkunde om dat voor elkaar te krijgen. Een simpel schroefje krijg je nog wel in de goede richting gepositioneerd om er vervolgens een moertje op te draaien, maar een veelvormige nippeltje in de goed richting manipuleren, daar is veel ervaring én geduld voor nodig. Het zijn stuk voor stuk allemaal Willy Wortels. En daar hebben we er op dit moment 10 van’, vertelt Schuitemaker.

Op de dag dat we Radine bezoeken, wordt er gewerkt aan een triltrommel voor het positioneren van twee nagenoeg dezelfde waterdruppelaars voor de tuinbouwsector. ‘De opdracht bestond oorspronkelijk uit het maken van twee triltrommels voor elk van de waterdruppelaars. Omdat deze druppelaars nagenoeg gelijk zijn aan elkaar, zijn we de uitdaging aangegaan beide producten in 1 triltrommel te positioneren. Een van onze trilvulbouwers Harm Hol moest alles uit de kast halen om dit voor elkaar te krijgen. Dit is niet te automatiseren maar vooral een kwestie van try and error van de selectiecriteria. Een asje hier, daar een gat, en op een andere plek een opvulling, op sommige plekken een persluchtspuit om het product te versnellen, om te voorkomen dat achterliggende producten de beweging negatief beïnvloeden. En dat is nog niet alles want alle aanpassingen aan de triltrommel waarin de producten worden gepositioneerd moeten in evenwicht zijn omdat anders de trommel gaat resoneren door de onbalans. Dat betekent extra gewichten en veerpakketten. We hebben de deadline met ruim 8 weken overschreden, maar de klant nam daar genoegen mee, omdat ze uiteindelijk meer hebben gekregen dan wat ze wilden.’