Einde van de prijsdaling op de staalmarkt in zicht?

De neerwaartse prijsontwikkeling op de staalmarkt, welke zich voordoet sinds ongeveer juli of augustus, lijkt het dieptepunt bereikt te hebben, tenminste afgaande op diverse indicatoren. Zo zijn er fabrieken, die zeggen het eerste kwartaal volgeboekt te zijn en die weinig interesse hebben aanbiedingen af te geven. Daar staat tegenover dat er ook weer staalmakers zijn, die nog opdrachten voor productie in februari en maart aan het zoeken zijn en zogezegd ‘honger naar opdrachten hebben’. Dat blijkt uit Het Staaljournaal van Noviostaal van 15 december 2021.

Een ander aspect wat als een indicatie kan worden beschouwd is dat prijzen van ijzererts, die de laatste maanden als een jojo op en neer zijn gegaan, en juist in november verder lager tendeerden, enigszins aan het herstellen lijken te zijn sinds er signalen zijn, dat de Chinese overheid de economie middels investeringen en subsidies zou willen gaan stimuleren. Weliswaar zijn die signalen speculatief, echter groei van de economie betekent altijd ook een groei van het staalverbruik en dus toename van ijzerertsafname.

China

Insiders denken erg verschillend over de prijsontwikkeling van ijzererts en wellicht zullen de prijzen op korte termijn inderdaad instabiel blijven. Feit is echter dat zodra de winter en de Olympische Spelen in China voorbij zijn de staalproductie zeker zal toenemen en daarmee het ijzerertsvolume. Die eerdergenoemde positieve impuls door de Chinese regering is nodig vanwege de malaise in de nationale vastgoedsector, onder andere voortvloeiend uit de enorme moeilijkheden waarin het onroerend goed conglomeraat Evergrande verkeert. Overigens en ondanks die problemen verwacht de nationale overheid voor dit jaar toch nog een economische groei van zes procent. Daarnaast wil de Chinese regering een financieel instrument gaan opzetten om de prijzen van grondstoffen, zoals sojabonen en ijzererts, beter te beheersen dan wel speculaties te vermijden teneinde onverwachte respectievelijk extreme prijsstijgingen in de toekomst te voorkomen. Ook lijkt het beleid van de Chinese regering voor 2022 er op gericht minder stringente maatregelen voor de zware industrie te laten gaan gelden, omdat ze weer een aanzienlijke economische groei beoogt.

Bovenop dit alles komen voor de Europese staalmakers ook nog eens de energiekosten, die qua prijzen door het plafond zijn gegaan. Bijvoorbeeld zodanig, dat in het Verenigd Koninkrijk diverse staalfabrieken hun plannen voor decarbonisatie, oftewel de investeringen om de gewenste CO2-reductie te realiseren, mogelijk niet meer zelfstandig kunnen financieren.

Schrootprijzen

Een volgende indicator is de schrootprijs die onveranderd hoog blijft. Uitzondering hierop is Turkije, waar de inflatie enorm gestegen is en de economie behoorlijk kwakkelt. Door de productietransitie van conventionele hoogovens (Blast Furnaces) naar elektrische ovens (Electric Arc Furnaces), die veel fabrieken aan het doorvoeren zijn, is de behoefte aan schroot enorm gestegen, wat de nodige gevolgen heeft voor het prijsniveau.

Een andere kostenfactor van betekenis is de stijging van de transportprijzen. De schaarste aan transportmiddelen, de aangepaste en strengere voorschriften, maar ook het tekort aan chauffeurs, hebben de transporttarieven enorm opgedreven. Door al deze omstandigheden zullen de EU-fabrieken gedwongen zijn hun af te geven prijzen niet verder te laten dalen, willen ze niet in de rode cijfers terechtkomen.

Voor de volledigheid zegt Noviostaal er hier wel bij, dat de prijsdaling die zich in de markt voorgedaan heeft voornamelijk laagwaardige kwaliteiten betreft. Zodra er van meer hoogwaardige materiaalkwaliteiten wordt gesproken is er zeker ook een daling te noteren, maar die is van een beduidend kleinere omvang. Met name Centraal-Europese staalproducenten hebben een ware prijsoorlog veroorzaakt door materiaal extreem laag aan te bieden. Grotere fabrieken bewegen zich met hun offertes op een behoorlijk hoger niveau. Hebben ze te lang gewacht met aanbieden of hebben ze teveel geaarzeld om hun prijzen neerwaarts te corrigeren? Wie het weet mag het zeggen. Feit is echter, dat de historie geleerd heeft dat prijsverlagingen op korte termijn niet leiden tot een verbetering van de vraag. Hooguit wordt daarmee binnen het gezelschap van staalaanbieders de koek anders verdeeld.

Prijsdifferentiatie

De grote prijsdifferentiatie bij warmgewalste coils, zoals die momenteel worden aangeboden, is de reden waarom Noviostaal in de onderstaande prijstabel voor dat materiaal een grote ruimte tussen de circa minimum en circa maximum basisprijzen vermeldt. De neerwaartse prijsspiraal is echter, zoals zij in hun vorige edities al schreven, vooral veroorzaakt door de malaise in de automobielsector en werd vervolgens versterkt door de terughoudende inkoopbereidheid, en mede door de lage importprijzen. Met uitzonderingen van een enkeling echter ziet Noviostaal dat importprijzen inmiddels gestabiliseerd lijken, dat niet alleen een gevolg is van een gewijzigde koersverhouding euro versus US dollar, maar ook vanwege één of meerdere indicatoren zoals ze bovenstaand worden genoemd.

Wat de Europese staalmakers mogelijk zal helpen zijn de steeds optimistischer geluiden, die uit de automobielbranche te horen zijn over de naderende oplossing van het tekort aan chips. Nog is onduidelijk wanneer exact dat probleem verholpen zal zijn, maar diverse bronnen spreken over een op zijn minst verbeterde situatie in het eerste kwartaal van 2022. Wellicht zijn die uitspraken slechts op hoop gebaseerd, maar mocht het toch gebeuren dan zal het betekenen dat de staalbehoefte in die sector spoedig zal gaan stijgen. Daarbij moeten we ons wel realiseren, dat die verbetering van de vraag slechts geleidelijk aan zal zijn en wellicht beperkter dan gehoopt wordt.

Ten eerste moet de aanvoer van de halfgeleiders op gang komen. Ten tweede draait de automobielproductie minder slecht dan door velen worden geschetst. Immers een minimale productie is bij de meeste fabrikanten wel doorgegaan, maar auto’s konden deels niet compleet worden afgeleverd. Veel automakers hebben zich, toen het tekort aan chips ging ontstaan, meer geconcentreerd op de duurdere modellen.

Coronavirus

Onzekerheid beheerst de staalmarkt echter zeker. Ongewis is bijvoorbeeld wat de effecten van het nieuwe coronavirus, de omikronvariant, op de economie zal hebben. De onzekerheid in de markt wordt ook versterkt, doordat staalprijzen in China en India vooralsnog geen verhoging laten zien. Dat heeft zeker invloed op het EU-prijsniveau, maar door de importquotes en dito heffingen (Safeguards) zijn hier andere factoren minstens zo belangrijk. Onder andere voorraden bij distributeurs zijn enorm opgelopen doordat veel Europese staalproducenten een inhaalactie gemaakt hebben, levertijden van diezelfde fabrieken zijn aanmerkelijk korter geworden, de beschikbaarheid van Europees geproduceerd materiaal is overduidelijk verbeterd en importmateriaal is meer dan voldoende voorhanden.

Bij dat laatste item zet Noviostaal in het kader van die Safeguards wel een uitroepteken. Het wordt immers weliswaar gunstig aangeboden, gekeken naar de prijzen die genoemd worden, maar de invoerprijs is alleen netto geldig wanneer het volume binnen de toegestane importquote van dat exporterend land valt, zoals die door de EU-Commissie werd vastgesteld. Door de forse hoeveelheid van aanbiedingen en het grote volumeaanbod lopen importeurs het risico alsnog een invoerheffing te moeten betalen die kan oplopen tot 25 procent. Die onzekerheid weerhoudt veel afnemers ervan contracten voor importstaal af te sluiten.

Actueel schijnt er door de EU een onderzoek te worden verricht naar de import van verzinkte rollen staal afkomstig uit Vietnam. Voor dat materiaal uit dit Aziatische land is er nog geen eigen invoerquote bepaald en valt Vietnam dus binnen de algemeen geldende invoervolumes (Safeguards). Naar men zegt wordt dit materiaal met grote hoeveelheden echter ook te goedkoop aangeboden en bovendien zou het basismateriaal niet van Vietnamese, maar van Chinese oorsprong zijn. Als de conclusies van het onderzoek inderdaad zijn dat die veronderstellingen juist zijn, dan zal de EU-Commissie een importheffing kunnen invoeren, die met terugwerkende kracht tot drie of wellicht zes maanden gaat gelden. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat importeurs, die eerder dit halfjaar materiaal uit Vietnam ingevoerd respectievelijk aan distributeurs en/of eindverbruikers verkocht hebben, alsnog een naheffing van importrechten berekend zullen krijgen, die kan oplopen tot 25 procent van de materiaalwaarde. Samengevat gaat Noviostaal met een redelijke mate van onzekerheid over de marktontwikkelingen het nieuwe jaar in, maar heerst in het algemeen de verwachting, dat in de loop van het eerste kwartaal een opwaartse prijsontwikkeling plaats zal gaan vinden, waarmee voor de staalproducenten hoop gloort op betere tijden.

Schotland

In het Verenigd Koninkrijk is onlangs een plan ontvouwd voor de bouw van een nieuwe staalfabriek voor de productie van betonstaal (wapeningstaal), dat bestemd is voor constructies van windmolens op zee. Het plan omvat de installatie van elektro-ovens, waarbij schroot wordt gerecycled dat wordt gewonnen uit de afbraak van nu in de toekomst niet meer in gebruik zijnde boorplatforms. De nieuwe staalfabriek zal op een groene wijze betonstaal gaan produceren, doordat men hernieuwbare energie gaat gebruiken. De totale investering bedraagt circa 300 miljoen Britse ponden en zou binnen vijf jaar gerealiseerd moeten zijn. Naar verwachting zal de fabriek, die in het Schotse Ardesier gebouwd moeten gaan worden, circa één miljoen ton schroot gaan verwerken.

Duitsland

De ThyssenKrupp Group wil haar staaldivisie -ThyssenKrupp Steel Europe- afsplitsen van het concern en verzelfstandigen. In het verleden zijn verschillende pogingen gedaan en onderzoeken gepleegd om de staaldivisie onder te brengen bij andere staalbedrijven middels fusies of deelverkopen, maar dit heeft niet tot een resultaat geleid. Naar verwachting zal er in het voorjaar 2022 meer duidelijkheid gaan komen over de toekomst van de staaldivisie.

IJzererts

Vorige maand berichtte Noviostaal over de ontwikkeling van de prijzen van ijzererts, die in een periode van zes tot zeven maanden ongeveer gehalveerd zijn. Zoals zij in de editie van deze maand vermelden zijn de prijzen half december weer aanzienlijk gestegen vanwege de hoop op stimuleringsmaatregelen door de Chinese overheid. Toch verwacht Westpac Bank (Australië) dat de prijzen in de loop van de komende twaalf tot twintig maanden neerwaarts zullen gaan. Momenteel kost ijzererts rond de honderd US dollar per ton en voorspelt men een niveau van circa 64 US dollar per ton in het derde kwartaal van 2023. Als oorzaken worden genoemd de politieke crisis tussen grootafnemer China en Australië, de beperking van de staalproductie in China sinds medio 2021 en het herstel van de ijzerertsproductie in Brazilië, waardoor het aanbod zal verruimen. In 2019 kwam de productie aldaar nagenoeg stil te liggen als gevolg van de ramp bij de dambreuk van producent Vale. Overigens verwacht Westpac dat ook de prijzen van steenkool in 2022 lager zullen worden.

Autobranche (Duitsland, Italië, India)

Het aanhoudende tekort aan halfgeleiders blijft een grote zorg vooral bij de Duitse automobielindustrie. De productie daalde in november met 32 procent in vergelijking met november 2020. Met een geproduceerd aantal van 307.200 stuks in november betekent dat een totaalaantal van 2,8 miljoen auto’s in 2021 en is dat een daling van twaalf procent t.o.v. 2020. Hetzelfde tekort aan chips heeft in november wederom tot stagnatie bij de automobielverkoop in Italië geleid. Het totaal verkochte aantal auto’s bedroeg bijna 104.500 stuks, vergeleken met november 2020 een afname van circa 34.000. De productie van personenwagens in India daalde eveneens als gevolg van het tekort aan halfgeleiders. In november werden circa 1,7 miljoen wagens geproduceerd, een afname van 23 procent vergeleken met dezelfde maand in 2020.

Liberty Steel (België/Luxemburg)

Op 24 november werd het herstructureringsplan voor de Belgische vestigingen van Liberty Steel door de rechtbank in Luik (BE) bekrachtigd. Het in financiële moeilijkheden verkerende concern voorkomt daarmee een faillissement van de faciliteiten in Tilleur en Flémalle, maar heeft ook positieve gevolgen voor haar vestiging in Dudelange (LUX). Het plan betekent de oprichting van een nieuwe vennootschap, waarin zowel Liberty als een externe investeringspartner gaan deelnemen. Door deze constructie gaan wel negentig banen verloren, volgens de vakbonden voornamelijk ‘witte boorden’, maar in een eerder afgestemd plan wilde Liberty 153 arbeidsplaatsen schrappen. De fabrieken in de regio Luik en Luxemburg draaien vanwege de financiële problemen, eerder dit jaar, op een zeer beperkte capaciteit, maar voor 2022 wordt een voorzichtig herstel verwacht.

ArcelorMittal (Frankrijk)

De een na grootste staalproducent van de wereld heeft een bestelling geplaatst voor de installatie van een nieuwe twin gietoven met een capaciteit van 340 ton in Fos-sur-Mer.

Met deze investering beoogt de staalreus een meer efficiënte en milieuvriendelijker productie wijze te bereiken, alsmede minder CO2-uitstoot te realiseren en het energieverbruik te verlagen.

Rusland

Het Russische parlement (Doema) heeft een wetsvoorstel van een exportheffing op stalen halfproducten (plakken, knuppels voor verder uitwalsen) goedgekeurd. De heffing bedraagt 2,7 procent van de gemiddelde maandelijkse exportprijs en leidt volgens enkele grotere lokale staalproducenten tot een kostenstijging oplopend tot 300 miljoen US dollar per jaar.

Noviostaal geeft per 15 december 2021 de volgende indicatie voor de circa fabrieks-staalprijzen voor coils en kwartoplaat in euro per ton:

• Warmgewalste coils: 890 – 970
• Koudgewalste coils: 1100 – 1130
• Sendzimir verz. coils: 1130 – 1155
• Kwartoplaat: 935 – 970

Deze maand dalen de prijzen voor alle soorten. De daling loopt van 5 euro per ton voor Kwartoplaat, naar 30 euro per ton voor Koudgewalste coils en Sendzimir verzinkte coils en 90 euro per ton voor Warmgewalste coils, ten opzichte van de staalprijzen in november 2020.

Noviostaal