Engineering Event Safety 2021: Veiligheid moet simpel zijn

Vanwege de nieuwe coronamaatregelen was het nog even spannend, maar het Engineering Event Safety kon gewoon veilig doorgaan. Op 17 november verzamelden een kleine 200 machinebouwers, engineers, ontwerpers en constructeurs zich in congrescentrum 1931 in ’s-Hertogenbosch om de laatste stand van zaken op het gebied van machineveiligheid tot zich te nemen.

Paul Hoogerkamp beet het spits af tijdens het Engineering Event Safety met een presentatie over de stand van zaken op het gebied van machineveiligheid. Met zijn uitgebreide kennis van de Machinerichtlijn en aanverwante regelgeving en jarenlange ervaring als ingenieur, adviseur en instructeur is Hoogerkamp een prominent deskundige op het gebied van machine -en productveiligheid. ‘Neem de tijd, leer van fouten en vooral, maak managers duidelijk: tot hier en niet verder’, stelde Hoogerkamp. Hij omlijste zijn verhaal met praktijkvoorbeelden. De Ikea-kast die omviel, de slagroomspuit die ontplofte, ontwerpfouten met vergaande gevolgen. Er zijn voortdurend innovaties en logischerwijs loopt regelgeving daarop achter. Dat betekent dat ook de veiligheid achter loopt. ‘Een machine moet veilig zijn, maar ook goed functioneren. Een niet goed functionerende machine is per definitie niet veilig’, zei Hoogerkamp.

Menselijk gedrag

Vladimir Dragosavic van Euchner kon de bezoekers informeren over de eigenaardigheden van het menselijk gedrag. Met de titel ‘Menselijk gedrag is voorspelbaar’ deed hij uit de doeken hoe je onze kennis over menselijk gedrag kunt gebruiken bij het ontwerpen van een machine. De mens is lui, in de zin dat hij zo min mogelijk energie verspilt. Als je vervelende wachttijden inlast, of hem een onnodig lange route laat lopen, dan gaat hij ‘olifantenpaden’ zoeken. Dit soort irritaties zorgen voor onveiligheid. Je kunt bij een veiligheidsmaatregel kiezen voor een ergonomische oplossing, of een technische oplossing. ‘Maar maak het de mens zo gemakkelijk mogelijk, zodat de operator of gebruiker niet de eigen veiligheidsmaatregelen gaat saboteren.’

Strafrechtelijk

Ingeborg Koopmans is Officier van Justitie bij het Functioneel Parket van het Openbaar Ministerie. Zij doet onderzoek op het gebied van fraude en milieucriminaliteit. Zo was ze als zaaksofficier betrokken bij de onderzoeken naar Chemiepack, Dow Benelux, Willy Selten en Shell Moerdijk. Ze gaf een lezing over de juridische aspecten van machineveiligheid en dan met name over strafrechtelijk optreden. Hoewel de meeste overtredingen van de veiligheidsregels resulteert in een bestuurlijke boete, leidt het in ernstige gevallen tot strafrechtelijke vervolging, als het bijvoorbeeld heeft geleid tot ernstig letsel of overlijden. In 2017 waren er 116 duizend gevallen van letsel door bedrijfsongevallen, waarvan er bij 11 procent sprake was van blijvende letsel. In 2019 waren er maar liefst 4.474 ernstige ongevallen, illustreerde ze. ‘Bij een bedrijfsongeval is bijna altijd sprake van het overtreden van de regels’, weet ze. ‘De term arbeidsongeval is dan ook misleidend. Er is hier sprake van een veiligheidsmisdrijf.’

Verantwoordelijk

De machineproducent is verantwoordelijk voor de veiligheid van een machine. Maar ook de werkgever is verantwoordelijk. Want die moet ervoor zorgen dat de veiligheidsregels worden gehandhaafd en dat de machine correct wordt gebruikt. De producent moet bij het machine-ontwerp echter altijd rekening houden met de human factor. Veiligheid moet simpel zijn, want anders zullen veiligheidsmaatregelen omzeilt worden. Verder pleitte Koopmans ervoor dat producenten en veiligheidskundigen proactief zijn bij het bewaken van de veiligheid. Behalve dat het levens redt, is preventie goedkoper dan een incident.

Middag

Tijdens het middagprogramma waren er diverse learnshops waarin sprekers in gingen op onderwerpen als duidelijke werkinstructies, software-ontwerp, safety versus security en de kansen en bedreigingen van robots en cobots. Daarnaast konden bezoeker op de markt langs de stands van Sick, TCPM, IFM, Euchner, ABB, Pilz, Siemens, Bihl+Wiedemann, Fusacon en VGB Beheer om hun innovaties op het gebied van veiligheid te bekijken.