Frankfurt
6 dec. 2012
5 minuten
EuroMold 2012 heeft zijn reputatie als innovatiebeurs dit jaar meer dan waar gemaakt. En niet alleen in hal 11, de 3D print hal, waren dit keer de nieuwtjes te vinden, alhoewel het innovatiegehalte hier extreem hoog was. Ook bij de traditionele verspaning toonden enkele exposanten interessante oplossingen.
Makino bijvoorbeeld. De Japanse fabrikant van precisie freesmachines had de machines dit jaar bewust thuis gelaten, om alle aandacht te kunnen vestigen op STLCam. Dit is een speciaal CAM-systeem, ontwikkeld voor matrijzenbouwers. Bijzonder is dat de software op basis van een puntenwolk het NC-programma genereert voor de freesbewerking. ‘Daardoor kunnen we elke structuur die je wilt, direct frezen, zonder dat we nog ingewikkelde CAM-programma’s moeten maken of moeten vonken of etsen’, legt Masayoshi Unotsu, hoofd van het wereldwijde technisch salesteam van Makino uit.
Je kunt bijvoorbeeld een structuur scannen met een 3D scanner en deze wolkenpunt inlezen in STLcam.
Bijzonder is dat het berekenen van de NC-codes relatief snel gaat. Binnen een half tot twee uur heb je het complexe programma klaar. Makino heeft deze oplossing ontwikkeld om klanten te helpen het maximale uit de nauwkeurige machines te halen. Essentieel is namelijk dat je over een heel nauwkeurige machine beschikt om in het matrijs nog de details terug te kunnen zien. De V56i van Makino biedt deze nauwkeurigheid. ‘Je kunt deze structuren ook met een laser aanbrengen of in de matrijs vonken, maar daarvoor heb je dan weer een elektrode nodig die je eerst moet frezen. Als je het kunt frezen, is dat de meest efficiënte oplossing’, aldus de Japanner. Op de thuismarkt heeft Makino het systeem al aan de eerste klanten verkocht; in Europa start de uitrol nu.
Harde materialen
De materialen die verspaand moeten worden zijn alsmaar harder. Tot nog toe was dat vaak reden voor verspaners om vonktechnologie in te zetten. Yasda, een andere Japanse fabrikant van precisie freesmachines, denkt dat dit niet nodig is. Met het vijfassig bewerkingscentrum YMC 430 Ver.II freest men bijvoorbeeld materialen tot een hardheid van 60 HRC met zeer lage oppervlakteruwheden, tot minder dan 1 µm. Het is, aldus Kenzo Chikada van Yasda, een kwestie van voldoende stabiliteit in de machine. ‘Voor veel toepassingen zijn de nauwkeurigheden die we met deze machine halen voldoende, zodat je dus geen vonktechnologie meer hoeft in te zetten.’ AgieCharmilles toonde een werkstuk gefreesd uit 63 HRC met een HSM 400 U LP.
Bij het Duitse Fraunhofer ILT kiest men een andere route . Om bijvoorbeeld smeedmatrijzen harder te maken, dispergeert men met de laser nanopartikels in de oppervlak van de smeedmatrijs. Momenteel past men de technologie bijvoorbeeld al toe met chroom- of kobaltpartikels, waardoor men hardheiden aan het oppervlak bereikt tot 700 HV. Het grote voordeel van deze technologie vergeleken met het laserharden of het warmtebehandelen van het gereedschap, is dat er een graduele overgang ontstaat van het extreem harde oppervlak naar het oorspronkelijke materiaal. Bij de traditionele technieken ontstaat er een abrupte overgang tussen het geharde deel en het gewone materiaal, waardoor er extra risico ontstaat op breuk op dit punt. De eerste testen wijzen erop dat het Fraunhofer met deze technologie de standtijden van deze gereedschappen met 50 tot 60 procent verlengt. De Akense onderzoekers passen de techniek geautomatiseerd toe op een omgebouwde vijfassige machine van Alzmetall.
Gietkernen printen
Voor de gietindustrie heeft Voxeljet de definitieve versie van de VXC 800 klaar. Het prototype van deze 3D printer voor gietkernen en -vormen is voor het eerst vorig jaar op de GIFA gepresenteerd, nu is de machine productierijp. Bijzonder is dat deze continu vormen en modellen kan printen. Je hoeft niet langer zoals bij alle andere machines als een vorm klaar is de installatie stil te zetten, maar neemt de producten aan de achterzijde (foto) uit terwijl aan de voorzijde verder geprint wordt. Zo kun je lange delen printen maar ook in de modelmakerij van een gieterij grote aantallen printen. Voxeljet heeft verder een compacte machine getoond voor het 3D printen van zandvormen. Henk ten Dolle van Palio, dat Voxeljet in Nederland vertegenwoordigt, ziet deze VX 200 als een ideale machine voor de Nederlandse gietindustrie. ‘De afmetingen van de kernen en vormen die je print zijn weliswaar kleiner, daardoor is de machine veel beter betaalbaar voor wie in deze nieuwe technologie stapt.’ Dat maakt de terugverdientijd volgens hem aanzienlijk korter.
Grootste metaal laagopbouw
EuroMold heeft zich altijd al bezig gehouden met rapid prototyping en rapid manufacturing; de laatste jaren is daar rapid manufacturing aan toegevoegd. 3D printen, oftewel additive manufacturing, kreeg deze beurs ruim aandacht. Terecht, want een aantal innovaties duiden erop dat de technologie om laagsgewijs producten op te bouwen daadwerkelijk begint door te brengen in de productie. ‘Met de nieuwe machine van ConceptLaser wordt serieproductie mogelijk’, zegt Frank De Beijer van Landré op de stand van deze Duitse fabrikant van machines voor het lasersmelten van metaal.
Deze fabrikant is onderdeel van de Hofman Innovation Group, een familiebedrijf dat groot is geworden in de stempel- en matrijzenbouw. En daar zoekt men voortdurend naar nieuwe oplossingen. In Frankfurt werd de X line 1000 R getoond, tot nog toe de grootste machine om metalen delen laag voor laag op te bouwen ter wereld. Het bouwvolume bedraagt 630 bij 400 bij 500 mm. Opbouwen gaat snel met de 1 kW laser. Deze machine is ontwikkeld samen met onder andere Fraunhofer ILT en Daimler. ‘Het is overigens niet de eerste die hier onthuld wordt. Ze hebben er al drie verkocht die momenteel al volop draaien bij klanten’, zegt Frank De Beijer. Dat illustreert volgens hem dat deze technologie echt rijp is voor serieproductie, al hoewel daar wel nog een prijskaartje van minimaal anderhalf miljoen euro aanhangt. Bij Landré merkt men dat ook in de Benelux de vraag naar deze technologie toeneemt.
Thuis printen
Tegelijkertijd was er op de beurs ook een stortvloed aan kleine, betaalbare 3D printers voor thuis. Bijvoorbeeld die van de Poolse plaatwerker Bartosz Cieluch. Hij heeft zelf een 3D printer ontwikkeld opgebouwd uit aluminium plaatdelen die hij in zijn eigen plaatwerkbedrijf met de laser snijdt. Dat zorgt voor extra stabiliteit. ‘En doordat ik ze in de lege uren kan snijden, kan ik een stabiele printer tegen een lagere prijs aanbieden dan de concurrentie’, aldus Bartosz Cieluch. 3DSystems pakte eveneens groots uit met de thuisprinters, ondersteund door Nederlandse inbreng.
Het team van Freedom of Creation in Amsterdam, recent door 3DSystems overgenomen, had een heuse Cube Shop and Cafe ontworpen (foto hier boven). Koffie kon je er ook krijgen, maar het waren vooral de 20 kleine printers achter de bar die de aandacht trokken. Ofwel kochten bezoekers een fancy hoes voor hun iPhone, gepersonaliseerd, of ze gingen zelf met de Cube, de nieuwe thuisprinter, naar huis. 3DSystems denkt dat dergelijke 3D printbars in de toekomst in winkelstraten gaan opduiken, waar mensen terwijl ze boodschappen doen even hun eigen product laten printen.
De eerstvolgende EuroMold is van 3 tot en met 6 decmber in Frankfurt.