FME: Nederland moet vaart maken met energiebesparing

De klimaatdoelen raken uit het zicht. Dat meldt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in haar Klimaat en Energie Verkenning 2024. FME is niet verrast en wijst twee hoofdoorzaken aan.

De omschakeling naar elektrificatie wordt ernstig belemmerd door gebrek aan infrastructuur, netcongestie en torenhoge elektriciteitsprijzen vergeleken met omringende landen. De aanleg van het waterstofnet duurt nog jaren en de prijs van waterstof is hoog. Dit maakt overschakeling naar elektriciteit voor bedrijven financieel onaantrekkelijk zelfs als de netaansluiting er wel zou zijn. Theo Henrar, voorzitter van FME: ‘Nederland heeft de complexiteit onderschat en zichzelf klem gezet. Maar het kabinet moet nu niet bezuinigen, maar investeren in drie zaken: verduurzaming van de industrie met onder andere maatwerkafspraken, inzet van waterstof en grootschalige energiebesparing.’

Ongelijk speelveld herstellen

FME heeft in een brief aan de kamer een aantal knelpunten benoemd die opgelost moeten worden. Herstel van het ongelijke speelveld staat met stip op één. De elektriciteitskosten in Europa liggen een factor drie hoger voor stroom en een factor vijf voor gas. Binnen Europa is Nederland het duurst. De elektriciteitsprijzen voor grootverbruikers liggen bovendien minstens nog eens tenminste vijftig procent hoger dan bij onze buurlanden. Nederland is ook nog kampioen hoge energiebelastingen en staat met Cyprus en Polen in de Top 3. FME benadrukt dat de uitstoot van CO2 van Nederlandse bedrijven is afgenomen, maar helaas is een deel ook veroorzaakt door: lagere bezetting, verlies van bedrijven en productiestops. Door de hoge energieprijzen hebben strategische energie-intensieve industrieën hun productie verlaagd, waardoor Nederland en de EU nog afhankelijker worden van derde landen.

FME vindt het logisch dat alle Europese landen hun regelingen ten behoeve van de industrie afbouwen en dat Brussel dit streng handhaaft. Helaas is Nederland vooralsnog de enige lidstaat die dit ook daadwerkelijk heeft uitgevoerd. De Volume Correctie Regeling voor grootverbruikers bijvoorbeeld is gestopt. Dit beleid kost onze industrie 436 miljoen euro aan compensatie. Steun die hun concurrenten in Europa wel blijven ontvangen. En Nederland heeft bovenop de Europese CO2-belasting ook nog een nationale CO2-belasting. FME heeft de kamer opgeroepen deze regelingen te herstellen voor zo lang andere landen hun industrie ook ondersteunen. FME pleit er tevens voor de bezuinigingen in waterstof terug te draaien en net als Duitsland fors te investeren.

Energiebesparing weer op één plaatsen

FME vindt dat het kabinet energiebesparing actief moet ondersteunen. Omdat energiebesparing wettelijk verplicht is bij een terugverdientijd van vijf jaar, verwacht men dat bedrijven de maatregelen direct nemen. Voor gebouwen klopt dat ook. Maar bij de industrie ligt het niet zo eenvoudig. Het primaire productieproces moet wel blijven functioneren en die processen zijn vaak complex. Bedrijven moeten vertrouwen dat de oplossingen ook echt werken. Dat vraagt om vertrouwen en ervaring. Project 6-25 van VEMW en FME bracht vraag en aanbod voor complexe oplossingen bij  in de industrie bij elkaar en heeft al bijna één Mton aan CO2 bespaard. Voor opschaling van het project was helaas geen geld meer.

FME heeft de kamer opgeroepen weer te investeren in dit soort projecten. Energie die de industrie bespaart hoeft ook niet te worden geproduceerd en getransporteerd. Enkele miljoenen investeren in energiebesparing levert een veelvoud aan besparingen op ook bij bijvoorbeeld de nog aan te leggen elektriciteit- en waterstofnetten. De verwachte investeringen in het net zullen volgens de experts meer dan honderd miljard euro bedragen. Als daar een besparing van tien procent mogelijk is, scheelt het gelijk handenvol geld. FME pleit ook voor het zo snel mogelijk uitvoeren van de motie Kroger/ Thijssen waarbij de overheid grootschalig overschakelt op LED-verlichting. Uitrol daarvan in heel Nederland kan 6,5 TWh besparen, wat gelijk staat aan het vermogen van een kerncentrale.