Hannover Messe, de technologische speeltuin voor techneuten

Wie zondagmiddag het terrein van de Hannover Messe op kwam, had niet het idee dat hier maandagochtend ‘s werelds grootste industriebeurs begint. Honderden bestelbusjes in de file tussen de hallen; duizenden werklieden die nog volop bezig zijn met de opbouw, zoals bij het Holland High Tech House, een collectief van de FME op de Hannover Messe met als deelnemers onder andere TNO, Brainport en Holland Automotive. Toch had de organisatie zondagmiddag al een route uitgezet langs de technologische highlights die dit jaar op de Hannover Messe te zien zijn.

Exohand

ExoHand van Festo is een voorbeeld hoe mens en machine in de toekomst samenwerken, zegt Heinrich Frontzek van Festo. De bewegingen van de menselijke hand die in de ExoHand wordt gestoken, worden precies overgenomen door de acht pneumatische actuatoren die elk kootje van de vingers van de ExoHand laten bewegen.

‘Hierdoor kan de bediener in de montage twee keer zoveel last vastnemen zonder dat zijn spieren belast worden’, schetst Frontzek een toepassing. Een andere toepassing is dat een robot – op afstand – precies de beweging die de mens in de ExoHand maakt, overneemt. ‘Bij een ongeluk zoals in de kerncentrale van Fukushima hoeft dan geen mens meer de centrale in te gaan, maar een robot, precies aangestuurd van op afstand.’ Een stap verder gaat Festo met CogniGame, de nieuwe mens-machine interface. Twee lineaire assen drijven twee ‘pingpon rackets’ aan die een bal continu in het spel houden. Bijzonder is dat de aansturing van de beide assen gebeurt met de gedachte van de operator. Hiervoor meet Festo, vergelijkbaar met de wijze waarop een EEG wordt gemaakt, spanningsverschillen in de hoofdhuid. Deze verschillen zijn voldoende om de assen te bewegen.

Fraunhofer trekt door

Maar hoe zit het nu met Fraunhofer toilet? Het Duitse kennisinstituut laat een innovatief toilet zien. Door de inhoud van het toilet niet met veel water weg te spoelen maar door een vacuüminstallatie in de kelder te laten afzuigen, heb je per toiletspoeling geen 6 tot 8 liter water nodig maar amper een halve. In de kelder vindt vervolgens de anaerobe reiniging plaats: je hoeft dus geen grote zuiveringsinstallaties meer te bouwen. En omdat de afvalstoffen gecomprimeerd zijn, worden ze omgezet in biogas voor stroom en warmte. De eerste 50 woningen in Duitsland zijn al uitgerust met zo’n toilet.

En als het aan Eisenmann in Duitsland ligt, producent van installaties voor lakkerijen, wordt ook in de industrie in de toekomst afval omgezet in biogas om daarmee in de eigen centrale elektriciteit te maken. ‘Green engineering betekent dat we groene technologie integreren in de productie. Afvalstromen uit de fabriek gebruiken we voor de productie van biogas om daarmee weer elektriciteit voor de productie te maken’, schetst Peter Börgardts van Eisenmann. Duitsland is en blijft een technologieland.

Elektrische auto’s

Innovaties van een heel ander kaliber zijn te vinden bij Linde, producent van heftrucks. Linde demonstreert de snelste elektrokart ter wereld, de Linde E1. De aandrijfcomponenten van de kart komen uit de elektrische heftrucks E20 en E50. De kart accelereert echter van 0 tot 100 km in 3,45 seconde. Achter de rokende banden en geur van verbrand rubber, gaat bij Linde echter een ander verhaal schuil. De heftruckbouwer stapt in de automobielwereld. ‘Wij hebben al tientallen jaren ervaring in de productie van elektrisch aangedreven voertuigen. We bouwen 400.000 elektromotoren per jaar’, zegt Maik Manthey, bij Linde verantwoordelijk voor elektrische systemen en aandrijvingen.

Deze know how wordt nu voor het eerst toegepast in de Karabag New 500 E, een elektrisch auto op basis van de Fiat 500. ‘Wij slagen erin om met een accu van 11 kW tot een actieradius van 100 kilometer te komen, iets minder dan anderen met een twee keer zo zwaar accupakket halen’, gaat Manthey verder. Daarvoor wordt een 28 kW ongekoelde elektromotor ingezet.

Dankzij de Lindetechnologie zijn kosten van het elektrisch aandrijfsysteem van de auto meer dan 5.000 euro lager dan tot nog toe gebruikelijk is. De New E500 kan in Duitsland geleased worden voor 299 euro per maand. Linde wil vanaf nu actiever worden in de automobielindustrie. In het segment goederenhandling, heeft Linde de Rotrac E2 ontwikkeld, als alternatief voor het rangeerloc op het spoor. Met een accu-aandreven elektromotor verplaatst de Rotrac E2 250 ton probleemloos.

Slimmere lijm

Het zijn niet alleen de grote bedrijven die met innovaties uitpakken in Hannover. Büfa, een producent van zowel lijmen als apparatuur voor het verwerken van lijmen, laat een nieuw type lijm zien die speciaal geschikt is voor het verlijmen van ondermeer vezel gevulde kunststoffen, composietverbindingen zoals kunststof en metaal. De innovatie van deze gelcoat is, zegt Marcus Schröbel, dat de totale kosten niet alleen lager liggen dan bij traditionele exposyharslijmen, maar de dosering van peroxide automatisch gebeurt door de menginstallatie en dat de lijm bij kamertemperatuur uithardt.

Nog zo’n klein bedrijf is Smart Hydro Power uit Duitsland dat zes medewerkers in dienst heeft en nog geen drie jaar bestaat. Toch staat het al op de Hannover Messe met een waterkrachtcentrale voor particulier gebruik. Voor 12.500 euro koop je een kleine unit die in een rivier 5 kW elektriciteit per jaar opwekt. De eerste 25 systemen zijn al verkocht.  

Chinese draak

China is dit jaar het gastland van de Hannover Messe. ‘In het jaar van de draak komt de Chinese draak naar het hol van de leeuw’, zei Hannes Hesse, directeur van de Duitse machinebouwvereniging VDMA. Hij ziet nog geen bedreiging in de Chinese machinebouw, maar denkt wel dat je ze in de gaten moet houden. ‘Bij de VDMA hebben we altijd gedacht dat de Duitse machinebouw leidend is in de wereld. Nu kunnen we in Hannover zien hoever de Chinezen zijn, want het beste van China staat hier.’ Een van de Chinese innovaties is een auto van SAIC, aangedreven door een waterstof brandstofcel. Wie goed kijkt, herkent in de carrosserie de Rover 75. Innoveren Chinezen met de Europese producten als uitgangspunt?

Hannover Messe