15 Jan. 2021
7 minuten
De kunststofprijzen en de metaalprijzen klommen onlangs naar steeds grotere hoogtes. En ook de opwaartse prijsontwikkeling van gewalst staal lijkt haast niet te stoppen, blijkt uit Het Staaljournaal van Noviostaal van 14 januari 2021.
Sinds medio 2020 is de prijs voor warmgewalste coils op de spotmarkt zo’n zestig procent gestegen en het lijkt dat er meer verhogingen in het verschiet liggen. In december verhoogde één van de grootste staalproducenten de basisprijzen voor kwartaal- of halfjaarcontracten van warmgewalste coils voor levering in het tweede kwartaal naar 700 euro per ton. Begin januari volgde een nieuwe verhoging van dertig euro en liet deze fabriek tussen de regels ook even doorschemeren dat er wellicht nog een stijging van twintig euro aan ligt te komen.
Hoe reëel is het dat staal zoveel duurder is geworden?
Navolgend willekeurig de meeste belangrijke feiten en oorzaken op een rijtje:
1. De vraag uit de automobielsector is sinds het derde kwartaal van 2020 veel meer hersteld dan voorzien;
2. De investeringen die de Chinese overheid gedaan heeft in openbare voorzieningen als infrastructuur hebben de binnenlandse vraag enorm gestimuleerd;
3. Als gevolg van de toegenomen staalbehoefte in China vloog ook de prijs van ijzererts omhoog, die deze week zelfs boven de 170 dollar per ton lag;
4. De omschakeling van ruwstaalproductie op basis van ijzererts naar schroot joeg de schrootprijzen naar duizelingwekkende hoogtes. In Turkije zelfs boven de 300 euro per ton;
5. De lage staalprijzen binnen de Europese Unie in combinatie met de importbeperkende maatregelen (Safeguard), die de Europese Commissie geïmplementeerd heeft leidden in 2020 tot een daling van de totale hoeveelheid ingevoerd staal. Europese afnemers kochten daardoor méér bij de Europese fabrieken;
6. Meerdere Europese staalproducenten hebben als gevolg van de vanwege het coronavirus ingezakte vraag in de loop van 2020 diverse productie-eenheden, zoals hoogovens en walslijnen, tijdelijk of enkele zelfs definitief stilgelegd.
Disbalans
Dit alles heeft geleid tot een situatie waarin vraag en aanbod totaal uit balans raakten. Was er voorheen meer aanbod dan vraag dan is nu de situatie drastisch omgekeerd. Wat voor Europa geldt is vergelijkbaar met de situatie elders in de wereld met uitzondering van de Verenigde Staten, waar een nog veel striktere importbeperking bestaat. Het ultieme gevolg is daardoor dat staalprijzen in Europa allereerst laag bleven en bovendien achterbleven bij de ontwikkeling in landen op andere continenten in de wereld, maar ook dat een enorm grote schaarste aan materiaal ontstond.
Om met dat laatste te beginnen: er zijn handelaren en service centers in Europa die dit en komend kwartaal tienduizenden tonnen materiaal te kort komen omdat fabrieken minder produceren dan overeengekomen en dan meestal ook nog veel later afleveren dan bevestigd. Zo circuleert er in de markt een bericht dat wanneer er nu Sendzimir verzinkt materiaal besteld zou worden er pas in juli of augustus geleverd zou gaan worden. Dan weet men bovendien nog niet welke prijs daarvoor betaald zal moeten gaan worden aangezien dat een levering in het derde kwartaal betekent waarvan de prijzen nog niet bekend zijn.
Als gevolg daarvan kunnen die handelaren en servicebedrijven de met hun afnemers overeengekomen leverhoeveelheden bij lange na niet realiseren. Zelfs dreigt er een zo groot tekort aan materiaal dat service centers noodgedwongen arbeidstijdverkorting zullen moeten gaan invoeren. Daarnaast zijn er producenten die bestaande contracten, zoals afgesloten in het vierde kwartaal van 2020, opnieuw willen en zijn gaan onderhandelen, waarbij zij contracten alleen maar willen afsluiten wanneer de afnemer een hogere en in hun ogen marktconforme prijs accepteert.
Piek bereikt?
Bovengenoemde ontwikkelingen hadden en hebben een enorme impact op het prijsniveau. Zoals eerder geschreven vlogen de prijzen omhoog. Niet alleen in Europa, maar bijvoorbeeld ook in de Verenigde Staten, waar voor warmgewalste rollen momenteel méér dan 1.000 dollar per ton (ca. € 820) betaald wordt en voor Sendzimir verzinkt méér dan 1.200 dollar (ca. € 990). Inderdaad zijn er inmiddels tussen Europese fabrieken en afnemers kwartaalcontracten voor warmgewalste rollen (coils) afgesloten met een basisprijs van 710 tot zelfs 730 euro per ton. Hoe lang zal de prijsstijging nog doorgaan?
Er zijn diverse wereldwijde ontwikkelingen die effect kunnen hebben op de staalprijzen. Zo zijn grondstofmaterialen als ijzererts en schroot onwaarschijnlijk duur geworden o.a. vanwege eerdergenoemde oorzaken. Vraag en aanbod van staal is totaal in disbalans geraakt en dus willen Europese fabrieken natuurlijk profiteren van de ontstane schaarste op de markt. Maar staal moet wel betaalbaar blijven want anders kunnen de verbruikers hun producten niet meer afzetten waardoor de vraag naar staal zou gaan afnemen. Dus de vraag is gerechtvaardigd hoever de EU-fabrieken willen gaan?
Daarnaast is de Europese markt weliswaar redelijk afgeschermd, maar het actuele prijsniveau is van dien aard dat fabrieken op andere continenten graag bereid zouden kunnen gaan worden om (weer) te gaan exporteren naar de EU, waarbij zij mogelijk zelfs bereid zouden zijn de geldende procentuele importheffing voor hun rekening te nemen. Dat zou dus een serieuze bedreiging kunnen zijn indien staal nog duurder gaat worden.
China
Een wat meer concretere ontwikkeling, die van invloed op de wereldstaalprijzen kan zijn, is de sinds week 2 wat afgenomen vraag naar staal in China, waardoor daar ook de prijsstijging stagneerde en zelfs wat daalde (ca. 1-1,5%). Wellicht is de verklaring daarvan het naderende Chinese Nieuwjaar. Een andere oorzaak kan een nieuwe uitbraak van het coronavirus zijn, die onlangs in enkele provincies plaatsvond, waardoor bedrijven werden stilgelegd en dus de afname inzakte. Daarboven komt nog het gegeven dat in veel landen gedurende de periode januari t/m november 2020 de ruwstaalproductie afnam, echter niet in China. De World Steel Association (WSA) publiceerde onlangs onder meer de volgende gegevens: De ruwstaalproductie daalde in Europa (-15%), VS (-18%), India (-12%), Japan (-17%) en Zuid-Korea (-7%). Landen die hun productie verhoogden waren o.a. Vietnam (+28,8%) en China (+5,5%). Alleen al in november 2020 produceerde China circa 88 miljoen ton, wat neer komt op een stijging van acht procent in vergelijking met november 2019. Dat betekent een plus in één maand tijd die bijna vergelijkbaar is met de totale productiecapaciteit per jaar van Tata Nederland (v/h Hoogovens).
De staalproductie in China is dus erg hoog gebleven en is in begin deze maand nog verder gestegen naar 2,2 miljoen ton per dag. Als gevolg van die ontwikkelingen dreigt nu zelfs een overschot, want al in de eerste decade van deze maand is de totale staalvoorraad in dit communistisch geregeerd land met twaalf procent gegroeid naar ruim dertien miljoen ton, wat duidt op een afgenomen vraag. Tevens stellen we vast dat Chinese staalfabrieken en exporteurs actiever zijn geworden en contracten hebben afgesloten in de Europese en Turkse markt. Het is nu echter nog te vroeg om te veronderstellen dat we in Europa geen verdere prijsstijgingen meer zullen zien en zelfs ook te vroeg om te speculeren op een naderende prijsdaling, aangezien de onzekerheden erg groot zijn.
Bijvoorbeeld is het de vraag of er wel of niet een herstel in de vraag naar staal zal komen zodra het Chinese Nieuwjaar voorbij is. De meningen in de markt hierover zijn zeer uiteenlopend. Sommige insiders denken dat de prijs in de loop van het tweede kwartaal zal stabiliseren, anderen zeggen juist dat een prijsverval zal gaan plaatsvinden aan het begin van het tweede kwartaal. Die laatste mening is mede gevoed vanwege het feit dat meer ruwstaalcapaciteit in gebruik zal zijn dan nu het geval is.
Voor wat betreft de consolidatie ontwikkelingen binnen de Europese staalmarkt meldt Noviostaal dat het Italiaanse parlement een goedkeuring heeft gegeven aan de overeenkomst die de nationale regering en ArcelorMittal hebben bereikt, waardoor het ILVA-staalbedrijf zal blijven bestaan en de werkgelegenheid in Zuid-Italië grotendeels gehandhaafd blijft. Over de ontwikkelingen rondom de fusie van Liberty met ThyssenKrupp Steel Europe respectievelijk de overname van Tata Nederland door SSAB is nog geen nieuws bekend.
Noviostaal geeft per 14 januari 2021 de volgende indicatie voor de circa fabrieks-staalprijzen voor coils en kwartoplaat in euro per ton:
- Warmgewalste coils: 655 – 685
- Koudgewalste coils: 745 – 775
- Sendzimir verz. coils: 770 – 800
- Kwartoplaat: 585 – 605
Deze maand stijgen de prijzen voor alle soorten sterk. De stijging loopt van 40 euro per ton voor Kwartoplaat naar 90 euro per ton voor Warmgewalste coils, 120 euro per ton voor Sendzimir verzinkte coils en zelfs 125 euro per ton voor Koudgewalste coils, ten opzichte van de staalprijzen in december 2020.
