In 2023 gingen 3.271 bedrijven failliet, in de meeste gevallen door geldproblemen. Maar een kwart van de bedrijven in Nederland gaat expres failliet om handelspartners te misleiden. KVK vertelt hoe faillissementsfraude te herkennen is.

In juli 2022 arresteerde de Fiscale Inlichtingen en Opsporingsdienst (FIOD) een ondernemer uit Eindhoven. De man zou voor 2,6 miljoen euro hebben gefraudeerd door onder andere luxe goederen op naam van zijn bedrijf aan te schaffen en vervolgens het bedrijf failliet te laten gaan zonder de schulden af te betalen.

Dit is een voorbeeld van faillissementsfraude. Faillissementsfraude vindt plaats wanneer een ondernemer opzettelijk zijn bedrijf failliet laat gaan, vaak nadat hij bewust hoge schulden heeft gemaakt. Een veelvoorkomende vorm van fraude is het verbergen van bezittingen of geld voor schuldeisers om zo onder de schulden uit te komen. Dit is strafbaar.

Faillissementsfraude herkennen

Het is moeilijk om vooraf te zien of een bedrijf faillissementsfraude wil plegen. Toch zijn er signalen om op te letten, zoals:

• Hoog personeelsverloop bij de zakenpartner
• Onregelmatige bestellingen en betalingen: plotselinge veranderingen in koopgedrag of uitstel van betalingen kunnen tekenen zijn van financiële problemen
• Vluchtgedrag: de zakenpartner is niet te bereiken

Bij vermoeden van problemen is het belangrijk om snel in actie te komen om wanbetaling te voorkomen.

Vormen van faillissementsfraude

Faillissementsfraude kan op verschillende manieren worden gepleegd:

1. Bewust bevoordelen van crediteuren: Voor het faillissement worden sommige schuldeisers nog snel betaald, terwijl anderen niets ontvangen.
2. Onttrekkingen: Waardevolle bezittingen worden uit het zicht van de curator gehouden. Denk aan grote contante opnames of het verplaatsen van goederen naar privé.
3. Kopen zonder betalen: Goederen worden gekocht zonder de intentie om te betalen en snel doorverkocht. De ondernemer verdwijnt vervolgens voordat de verkoper zijn geld kan opeisen.
4. Stiekem betalen voor verkoop van bedrijf: Een onderneming wordt verkocht aan een nieuwe eigenaar die op de hoogte is van de schulden. De oorspronkelijke eigenaar betaalt heimelijk de koper om de overname mogelijk te maken, waarna bezittingen worden verwijderd en de boekhouding vernietigd, en schuldeisers niets ontvangen.
5. Misbruik van turboliquidatie: Turboliquidatie is een snelle manier om een rechtspersoon zonder bezittingen te ontbinden. Soms wordt dit misbruikt door bestuurders die activa weghalen, waardoor alleen de schulden overblijven. Dit benadeelt schuldeisers die hun geld niet ontvangen.
6. Katvangers: Frauderende ondernemers stellen vaak een ‘katvanger’ aan om hun eigen vermogen te beschermen bij een faillissement. Deze persoon zonder vermogen wordt in het KVK Handelsregister als bestuurder geregistreerd. De katvanger neemt de schulden over, terwijl de activa worden weggesluisd naar de oorspronkelijke eigenaar, waardoor schuldeisers met lege handen staan.

Actie ondernemen

Bij een vermoeden van faillissementsfraude is het belangrijk om dit te melden bij de Fraudehelpdesk en de curator van het betreffende failliete bedrijf. De curator zal onderzoeken of er sprake is van wanbeleid en kan proberen een deel van de schulden terug te vorderen.

Deel beschikbare informatie over de failliete ondernemer, ook wel de schuldenaar genoemd, met de curator. De curator beoordeelt of er sprake is van wanbeleid. Indien dat het geval is, kan geprobeerd worden om (een deel van) het faillissementstekort terug te vorderen van de ondernemer, mogelijk uit privévermogen. Dit tekort omvat alle schulden en kosten van het faillissement, minus de opbrengsten die na het faillissement zijn binnengekomen. De curator kan ook betalingen die nadelig zijn voor schuldeisers terugdraaien. Het is niet altijd mogelijk om als schuldeiser het volledige bedrag terug te krijgen; soms wordt slechts een deel teruggehaald, en soms niets. De uitkomst wordt duidelijk na afronding van het faillissement door de curator.

Veilig zakendoen

Om fraude te voorkomen, is het essentieel om te weten met welke partijen wordt samengewerkt. Controleer bedrijven via het Handelsregister en, in het geval van internationale partners, via buitenlandse registers. Op deze manier kan beter worden beschermd tegen mogelijke fraudegevallen.