15 Jun. 2020
5 minuten
De enige 3D-inductiebuigmachine in Nederland staat bij Van Rijsoort Induction. Het is tevens de enige machine in de wereld die tijdens het buigen een spiraal van het werkstuk kan maken. Een compleet nieuwe hal met zonnepanelen en een eigen hoofdstroomaansluiting was nodig om de machine te huisvesten.
Eerdaags staat alles op zijn plek, door de exclusiviteit van de machine loopt de levering iets achter. Dit terwijl de orders binnenstromen. Er zijn inmiddels afspraken met collega-bedrijven in Duitsland en Noorwegen gemaakt om de klanten toch te bedienen. De nieuwe hal is klaar, het wachten is op het versturen door de fabrikant Inductaflex die de machine binnenkort verstuurt uit Birmingham.
Gouden greep
Van Rijsoort Bending buigt al meer dan honderd jaar. Door het sluiten van inductiebuigbedrijf Fabricom ontstond het idee om inductiebuigen zelf op te pakken voor Nederland. Martin Swinkels, algemeen directeur en Jeroen Swinkels, technische dienst – beiden eigenaar van het bedrijf – bespraken het idee met managing director Eric Koenhein en gingen op zoek naar een leverancier van de machine.
Er is door het ontwerpteam van Van Rijsoort Induction goed nagedacht over de functies van de machine die bochten en spiralen kan buigen in buis en profielen van 2″ t/m 30″ met minimale toleranties. Na de vergunningaanvraag en het ontwerpen werd gestart met de bouw van de nieuwe hal van 1500 m2. Inductiebuigen is een totaal andere techniek dan koudbuigen. ‘Het verschil komt voornamelijk door de warmte-inbreng’, vertelt Koenhein. ‘De mechanische eigenschappen worden hierdoor veranderd.’
Managing director Eric Koenhein met achter hem ruimte voor de nieuwe inductiebuigmachine. (Foto: Evert Bruinekool)
Samen sterk
‘Alleen een machine kopen werkt niet, de expertise van de mensen die wij nu hebben is nodig’, vervolgt Koenhein. ‘Het is een samenspel tussen mens, machine en kennis.’ De operator krijgt werkinstructies in het buigboek dat op kantoor geschreven is. Hoe hard moet het werkstuk lopen, op welke tempratuur en hoe moet er afgekoeld worden. Elke maat, elk materiaal en elke legering, wanddikte en radius heeft een nieuw recept nodig. Daarnaast wordt er een proefwerkstuk gemaakt met het recept. Dat wordt in het lab getest om te bewijzen dat de materiaaleigenschappen nog aan de gestelde eisen voldoen. Te langzaam lopen of niet goed verhitten geeft scheuren of andere fouten. Ook het direct afkoelen na de verhitting moet accuraat gebeuren.
Inductieverhitting
Met inductiebuigen kan ieder materiaal dat elektriciteit geleidt gebogen worden. De buis wordt in de machine geplaatst, waarbij de voorzijde van de buis wordt geklemd in de klem van de buigarm. Het inductieverwarmingssysteem verwarmt een smalle zone van de buis door middel van een zogenaamde inductor, tot de gewenste temperatuur. Wanneer deze temperatuur is bereikt, wordt de buis met een constante snelheid door de inductor voortbewogen, totdat de gewenste buighoek is bereikt. Om een uniforme verwarming en snelheid te garanderen zonder het risico van scheurvorming of oververhitting, is de temperatuur computergestuurd en geregeld via infraroodcamera’s. ‘Het is anders dan een trapleuning buigen, inductief gebogen materiaal moet aan hoge eisen voldoen. Het wordt bijna altijd doorgestempeld en met Lloyds-keur afgeleverd.’
Klaar voor de klus
Van Rijsoort Bending buigt al meer dan honderd jaar. (Foto: Evert Bruinekool)
De vijf nieuwe werknemers hadden naast plannen en ontwerpen ook als taak zelf de machineoperators op te leiden. De eersten zijn wekelijks getraind en klaar voor de nieuwe klus. Zodra de machine in Klaaswaal geïnstalleerd is, gaan zij een week proefdraaien met de leverancier. Jonathan Hersilia, nu nog machineoperator in koudbuigen, krijgt tweemaal in de week les in inductief buigen. Hij kijkt ernaar uit om gezamenlijk op proef te gaan draaien met de machine en daarna zelfstandig te produceren. ‘Wat ik inmiddels wel weet is dat het heel anders is dan koudbuigen. Er komt veel meer bij kijken. Het is een heel spannende tijd.’
Nagloeien
Plannen zijn er genoeg bij Van Rijsoort Induction. Er is net een nieuwe freesbank van Heidenhain in de hal geplaatst en een lasmachine van Lincoln Electric voor het aanlassen van buizen. De wens is er volgens Koenhein ook om in de komende jaren een kleinere inductiebuigmachine te laten maken. ‘Wie weet willen we zelf ook wel een oven neerzetten om werkstukken na te gloeien, de tijd zal het leren. Voorlopig wordt dat uitbesteed.’ Opdrachten zijn er genoeg voor inductiebuigen.
Verzekerde toekomst
Er wordt in de komende jaren meer om gecertificeerde expansiebochten gevraagd, voor het stadsverwarmingsnet en hoogwaardige buizen voor de offshore. Ook de petrochemie gebruikt veel bochten die met inductiebuigen gefabriceerd zijn, omdat de kwaliteit veel betrouwbaarder is dan van koudbuigen. Bochten met een korte radius worden veel gebruikt in de tankbouw. Inductiebuigen kan door de warmte veel kortere radii maken.
Speciale bronzen rollen voor koudbuigen van rvs. (Foto: Evert Bruinekool)
Familiebedrijf
Koudbuigen doet Van Rijsoort Bending van 115 tot 508 millimeter. Het bedrijf werd opgericht in 1903, de eigenaren zijn inmiddels de vierde generatie van het familiebedrijf. Martin Swinkels concentreert zich volledig op innovaties, zoals het implementeren van inductiebuigen in het bedrijf. Jeroen Swinkels doet de technische dienst en is veel tijd kwijt aan die nieuwbouw en implementeren van zonne-energie in het bedrijf. Al met al is de nieuwbouw en de nieuwe machine een grote stap voor het bedrijf. De nieuwe hal vroeg om nogal wat extra maatregelen qua fundering omdat de grond minder geschikt is en de machines zwaar. Daarnaast is het inductieproces een procedé dat veel energie vereist, en daarom is er een eigen transformatorhuisje nodig. Het direct koelen vraagt om een goede koelvoorziening die kan schakelen tussen lucht en water.
Het koudbuigprocedé van buizen, profielen en platen heeft Van Rijsoort al jaren volledig in de vingers, met alle kneepjes van het vak, zoals speciale bronzen rollen voor koudbuigen van rvs. Dit voorkomt corrosievorming van het metaal op de rvs-buizen en profielen. Daarnaast is er voor het verwerken van aluminium nog een volledige aparte lijn rollen voor de buigbanken. Ook op het gebied van doornbuigen kennen ze het klappen van de zweep. ‘Je komt ons koudbuigwerk over de hele wereld tegen, in stadions, spoorlijnen, stations, kunstwerken, machines en andere constructies’, besluit Koenhein.