Industrialisatie bouw blijft achter

In de bouw is de arbeidsproductiviteit lange tijd nauwelijks toegenomen. Sinds 2014 groeit de arbeidsproductiviteit in de bouw echter flink. Tot halverwege 2018 is deze bijna 40 procent gestegen. Grotendeels komt dit doordat de bouwproductie flink is aangetrokken. Bedrijven krijgen weer meer opdrachten en kunnen zo hun personeel doelmatiger inzetten. Het lijkt er echter op dat de groeiende productiviteit niet alleen conjunctureel gedreven is maar deels ook structureel. Innovaties en efficiëntere bouwmethodes hebben geleid tot een gemiddelde productiviteitsgroei in de periode 1996-2018 die hoger is dan die in de gehele Nederlandse economie.

‘Om het doel van 75.000 nieuwbouwwoningen per jaar te halen, moet de productiviteit in de bouw verder omhoog’, aldus Maurice van Sante van het ING Economisch Bureau. ‘Grote slagen zijn daarbij te maken met verdere digitalisering en industrialisatie van het bouwproces. Relatief hoge investeringskosten in combinatie met de volatiele bouwmarkt en het bouwen op steeds een andere locatie blijven echter wel knelpunten voor vooral industrialisatie.’

Bouwbedrijven hebben de afgelopen jaren een flinke inhaalslag gemaakt op het gebied van digitalisering. In 2016 had een medewerker in de bouw bijna 3.000 euro aan software tot zijn beschikking. 20 jaar eerder was dit slechts 350 euro. In de bouw, waar ieder project vaak opnieuw wordt ontworpen, levert digitalisering veel voordelen op. Het maakt het ontwerpen efficiënter en bouwfouten worden al in de ontwerpfase opgemerkt. Maar ook veel andere werkzaamheden gaan in de bouw sneller doordat de wereld digitaliseert. Zo kan een kleine onderhoudsklus op basis van digitale foto’s geoffreerd worden en dat scheelt weer een bezoek bij de klant. 

Robotica

Industrialisatie is in de bouw nog nauwelijks van de grond gekomen. Een bouwmedewerker heeft voor circa 11.000 euro aan machines tot zijn beschikking. In de industrie is dat tien keer zoveel. Dat komt doordat bouwbedrijven een zeer hoge mate van flexibiliteit nodig hebben. Ze moeten iedere keer op een andere locatie iets anders bouwen. Dit gebeurt in een volatiele markt waar ze snel op en af moeten schalen. Logisch dat veel bouwbedrijven kiezen om niet te investeren in machines die flink op de vaste lasten drukken en bovendien vaak maar één soort taak kunnen uitvoeren. Robotica (zoals bijvoorbeeld een metselrobot) en 3D printen in combinatie met prefab bieden een oplossing omdat daarmee de gevraagde ‘mass customisation’ en flexibiliteit mogelijk is. Hoge investeringskosten en bouwen op steeds een andere locatie blijven echter knelpunten. 

Bekijk hier het rapport van het ING Economisch Bureau.