Jakom ontwikkeld actieve trillingsdemper voor langsdraaien lange buizen en dunne assen

De Active Tool Holder zal in eerste instantie voor eigen gebruik in de eigen langdraaiautomaat worden ingebouwd. Hessel Hendriks, directeur van Jakom vertelt dat ze nog een klein half jaar nodig hebben om een commercieel productiemodel te vervaardigen. In de tussentijd houdt hij nog een marktonderzoek om te polsen waar en hoeveel belangstelling er is.

Hendriks is van mening dat zijn beitelhouder vooral gewild zal zijn bij bedrijven die zonder zo’n trillingsdemper bepaalde producten gewoon niet kunnen maken. ‘Het zal niet goedkoop zijn. Je moet denken aan een bedrag van meerdere tienduizenden euro’s’, vertelt Hendriks.

Piëzo

‘Bij de ontwikkeling van de houder hebben we dankbaar gebruik gemaakt van een techniek uit 1880, het zogeheten piëzo-elektrische effect. De beitel zelf elimineert hierbij de trillingen die optreden tijdens het draaien van lange dunne assen en buizen. Een sensor registreert een opkomende trilling en stuurt tegelijkertijd een piëzo-actuator aan in de beitelhouder, die vervolgens een anti-trilling genereert op de beitelpunt en zo de opkomende trilling elimineert.’

TNO

‘Omdat buistrillingen tussen 500 en 1.500 Hz liggen (afhankelijk van de afmetingen van het product) is de aansturing van de piëzo-actuator cruciaal. De aansturing gebeurt dan ook digitaal met behulp van een algoritme. De keuze van dit algoritme is samen met TNO bepaald. TNO heeft jarenlange ervaring met trillingen en algoritmes en heeft in die tijd een schat aan kennis opgebouwd, waar wij nu dankbaar gebruik van maken’, aldus Hendriks.

Buizen en walsen

René van Raaij, speciaal door Hendriks voor dit project aangenomen, vertelt dat er een duidelijk verschil is tussen het draaien van assen en het afdraaien van buizen of walsen. ‘Bij het draaien van assen hebben wij vooral te maken met transversale trillingen. Deze zijn goed te elimineren door het plaatsen van ondersteuningsbrillen.’

Bij holle buizen en walsen ligt dat volgens hem anders. ‘De axiale (wand)trillingen die ontstaan bij het afdraaien van buizen en walsen, zijn met ondersteuningsbrillen minder goed op te vangen; immers, een bril ondersteunt de buis alleen aan de buitenkant en is daarom niet in staat om méér ondersteuning te bieden aan een buis met een dunnere wand’, weet Van Raaij.