Juiste dop slagmoeraanzetters: handwerk zilver, machinewerk zwart

‘De meeste problemen in de schroefmontage treden op door brekende doppen’, zegt Markus Fischer, hoofd seminars en trainingen in het segment Industriële gereedschappen van de Atlas Copco-groep. ‘En die waren meestal zilver en hadden niet gebruikt mogen worden.’

Want voor het gebruik op aangedreven gereedschap (ook met slagkracht) is volgens de norm uitsluitend de ‘impact steekdop van speciaal staal DIN 3129′ goed uitgevoerd. En die is in de regel zwart. Zilveren chroom-vanadium zeskantsteekdoppen daarentegen zijn uitsluitend geschikt voor met de hand bediende ratelsleutels of moersleutels. ‘Geen wonder dus, dat de zilveren doppen op elektrische moeraanzetters af en toe kapot gaan – daarvoor zijn ze gewoon niet bestemd’, vindt Fischer.

Eisen aan steekdoppen

De DIN 3129* en de in wezen gelijkluidende ISO 2725-2** definiëren de eisen aan steekdoppen voor alle met een motor aangedreven gereedschappen. Dat geldt met name voor elektrische schroefsystemen. Tijdens de laatste bewerking werden in de DIN 3129 bijvoorbeeld eisen aan de hardheid toegevoegd en werden er testkoppels opgegeven. Als materiaal wordt weliswaar ‘uitsluitend’ een gelegeerd staal voorgeschreven, maar samen met de waarden voor hardheid en testkoppel is gegarandeerd dat een dergelijke dop ook bestand is tegen de belastingen van alledag. Voor met de hand bediende gereedschappen bestaan analoog daaraan overigens de DIN 3124 of ISO 2725-1.
‘De keuze van de juiste dop beïnvloedt vooral de veiligheid op het werk’, benadrukt Markus Fischer. Modern gereedschap is weliswaar altijd zo uitgevoerd dat reactie- en houdkrachten en -momenten voor alle medewerkers en -werksters minimaal en dus beheersbaar blijven, ‘maar een plotseling brekende dop zie je niet aankomen en ernstig letsel aan handen of ogen zijn vaak het gevolg.’ Dat risico zou je niet moeten lopen.
‘Belangrijk in dergelijke gevallen is in de regel de voorman of diegene aansprakelijk, die niet het juiste gereedschap ter beschikking heeft gesteld – dat verdringen de meeste mensen graag.’

Trainingen

Om ongevallen en foutoorzaken uit te sluiten, biedt Atlas Copco trainingen en cursussen aan over het thema veiligheidstoebehoren in het kader van het seminar ‘Ergonomie in de schroefmontage’. Tijdens dit seminar wordt ook de knowhow overgedragen om aan de eisen van de DIN EN 1005 (rondom de veiligheid van machines) te voldoen. ‘Bij een van de belangrijkste punten uit het seminar is ook helemaal geen toebehoren nodig’, vervolgt Fischer: ‘Handen uit de buurt van draaiende delen!’

Met name bij haakse moeraanzetters is dat niet eenvoudig, want hier neigt de medewerker ertoe een hand op de haakse kop te leggen. ‘Dat moet je niet doen, ook niet met een handschoen aan.’ Want als bijvoorbeeld de verkeerde handschoenen worden gebruikt, waarbij draden losraken, kunnen er in het extreemste geval vingers afgesneden worden. Om dat te voorkomen, mag de hand de haakse kop helemaal niet aanraken. Wie het gereedschap desondanks zo wil vasthouden, moet een niet meedraaiende beschermafdekking (foto) aanbrengen die Atlas Copco Tools als veiligheidstoebehoren aanbiedt.

Atlas Copco-groep

• * Schroefgereedschappen – steeksleuteldoppen met binnenvierkant voor zeskantbouten, machinaal bediend en toebehoren – afmetingen, uitvoering en testkoppels
• ** Assembly tools for screws and nuts – Square drive sockets, Part 2: Machine-operated sockets (‘impact’)