Kentering in zicht voor de staalprijzen?

De globale staalmarkt is, vooral in Azië, volop in beweging. Een van de oorzaken is de ontwikkeling in China, met een marktaandeel van ruim vijftig procent het grootste staal producerende land ter wereld. De topprioriteit voor het land in 2023 is een stabiele economische groei te verkrijgen. Dat meldt Noviostaal in haar laatste Staaljournaal van dit jaar.

Naar verwachting zullen al snel allerhande stimuleringsmaatregelen in China bekend gemaakt worden, die met name de vastgoedsector moeten gaan ondersteunen. De nationale overheid voerde vorig en dit jaar een zeer streng beleid aangaande die sector om de financiële problemen te gaan beheersen en de schuldpositie te beperken, wat echter geleid heeft tot een forse stagnatie in de bouwsector en daling van verkoop van nieuwe woningen. Voor de staalbranche betekende dat een drastische daling van de vraag naar, respectievelijk het verbruik van staalproducten.

Daarnaast wordt nu ook het strenge zogenaamde zero-covid beleid versoepeld wat via een verbetering van de vraag een positieve impact op de nationale economie zal kunnen hebben. De verwachte positieve effecten van deze maatregelen hebben geleid tot verbetering van de prijzen op de grondstofmarkten. Zo steeg de prijs voor ijzererts voor het eerst sinds mei weer eens en staat deze inmiddels ruim boven de honderd dollar. Cokes- en schrootprijzen vertonen een gelijke trend.

CO2-heffing

Los van de ontwikkelingen op de Aziatische markten zijn er deze maand ook maatregelen in Europa genomen, die op termijn tot stijging van de importprijzen bij staal kunnen leiden. De EU-lidstaten en het Europees Parlement zijn het deze maand eens geworden over de invoering van een CO2-heffing voor niet-Europese bedrijven. In het StaalJournaal van vorige maand maakte Noviostaal al een opmerking over de oneerlijke verhoudingen van overheids- c.q. milieulasten tussen EU- en niet-EU-fabrieken. Het zogeheten Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) verplicht buitenlandse bedrijven, die materiaal naar de EU exporteren om te betalen voor hun CO2-uitstoot, net zoals Europese bedrijven dat al langer doen. De klimaatmaatregel, die in oktober 2023 moet ingaan, geldt niet alleen voor de staalsector, maar ook voor de aluminium- en kunstmestsector, alsmede de waterstofindustrie.

De invoering van deze maatregel is enerzijds bedoeld om de industrie wereldwijd te stimuleren groener te produceren. Anderzijds echter ook om te voorkomen dat Europese bedrijven hun productie naar landen buiten de EU verplaatsen en tegelijkertijd ook de concurrentiepositie van die sectoren te verbeteren. Eurofer, de Europese Associatie van staalproducenten, dringt er bij de EU aan meer maatregelen ter bescherming van de Europese industriële bedrijven te gaan nemen en ze in staat te stellen de gewenste transitie naar groen produceren te realiseren. Daarnaast vraagt ze ook een Europese reactie als antwoord op het onlangs door de Amerikaanse regering genomen besluit om de nationale industrie in haar vergroeningsproces meer te subsidiëren (de US Inflation Reduction Act), wat als een bedreiging, want oneerlijke concurrentie, voor Europese ondernemingen wordt gezien.

Productiebeperkingen

Een andere ontwikkeling op de Europese staalmarkt is het toegenomen aantal productiebeperkingen, die verschillende producenten onlangs hebben doorgevoerd. Diverse fabrieken in Centraal-Europa hebben onlangs een aantal hoogovens voor kortere of langere periodes stilgezet. Al eerder werden diverse ovens uitgeschakeld en tezamen met de meest recente sluitingen staan er op dit moment binnen de EU dertien ovens stil. Op jaarbasis gerekend betekent dat een beperking van de productiecapaciteit van circa twintig miljoen ton. Dat betekent op basis van de beschikbare productiecapaciteit in de EU feitelijk een beperking van tien procent. Gerekend naar de in geheel 2021 werkelijk geproduceerde hoeveelheid ruwstaal (ca. 160 mto), is de uitkomst ruim 12,5 procent.

Daarenboven zijn er ook nog fabrieken die hun (elektrische) ovenproductie voor korte tijd inschakelen en vervolgens na een productietijd van bijvoorbeeld een week weer uitschakelen. Al met al dus een forse capaciteitsreductie en dat heeft ertoe geleid, dat levertijden voor nieuw te produceren materiaal wat langer zijn geworden. Sommige staalmakers spreken nu over levertijden eind februari of eerste helft maart 2023. Die veranderde marktsituatie heeft al enig effect op het prijsniveau op de spotmarkt, want de dagprijzen lopen inmiddels op.  Maar ook de contractprijzen stijgen, want intussen hebben verschillende staalmakers hun offertes voor de automobielsector met vaste prijzen voor het komende halfjaar vrijgegeven. Die aangeboden basisprijzen liggen op ten minste circa 850 euro per ton, wat vergeleken met de actuele prijzen op de spotmarkt een verschil is van (nog!) circa 160 euro per ton.  

Het is de vraag hoe die branche erop gaat reageren. Daarbij is de algemene verwachting wel dat het staalverbruik van die sector in 2023 zal gaan toenemen. Die prognose wordt onderbouwd doordat men minder problemen ervaart bij de toelevering van onderdelen, zoals halfgeleiders. Inderdaad noteerde Noviostaal afgelopen maand in de meeste landen al een, soms erg fors, toegenomen aantal geproduceerde voertuigen. Europese staalfabrieken staan mede daardoor intussen wel wat sterker dan voorheen in hun onderhandelingspositie met de afnemers. In eerdere edities van het StaalJournaal signaleerde Noviostaal al, dat distributeurs vroeg of laat toch hun voorraden zullen moeten gaan aanvullen, dus met contractbesprekingen zullen beginnen en hun bestellingen indienen. Het lijkt er inderdaad op, dat fabrieken de afgelopen weken al meer opdrachten binnen gekregen hebben.

Mogelijk is dat een reactie op de eerdergenoemde ontwikkelingen in Azië, waardoor exporterende landen van buiten de EU zich meer zijn gaan concentreren op de markten aldaar. Diverse exporteurs hebben hun offertes naar de EU-afnemers ingetrokken en/of prijzen verhoogd. De economie binnen de EU staat aan de vooravond van een moeilijk jaar en in het bijzonder voor de Nederlandse economie is de verwachting dat de huidige recessie, vanwege de krimp in het derde en het vierde kwartaal van 2022, ook het komende halfjaar zal aanhouden. Die recessie, de relatief hoge rente en idem inflatie in combinatie met de huidige energiecrisis zouden een rem op investeringen kunnen zetten en dat kan dan weer leiden tot minder verbruik van staal. Alle bovengenoemde ontwikkelingen tezamen genomen meent Noviostaal desondanks toch dat het realistisch lijkt binnen afzienbare tijd met een stijgende trend bij de huidige staalprijzen rekening te houden.

Autoproductie en – verkoop

De productie van voertuigen in het Verenigd Koninkrijk steeg in oktober met 7,4 procent naar bijna 70.000 stuks. Ondanks dit positieve cijfer ligt de productie toch nog bijna vijftig procent beneden dat van de pre-covid maand oktober 2019. Gerekend over de maanden januari t/m oktober is de productie vergeleken met 2021 gedaald met elf procent naar 643.750 stuks.

In de Bondsrepubliek steeg de productie met 25 procent vergeleken met november 2021 naar ruim 385.000 stuks. De verkoop steeg met 31 procent naar 260.000 voertuigen. Desondanks is dat toch twee procent lager dan vorig jaar november. De verkoop van elektrische voertuigen steeg met 102.600 stuks naar een recordhoogte. Van dit aantal waren bijna 58.000 stuks volledig elektrisch en bijna 44.600 hybride.

De Europese Associatie van Autoproducenten (ACEA) verwacht, dat in 2030 de verkoop van elektrische auto’s in de EU, de EFTA-landen en het Verenigd Koninkrijk een aandeel van zeventig procent van de totale verkoop nieuwe auto’s zal bereiken. De Associatie verwacht bovendien dat de beschikbaarheid van halfgeleiders in het komende kwartaal zal gaan verbeteren. De wereldwijde voertuigenproductie gedurende de periode januari t/m september 2022 groeide met negen procent naar 49,8 miljoen, maar de verkoop daalde met drie procent.

Toyota (Japan) heeft de productieprognose voor december 2022 naar beneden bijgesteld. Het concern verwacht nu ca. 650.000 auto’s te produceren, waar het eerder nog uitging van 750.000 stuks. In totaal denkt het bedrijf ca. 9,2 miljoen auto’s te gaan produceren, wat echter vijf procent lager is dan oorspronkelijk gepland. De autoproductie in Zuid-Korea steeg afgelopen maand met ruim 25 procent naar bijna 380.000 stuks en dat is de vierde maand op rij, dat er meer auto’s van de band afrolden.

Turkse automakers leverden ruim 133.450 auto’s af. Ook daar een plus (16%) t.o.v. november 2021. In China daalde de productie in november vergeleken met november 2021 naar ca. 2,4 miljoen stuks, een afname van 7,9 procent. Over de periode januari t/m oktober bedroeg de totale productie ruim 24,5 miljoen voertuigen. Dit jaar had de Chinese Associatie van Automobielfabrikanten (CAAM) verwacht ca. 27,5 miljoen auto’s te verkopen, maar dat cijfer heeft men inmiddels neerwaarts bijgesteld naar ca. 26,8 miljoen. De daling wordt verklaard door de strenge covid-19 maatregelen. Voor het komend jaar schat de Associatie ca. 27,6 miljoen voertuigen op de weg te gaan zetten.

Duitsland (Saarstahl)

Het management van Saarstahl AG heeft groen licht gegeven voor een investering van 3,5 miljard euro voor de bouw van twee vlamboogovens (EAF’s) en een directe reductieoven (DRI) te bouwen op twee locaties in Duitsland, aldus de onderneming. Een vlamboogoven zal worden geïnstalleerd in de vestiging in Völklingen (Saarstahl). De andere vlamboogoven en de DRI-fabriek zal worden gebouwd in de vestiging in Dillinger, waarmee het bedrijf de omschakeling wil maken naar de productie van groen staal. Het doel is om de productie in 2027 te starten, maar het project is afhankelijk van de goedkeuring van overheidsfinanciering door de nationale overheid en door de EU in Brussel.  

Luxemburg (ArcelorMittal)

De grootste staalproducent van Europa heeft onlangs het Nederlandse bedrijf Riwald Recycling BV overgenomen. Riwald is actief in de schroot recycling heeft met vestigingen in Almelo en Beverwijk. Per jaar worden 330.000 ton verwerkt. Of de overname door mag gaan is afhankelijk van de toestemming van de mededingingsautoriteiten, dat eind januari 2023 verwacht wordt bekend gemaakt te worden. Eerder al kocht het staalconcern het Duitse ALBA International recycling en het Schotse bedrijf John Lawrie Metals. De drie schrootbedrijven tezamen verwerken meer dan één miljoen ton per jaar.

India

De centrale overheid van dit Aziatische land voert al jaren een beleid waarbij het land economisch zoveel mogelijk zelfvoorzienend kan zijn. Onderdeel daarvan is uitbreiding van de binnenlandse staalproductie. Daarvoor heeft de regering een plan ter grootte van ruim vijf miljard dollar goedgekeurd, waarbij met behulp van overheidssteun de totale capaciteit van de Indiase staalproductie in 2030 met 26 miljoen ton moet zijn toegenomen. De exporthoeveelheid moet tegen die tijd gegroeid zijn naar 5,5 miljoen ton staal, terwijl het importvolume zal dalen naar minder dan één miljoen ton.

VS & EU versus China

De Verenigde Staten en de Europese Unie overwegen nieuwe heffingen op Chinees staal en aluminium als onderdeel van een poging om koolstofemissies te bestrijden, zo meldt Bloomberg News. China, dat meer dan de helft van het staal in de wereld produceert, wordt door de EU en de Verenigde Staten beschuldigd van het creëren van ‘overcapaciteit die het voortbestaan van hun eigen staalindustrie bedreigt’. Het nieuwe kader is vooral gericht op China, samen met andere grote vervuilende landen, zo staat in het rapport. De Amerikaanse handelsvertegenwoordiger Katherine Tai en haar team hadden het kader eind oktober in Praag gepresenteerd aan Europees commissaris Valdis Dombrovskis en anderen, maar EU-ambtenaren stelden toen de kwestie van de wettigheid en de verenigbaarheid met de regels van de Wereldhandelsorganisatie en met het interne koolstofprijsmechanisme van het blok aan de orde, aldus het rapport. China exporteert momenteel geringere hoeveelheden staal en aluminium dan voorheen naar de Verenigde Staten en de EU, waarbij de meeste producten van de markt worden geweerd door antidumpingrechten en handelstarieven.

Indicatieve basisprijzen per ton	Warmgewalste coils	Koudgewalste coils	Sendzimir verz. coils	Kwartoplaat
Oktober 2022	€ 730 – 770	€ 810 – 850	€ 880 – 930	€ 1060 – 1100
November 2022	€ 670 – 700	€ 755 – 790	€ 800 – 860	€ 950 – 1050
December 2022	€ 650 – 680	€ 730 – 750	€ 785 – 820	€ 890 – 960