Krimp voor industrie door sterk stijgende loonkosten

Als gevolg van de krapte op de arbeidsmarkt en de hoge inflatie krijgt het bedrijfsleven in 2023 te maken met sterk stijgende loonkosten die naar verwachting met zo’n 17 miljard euro toenemen, blijkt uit berekeningen van ABN AMRO op basis van cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)

De loongroei – die dit jaar waarschijnlijk 5,3 procent bedraagt – wordt aangejaagd door een uitzonderlijke situatie van hoge inflatie en een zeer krappe arbeidsmarkt. Tegelijkertijd leiden deze hoge inflatie in combinatie met de snel stijgende rente er toe dat de vraag geleidelijk afneemt. Hoewel de gevolgen van de energiecrisis meevallen en ondernemingen er in het afgelopen jaar redelijk in zijn geslaagd de hogere kosten voor personeel, energie en grondstoffen door te berekenen aan klanten, kan dit in 2023 moeilijker worden. ABN AMRO verwacht dit jaar voor een aantal sectoren een daling van de volumes, zoals in de Industrie (-3 procent), Food (-1 procent), Bouw (-1,5 procent), Agrarisch (-1 procent) en Retail (-0,5 procent). Dit en meer blijkt uit de Sectorprognoses 2023-2024 van ABN AMRO.

Loonstijgingen zetten arbeidsintensieve sectoren onder druk

Ook in de vastgoedsector heeft de hogere rente al geleid tot prijsdalingen, doordat kopers minder kunnen lenen. Voor de gehele vastgoedsector verwacht ABN AMRO een afwaardering van 9,5 procent in 2023. De sectoren Technologie, Media en Telecom (+4 procent), Zakelijke Dienstverlening (+1 procent), Leisure (+1,5 procent), Healthcare (+1 procent), en Transport & Logistiek (+0,5 procent) laten naar verwachting dit jaar wél een groei zien. Toch kunnen de marges in deze sectoren onder druk komen, vooral doordat deze sectoren relatief arbeidsintensief zijn. De loonkosten in deze sectoren zijn relatief hoog in verhouding tot de omzet. Dit heeft tot gevolg dat deze sectoren extra kwetsbaar zijn bij de bovengemiddelde loonstijging waarvan nu sprake is. ABN AMRO verwacht in 2023 een cao-loonstijging van 5,3 procent, wat vooral de marges in arbeidsintensieve sectoren onder druk zetten. Voor 2024 voorziet de bank met name volumegroei voor Industrie (+4 procent), Technologie, Media en Telecom (+4 procent) en Zakelijke Dienstverlening (+2 procent). Wanneer de rente vanaf december 2023 wordt verlaagd, kan de economische groei aantrekken.

Technologische innovaties belangrijk voor verhogen arbeidsproductiviteit

Het is volgens ABN AMRO cruciaal dat bedrijven innoveren om hun arbeidsproductiviteit te verhogen. ‘Ondernemers kunnen proberen kostenstijgingen door te berekenen aan afnemers, maar in een krimpende markt is het risico dat zij zich dan uit de markt prijzen duidelijk aanwezig. Gezien de vergrijzing en daarmee gepaard gaande personeelstekorten kunnen bedrijven ook op langere termijn profiteren van efficiënter werken. De noodzaak van een hogere arbeidsproductiviteit is het grootst in de meest arbeidsintensieve sectoren’, benadrukt Albert Jan Swart, Sector Econoom Industrie en Transport & Logistiek van ABN AMRO.

‘Voorwaarde voor productiviteitsgroei is wél dat de werkdruk van werknemers niet verder toeneemt en het welzijn van personeel in deze sectoren wordt gewaarborgd. Technologische innovaties kunnen hierbij een grote rol spelen. Generatieve AI-oplossingen en de inzet van robots kunnen specifieke taken uit handen nemen om medewerkers ruimte te bieden om zich te richten op andere werkzaamheden.’