KVK: Minder starters en meer stoppers in de bouw

De bouwsector is in de afgelopen tien jaar gestegen van ruim 160.000 bedrijven (zzp, mkb en grootbedrijf) naar ruim 280.000 (op 1-7-2023). Dit komt voornamelijk door de forse stijging van het aantal zzp’ers. Dat blijkt uit het KVK Trendrapport Q2 2023.

Wel was er in het tweede kwartaal van dit jaar voor het eerst sinds begin 2021 een lagere groei te zien van het aantal starters, namelijk slechts vier procent in Q2 2023 ten opzichte van Q2 2022. In 2022 en het eerste kwartaal van 2023 bedroeg de toename ten opzichte van hetzelfde kwartaal het jaar daarvoor steeds rond de tien procent. Daarnaast is er een stijging van het aantal stoppers (+15% in Q2 2023 t.o.v. Q2 2023). In het afgelopen kwartaal startten er alsnog 8.887 bouwbedrijven en 2.985 stopten er.

‘De bouwproductie stagneert, vooral in de nieuwbouw van woningen, door onder andere de hoge rentes en stikstofregels. Deze stagnatie is tijdelijk en zorgt ervoor dat bouwbedrijven ervoor kiezen om hun eigen personeel te behouden en minder gebruik te maken van flexibele krachten, waaronder zzp’ers’, zegt Jaap van de Burgt, beleidsadviseur arbeidsmarkt en sociale zaken bij de vereniging van bouw- en infrabedrijven Bouwend Nederland. ‘We verwachten dat op middellange termijn de werkgelegenheid, in lijn met de bouwproductie, weer aantrekt. Hiermee zal ook het aantal zzp’ers in deze sector weer stijgen.’

Het aandeel zzp’ers in de bouw is nog steeds erg hoog: op 1 juli 2023 was 78 procent van de bedrijven in de bouwsector zzp’er. Alleen in de sectoren overig (86%, voornamelijk onderwijs, zoals studiebegeleiding, sport- en recreatie onderwijs, bedrijfsopleiding, kunstzinnige vorming en auto- en motorrijscholen), persoonlijke dienstverlening (85%) en cultuur, sport en recreatie (83%) is dat aandeel zzp’ers hoger. Het aandeel zzp’ers binnen de totale groep starters in de bouw is zelfs nog hoger; in de afgelopen tien jaar is dat toegenomen van 82 (2013) tot nu negentig procent.

Geografisch gezien is het opvallend dat er in Nederland als geheel een minder sterke groei in het aantal starters in de bouw is, maar dat er in de noordelijke provincies en in Zeeland juist een forse toename is. Groningen +39%, Friesland +33%, Drenthe +29%, Zeeland +23%.

Energietransitie en glasvezel lijkt bepalend voor groei

Het lijkt erop dat de energietransitie en de aanleg van glasvezel en stroomnetten bepalend zijn voor de groei die er toch wel binnen de sector plaatsvindt. De sterkste toenames van het aantal starters in de bouwsector is te vinden in de installatiebranche: Elektronische bouwinstallatie (+49%, 1.124 starters, tot een totaal van 20.445 op 1 juli 2023), leggen van elektriciteits- en telecommunicatiekabels (+17%, 516 starters, tot een totaal van 6.402 op 1 juli 2023), installatie van verwarmings- en luchtbehandelingsapparatuur (+22%, 272 starters, tot een totaal van 7.462 op 1 juli 2023).

‘In de subsectoren ‘energie’ en ‘ondergrondse kabels en leidingen’ is veel werk. Hier spelen minder obstakels dan in bijvoorbeeld de woningbouw, zoals met name stikstofproblematiek, hypotheekrente en vergunningverlening’, zegt Van de Burgt.