Metaalunie: Gevolgen tweede golf beperkt voelbaar in mkb-metaal

Koninklijke Metaalunie geeft met een zevende onderzoek inzicht naar de gevolgen van de coronacrisis voor het mkb-metaal. Als gevolg van de tweede coronagolf geven weer meer bedrijven aan problemen te ondervinden in hun bedrijfsvoering. Grootste achteruitgang ten opzichte van de vorige edities is de toename van het ziekteverzuim als gevolg van vooral besmette huisgenoten of wachttijden op de coronatest.

Over de omzetontwikkeling van de afgelopen twee maanden zijn de ondernemers weer minder negatief dan in voorgaande onderzoeken. Voor de komende maanden zet deze trend zich door, zij het iets voorzichtiger. Het aantal bedrijven met een krappe liquiditeitspositie is in de afgelopen maanden verder afgenomen. Men verwacht dat dit aantal de komende maanden weer wat zal toenemen. Ondanks de tweede coronagolf geven wederom meer ondernemers in het mkb-metaal aan er vertrouwen in te hebben dat ze de crisis zullen doorkomen.

Het aantal ondernemers dat problemen ondervindt van de coronacrisis was sinds het begin van de crisis langzaam afgenomen van 86 tot 7 procent net na de zomer. Met het uitbreken van de tweede golf is dit in de eerste week van november weer toegenomen tot 84 procent van de respondenten. Van de exporterende bedrijven geeft negentig procent aan problemen te ondervinden door de coronacrisis, terwijl dat bij bedrijven die alleen op de Nederlandse markt afzetten 76 procent is. Dit was twee maanden geleden nog tachtig respectievelijk 57 procent.

Belemmeringen

De afname van de orderpositie wordt nog steeds bij de meeste bedrijven als belemmering ervaren. Het aantal bedrijven dat dit zo ervaart is in de eerste week van november sterk afgenomen van bijna tachtig procent voor de zomer tot 47 procent nu. Echter vooruitkijkend naar de komende twee maanden verwachten weer meer ondernemers een afnemende orderpositie (58%).

Het verzuim is aan een sterke opmars bezig. In het begin van de crisis gaf zeventien procent van de bedrijven aan te maken te hebben met een verhoogd ziekteverzuim. Voor de zomer was dit echter afgenomen tot nagenoeg nul. Nu geven weer meer ondernemers aan hiermee te maken te hebben en de verwachtingen voor de komende maanden zijn niet beter. De oorzaak die hiervoor wordt gegeven is de wachttijd voor de coronatest en besmettingen van werknemers zelf, maar vooral van huisgenoten van werknemers.

De ontwikkeling van de liquiditeitspositie volgt die van de orderpositie. De liquiditeitspositie was voor de zomer voor veertig procent van de bedrijven een potentieel probleem. Dit percentage is afgenomen tot zeventien procent in de eerste week van november. Voor de komende twee maanden verwacht een kwart van de respondenten een krappere liquiditeitspositie.

Omzet Q4

De omzetdaling over het tweede kwartaal van 2020 bedroeg gemiddeld 22 procent ten opzichte van 2019. In het derde kwartaal is dit percentage afgenomen tot gemiddeld vijftien procent. Voor het vierde kwartaal wordt een omzetdaling van gemiddeld twaalf procent ten opzichte van 2019 verwacht. Deze twaalf procent is het gewogen gemiddelde. 55 procent van de bedrijven verwacht een omzetdaling van gemiddeld 23 procent, terwijl zes procent van de bedrijven een omzetstijging verwacht van gemiddeld twaalf procent. Het aandeel bedrijven waarbij de omzet lager is dan in 2019 neemt in de loop van dit jaar steeds verder af, terwijl het aantal bedrijven waarbij de omzet op hetzelfde niveau ligt als in 2019 toeneemt. Het aantal bedrijven waarbij de omzet toeneemt is redelijk constant.

Maatregelen

De belangrijkste maatregel waar bedrijven gebruik van maken blijft de loonkostensubsidie NOW. Van NOW-1 heeft bijna zestig procent van de bedrijven gebruik gemaakt, van NOW-2 45 procent en 34 procent van de bedrijven verwacht gebruik te gaan maken van NOW-3. De eerste bedrijven hebben de afrekening van NOW-1 inmiddels ingestuurd. Gemiddeld lag het definitieve omzetverlies 25 procent lager dan het in het voorjaar opgegeven omzetverlies. Het oorspronkelijk opgegeven omzetverlies bedroeg 36 procent, terwijl deze bij de definitieve afrekening 27 procent bleek te zijn. Van de bedrijven die de afrekening naar het UWV hebben verzonden, heeft 22 procent dit zelfstandig gedaan, elf procent met een derdenverklaring en twee derde met een accountantsverklaring.

Twee andere maatregelen die veel worden genomen om de omzetafname het hoofd te bieden, zijn de afbouw van de flexibele schil en ontslagaanvragen voor vast personeel. Vijf procent van de bedrijven heeft in de afgelopen twee maanden afscheid genomen van gemiddeld 3,0 fte. In de komende maanden verwacht tien procent van de bedrijven afscheid te gaan nemen van vast personeel, gemiddeld 2,9 fte. Hierbij moet worden opgemerkt dat de verwachtingen tot nu toe altijd negatiever zijn dan de realisatie.

Liquiditeitspositie

Op de vraag of bedrijven binnen nu en een jaar liquiditeitsproblemen verwachten, antwoordt 81 procent van de deelnemers dat zij dit niet verwachten. Voor de zomer was dit maar 62 procent, een verdere verbetering. Dertien procent van de bedrijven verwacht binnen nu en een halfjaar liquiditeitsproblemen te krijgen (was 15%) terwijl zes procent tussen een halfjaar en een jaar liquiditeitsproblemen verwacht.

Ondanks dat er meer ondernemers belemmeringen ervaren als gevolg van corona neemt het aantal ondernemers dat er vertrouwen in heeft de coronacrisis te overleven weer toe. Zowel direct voor, als na de zomervakantie geeft 81 procent van de bedrijven aan daar veel vertrouwen in te hebben. Dat is begin november toegenomen tot 87 procent. Nog dertien procent twijfelt terwijl geen van de respondenten verwacht de crisis niet te zullen overleven.