Pessimisme ondernemers over economie neemt verder toe

Nederlandse ondernemers in alle bedrijfstakken zijn steeds pessimistischer over de Nederlandse economie. Het afgelopen kwartaal zag een toenemend aantal ondernemers de winsten afnemen en voor de komende drie maanden voorziet een kwart van de ondernemers een verslechtering van het economische klimaat. Dat en meer blijkt uit de laatste conjuctuurenquête (COEN) van het CBS, VNO-NCW, MKB-Nederland, KvK en het Economisch Instituut voor de Bouw.

Uit de laatste cijfers van het CBS blijkt dat de zorgen voor ondernemers zich steeds meer beginnen op te stapelen. Net als burgers hebben ook ondernemers te maken met enorme kostenstijgingen van onder meer energie en materialen. En deze kosten kunnen zij lang niet altijd doorberekenen, bleek ook al uit de vorige COEN. Hierdoor staan de marges steeds verder onder druk en loopt de winstgevendheid van bedrijven terug. Het percentage van ondernemers dat de winsten zag teruglopen is ten opzichte van het vorige kwartaal met bijna 10 procent toegenomen. Op de bouwsector na, verslechterde in alle bedrijfstakken de winstgevendheid.

Ondernemersvertrouwen weer negatief

De verslechterende bedrijfsresultaten en toenemende onzekerheid zorgen er ook voor dat het ondernemersvertrouwen voor het eerst sinds twee jaar weer negatief is. Hiermee is het vertrouwenspeil van ondernemers weer terug op het niveau van begin vorig jaar te midden van de coronacrisis. Vooral in de horeca, maar ook in de delfstoffenwinning sloeg het sentiment sterk om. Met een recessie in het vooruitzicht weerspiegelen de overall sterk dalende vertrouwenscijfers de zorgen van ondernemers over stand van de economie.

Incidentele loonstijgingen

Uit de nieuwe enquête blijkt dat bij ruim 40 procent van de bedrijven de incidenteel uitbetaalde lonen zijn gestegen ten opzichte van vorig jaar. Dit is loon dat buiten de vastgestelde cao-lonen valt, zoals prestatiebonussen of eenmalig uitkeringen bijvoorbeeld om nieuwe mensen aan te trekken, ze extra te belonen of vanwege de hoge energieprijzen. Dit past in een bredere trend van stijgende lonen. Eerder bleek ook al uit cijfers van de AWVN dat de cao-lonen zelf historisch hard stijgen (in oktober met gemiddeld 4,7 procent; het hoogste gemiddelde sinds 40 jaar). Ruim de helft van de ondernemers die hogere incidentele lonen rapporteert, geeft aan dat het behoud van personeel, o.a. door de krapte op de arbeidsmarkt, de belangrijkste reden is.