Procesinnovatie nodig voor groei in arbeidsproductiviteit (longread)

De Nederlandse industrie kan zich voorzichtig opmaken voor een periode van groei. Uit de groeivoorspelling van de Rabobank voor komend jaar blijkt een groei van 0,5 procent. Dat is mooi, maar hoe kan een bedrijf groeien wanneer er nu al arbeidskrapte is?  

Het al bestaande arbeidstekort zal als gevolg van vergrijzing groter worden. Om de komende tien jaar toch te kunnen groeien, moet de arbeidsproductiviteit fors omhoog. Hiervoor moet de industrie gaan investeren in procesinnovatie. Maar dat klinkt gemakkelijker dan het in de praktijk is. Welke barrières zijn er voor bedrijven en hoe zijn die door samenwerking te overwinnen?

Drie voorbeelden

Procesinnovatie staat voor het innoveren van het proces dat hoort bij bepaalde producten of diensten. Ondernemers hechten veel waarde aan procesinnovatie. Het helpt om beter, sneller en goedkoper te produceren. Hoe kan procesinnovatie bijdragen aan het verhogen van de arbeidsproductiviteit? Rabobank geeft drie voorbeelden:

1. Automatisering met behulp van robots

Robotisering is het proces van het automatiseren van taken, processen of activiteiten met behulp van robots of cobots. Een mooi voorbeeld is de volledig geautomatiseerde metaalbewerking bij Rodin Machining in Opmeer. Het volledige klantproces – van aanmelden tot werkvoorbereiding, productie en facturatie – is gerobotiseerd. Klanten bestellen via een portal onderdelen die zelfstandig op een volledige gerobotiseerde productielijn worden geproduceerd. Dit kan 24/7 zonder dat er handmatig werk aan te pas komt. Deze procesinnovatie zorgt voor een enorme stap in arbeidsproductiviteit en snelheid. Robots worden ook steeds meer gebruikt bij geautomatiseerde kwaliteitscontrole en logistieke optimalisatie.

2. Digitaliseren van het productieproces

In de industrie spelen Digital Twins een cruciale rol. Een Digital Twin is een virtuele versie van een product, die gebruikt wordt in productontwerp, simulatie, controle, optimalisatie en onderhoud. Een Digital Twin kan;

• Vroegtijdig fouten uit prototypes halen.
• Complexe planningen maken
• Monteurs gericht aansturen
• Precies aangeven hoe een product te produceren

Het Vlaamse bedrijf RheaVita ontwikkelt unieke vriesdroogapparatuur voor de farmaceutische industrie. In samenwerking met TNO verbeterde dit bedrijf met behulp van hun Digital Twin het complexe vriesdroogproces. Met de digitale tweeling kunnen ze precies zien wat er in het apparaat gebeurt, nog voor deze is gemaakt.

3. Inzetten van Artificial Intelligence (AI)

De toepassing van AI (kunstmatige intelligentie) in de industrie levert ook een sterke bijdrage aan het verhogen van de productiviteit, verlagen van de kosten en snellere innovatie. AI heeft het vermogen om grote hoeveelheden data te analyseren. Door machine learning en big data-analyses kunnen bedrijven patronen en trends ontdekken die eerder onzichtbaar waren. Dit kan in de ontwerpfase veel geld en tijd schelen.

Twentynext – een bedrijf gespecialiseerd in de inzet van AI in de industrie en bouw – heeft een aantal klanten geholpen door het engineering proces drastisch te versnellen. Ontwerpen gebeurt tegenwoordig met Computer-Aided Design en Computer-Aided Manufacturing (CAD/CAM). Dit is een tijdrovende klus voor hoogopgeleide medewerkers en een bepalende taak voor de voortgang op de werkvloer. Doordat veel producenten met steeds meer variabelen werken, wordt de taak complexer. Maar ook dit (intelligent) repetitieve werk is te vangen in algoritmes en wiskundige formules. Martijn van Grieken, CEO Twentynext: ‘Wij hebben voor onze klanten een algoritme ontwikkeld dat veel beter ontwerpt dan de engineer, omdat het in staat is om iedere seconde duizenden controles en varianten te onderzoeken. Dit leidt tot goedkopere, lichtere, sterkere en minder milieubelastende ontwerpen. Je kunt ons algoritme vergelijken met een virtuele CAD/CAM engineer die binnen dertig seconden een gepersonaliseerd ontwerp maakt, waar een engineer van vlees en bloed minimaal twee uur mee bezig is.’

Uitdagingen procesinnovatie

Procesinnovatie is vaak een ingewikkelde opgave. Ondernemers die zich bezighouden met procesinnovatie staan voor specifieke uitdagingen:

• Technologische integratie
  Het integreren van nieuwe technologieën naast bestaande IT-systemen is niet makkelijk. Ondernemers moeten ervoor zorgen dat hun processen naadloos kunnen samenwerken met digitale tools en systemen.
• Verandering in werknemersvaardigheden
  Het implementeren van nieuwe technologieën vereist vaak nieuwe vaardigheden bij medewerkers. Ondernemers moeten investeren in opleiding en ontwikkeling om hun teams up-to-date te houden.
• Organisatorische weerstand
  Niet alle medewerkers zijn enthousiast over verandering. Ondernemers moeten een cultuur van innovatie bevorderen en weerstand tegen verandering overwinnen.
• Kosten en budget
  Procesinnovatie betekent soms een behoorlijke investering. Vooral voor kleine en middelgrote bedrijven. De juiste balans vinden tussen kosten en verwachte voordelen is een voortdurende uitdaging.
• Cybersecurity
  Met de toenemende digitalisering ontstaan grotere risico’s op cyberaanvallen. Ondernemers moeten proactieve maatregelen nemen om hun processen te beschermen tegen bedreigingen en gegevenslekken.

Kortom: procesinnovatie vraagt om continue aandacht en moet onderdeel worden van de strategie van het bedrijf. Het omgaan met veranderingen, nieuwe technologische mogelijkheden en de impact hiervan op samenwerking en benodigde competenties binnen het bedrijf is essentieel. Naast strategische aandacht vraagt procesinnovatie ook om kennis, tijd en geld.

Samenwerken is essentieel voor procesinnovatie

Rabobank ziet dat bedrijven behoefte hebben aan inspiratie en willen weten wat in de praktijk werkt. Ondernemers realiseren zich dat ze zelf onvoldoende kennis hebben en weten dat meer ondernemers die uitdaging kennen. Het is daarom essentieel om samen te werken, zeker voor het mkb. Gelukkig zijn er steeds meer initiatieven waar die samenwerking rond procesinnovatie tot stand komt. Een aantal Nederlandse voorbeelden:

• Gate 2, een initiatief van Midpoint Brabant, is de Smart Industry hub in Midden-Brabant dat zich richt op de ontwikkeling en realisatie van innovatieprojecten op het gebied van productietechnieken, simulatie en digitalisering. Met en voor het regionale mkb ontwikkelen en testen veel organisaties hier samen met kennisinstellingen pilotprojecten en businesscases. Ook worden op Gate 2 opleidingen en trainingsprogramma’s voor productietechnieken en onderzoek voor regulier onderwijs en bedrijfsleven ontwikkeld en uitgevoerd. Onder andere op het gebied van lijmtechnieken, composieten, metallurgie, 3D Printing, niet-destructief onderzoek en voorspelbaar onderhoud.
• Brainport Industries Campus (BIC) is een locatie in Eindhoven waar hightech toeleveranciers niet alleen samen produceren, maar ook samen innoveren. Met gedeelde kennis en gedeelde kostbare faciliteiten zoals flexibele productieruimtes, magazijnen en kantoorruimtes. De partijen bepalen samen het gezicht voor (inter)nationale klanten. De campus is de ideale vestigingsplaats voor technische toeleveranciers in de hightech maakindustrie die samen willen ondernemen, innoveren en produceren.
• Robohouse is onderdeel van RoboValley, het robotica centrum op de TU Delft campus. In RoboHouse kunnen productiebedrijven de mogelijkheden van cognitieve robotica ontdekken in een industriële omgeving. RoboHouse is ontstaan uit een partnership tussen verschillende bedrijven in het veld en onderwijsinstellingen. Het is ontworpen als een expositie-, innovatie- en leercentrum waar bedrijven kunnen samenwerken.
• Perron038 brengt hightech bedrijven en onderwijs-, onderzoeksinstellingen en studenten samen. Ze faciliteren in innovatieprojecten en talentontwikkeling. Machinebouwers en technische productontwikkelaars werken hier samen.
• Op TechValley werken ruim 60 innovatieve machinebouwers en smart suppliers uit Noord-Holland samen op het gebied van kennisontwikkeling en innovatie.

Wat bovenstaande initiatieven gemeen hebben, is dat bedrijven aangeven dat samenwerking essentieel is voor product- en procesinnovatie.

Betrek studenten bij procesinnovatie

Samenwerking benut elkaars kennis, zorgt voor wederzijds leren en bespaart tijd. Op deze manier worden twijfels om met procesinnovatie aan de slag te gaan, weggenomen. Echter, onderlinge samenwerking alleen is niet voldoende.

Samenwerking met studenten is ook essentieel voor procesinnovatie. In de praktijk is gelukkig al zichtbaar dat studenten en kennisinstellingen vaak worden betrokken. Een logische keuze, omdat je enerzijds studenten de mogelijkheid voor talent-ontwikkeling geeft door ze uit te dagen met vraagstukken uit de praktijk. Anderzijds kom je als bedrijf in contact met toekomstige werknemers. En dat is in een tijd van arbeidskrapte een enorme plus.

De genoemde initiatieven spelen een belangrijke rol in het verbinden van studenten met bedrijven. Directeur Sjoerd Keijser over het succes van Perron038: ‘Het belang van een fysieke ruimte waar technici, onderzoekers en studenten elkaar kunnen ontmoeten, inspireren en concreet met elkaar aan de slag gaan met R&D-projecten moet je niet onderschatten. Het mooiste succes is dat we bij Perron038 steeds vaker mensen meerdere keren zien langskomen: als student voor een stage, later voor hun afstudeeropdracht en daarna als werknemer van een bedrijf dat participeert in een innovatieproject.’

5 tips om aan de slag te gaan met procesinnovatie

Samenwerking maakt verhoging van de arbeidsproductiviteit mogelijk en draagt de komende jaren bij aan de groei van de industrie.

Welke stappen kan een bedrijf zetten op het gebeid van procesinnovatie?

1. Bedenk samen met de medewerkers wat de grootste uitdaging van het proces is.
2. Doe inspiratie op bij bijvoorbeeld een demodag.
3. Vorm een visie en strategie om ermee aan de slag te gaan.
4. Zoek de samenwerking bij een lokaal initiatief.
5. Ga het vooral ook gewoon doen.