Rabobank Cijfers & Trends: metaalproductenindustrie gematigd positief in 2016

Deze prognose geeft de Rabobank af in zijn Cijfers & Trends Metaalproductenindustrie van eind november. Volgens de bank is er nog wel sprake van overcapaciteit, zeker als het gaat om minder complexe metaalbewerkingen. De prijzen zullen daardoor in 2016 onverminderd onder druk staan. De diversiteit in de metaalproductenindustrie (MPI)  is echter groot. Van belang zijn het sentiment in de eindmarkt die bediend wordt en de manier waarop de ondernemer keuzes maakt ten aanzien van zijn productenrange én te bedienen klantenkring.

Omzet

De omzet in de metaalproductenindustrie komt in 2015 naar verwachting uit op een lichte groei van circa 1 procent. Voor 2016 verwacht  de Rabobank op basis van een verdere verbetering van de conjunctuur en het aantrekken van zowel de export als de bedrijfsinvesteringen een omzetgroei van circa 2 procent. Er zijn grote verschillen in de branche, veelal afhankelijk van welke eindmarkt men bedient. Groei is mogelijk voor bijvoorbeeld toeleveranciers aan de exporterende machinebouw. Ook toeleveranciers aan de bouwsector kunnen voor het eerst sinds jaren profiteren van licht herstel in de utiliteitsbouw door hogere investeringen.

Bedrijf en markt

Een belangrijk deel van de bedrijven in de MPI is toeleverancier aan bedrijven hoger in de keten. Zij nemen veelal een positie in als jobber, part-, proces- of systemsupplier. Dit betekent dat zij als toeleverancier  afhankelijk zijn van de gang van zaken in andere branches. Een groot deel van de toelevering is naar conjunctuurgevoelige sectoren als de bouw, de machine-industrie en de auto-industrie. Daardoor is de MPI ook conjunctuurgevoelig. De markt heeft zich ontwikkeld tot een kopersmarkt, waarbij de scherpe concurrentie een sterke invloed heeft op de prijzen. Prijsverhogingen op de inkoopmarkt (bijvoorbeeld een verhoging van de metaalprijzen) kunnen dan vaak niet volledig en ook niet direct worden doorberekend aan opdrachtgevers. Een belangrijke ontwikkeling is dat de bestelseries steeds kleiner worden (tot zelfs seriegrootte 1). Dit heeft alles te maken met het feit dat de afnemers van de MPI steeds meer maatwerk moeten leveren, wat dan ook geldt voor hun toeleveranciers. Ook ontwikkelingen als just-in-time-levering leiden tot afname van seriegroottes.

De metaalproductenindustrie merkt heel sterk de effecten van internationalisering. Veel van de afnemers zijn zich strategisch aan het herpositioneren, waarbij ook de productielocatie ter discussie staat. Wanneer deze ondernemingen zich elders vestigen, moeten ook de toeleveranciers zich meer internationaliseren.

Kansen middellange termijn

De snelle ontwikkeling in technologieën – zoals 3D-printen, robotica en het online verzorgen van de complete orderverwerking – vraagt om een nieuwe blik op het verdienmodel. Zo worden intelligente ict-oplossingen in de communicatie met de klant steeds vaker toegepast. Ook het ontwikkelen en vermarkten van specifieke kennis (met daarbij behorende specifieke vaardigheden van medewerkers binnen het bedrijf) is cruciaal om (strategisch) toeleverancier te blijven of te worden. Afnemers in business-to-businessmarkten vragen steeds meer meedenk- en ontwikkelingscapaciteit. Wie enkel eenvoudige bewerkingen levert, heeft een minder sterke positie in de keten.

Export naar landen als Duitsland en België is kansrijk, doordat ook in deze landen steeds meer uitbesteed wordt aan toeleveranciers. Export is een enorme uitdaging voor veel mkb-bedrijven in de metaalproductenindustrie; 85 procent van de bedrijven heeft namelijk niet meer dan tien werknemers in dienst. Samenwerking met collega-bedrijven en/of indirecte export via grote(re) Nederlandse afnemers kan dan oplossing bieden.

Kritische succesfactoren: het kunnen inbrengen van specifieke kennis en/of vaardigheden gekoppeld aan een zeer efficiënte én klantgerichte productieorganisatie.