‘Het loont enorm om als metaalproducent de grondstofketens te sluiten’, zegt Frank Buijs, directeur van de Vereniging voor de Nederlandse Metallurgische Industrie (VNMI). ‘Allereerst wordt metaalschroot steeds waardevoller door de stijgende grondstofprijzen en opkomende economieën. Ten tweede is het een verkapte bron van energie, zeker met de toenemende energieprijzen. Het smelten van metaalschroot kost namelijk veel minder energie dan gebruik van erts. Ten derde zijn producenten door recyclingafspraken met hun afnemers meer verzekerd van een constante aanvoer van goed gedefinieerd schroot, dat ze nodig hebben voor bepaalde processen. Dit verbetert de concurrentiepositie én het milieu.’
De aluminiumindustrie is al ver met het sluiten van ketens. ‘Aluminiumschroot dat vrijkomt bij de productie, vloeit vaak min of meer zonder tussenkomst van de schroothandel terug naar de basismetaalindustrie’, zegt Evelyn Overduin, die voor adviesbureau Casteller een studie uitvoerde naar de verwerking van aluminiumschroot. ‘Kijk naar afspraken tussen producent Nedal en omsmelter E-Max. Nedal levert hoogwaardig productieschroot retour aan E-max. E-max hoeft dit alleen te smelten, zonder primair aluminium of legering toe te voegen. Daarna levert E-max het basismetaal weer terug aan Nedal.’
De VNMI en de Algemene Vereniging van Nederlandse Gieterijen (AVNeG) vroegen Casteller ook voor de staalindustrie de energie- en materiaalbesparingen door schrootinzet te onderzoeken. De studies zijn onderdeel van de Routekaart 2030, die voortkomt uit de meerjarenafspraken energie-efficiency (MJA3 en MEE) tussen overheid en bedrijfsleven.
In de ijzer- en staalproductie gaat jaarlijks een kleine 4.000 kiloton schroot om, dat via diverse (om)wegen terugvloeit naar producenten in binnen- en vooral buitenland. In tegenstelling tot aluminiumproducenten verliezen de Nederlandse staalproducenten al snel het zicht op de stromen. ‘Deels verklaarbaar door prijsverschillen’, aldus Overduin. ‘Staal is zo’n vijf keer goedkoper dan aluminium, waardoor recycling minder interessant lijkt. Toch zijn er goede redenen én kansen om hoogwaardig schroot direct terug te leveren aan de basismetaalproducenten. Dit kan door in ketensamenwerking stromen beter te sorteren. Staal en ijzer zijn, in tegenstelling tot aluminium, door hun magnetische eigenschap makkelijk te scheiden van ander materiaal.’
In de huidige markt spelen metaalschroothandelaren een centrale rol in het verzamelen, verwerken en verhandelen van schroot. Zij maken daarmee recycling van metalen mogelijk. De basismetaalindustrie heeft echter last van speculatie in de schroothandel, die zorgt voor schommelingen in de aanvoer en prijs. Ook de samenstelling van het schroot is om kostprijsredenen lang niet altijd afgestemd op de wensen van Nederlandse metaalproducenten. Met nieuwe businessconcepten kunnen basismetaalproducenten en gieterijen meer grip krijgen op metaalschroot, terwijl schroothandelaren als dienstverlener kunnen fungeren. Metaalproducenten kunnen met hun klanten afspreken dat zij goed gedefinieerd schroot direct aan hen terugleveren. Dat kan dan beter worden voorgesorteerd op legering, wat de recycling vergemakkelijkt en economisch nog interessanter maakt.
‘In theorie kunnen we dit soort verbetermogelijkheden snel aanwijzen’, zegt Overduin. ‘De praktijk is echter weerbarstiger. Er is een gevestigde orde en het vereist veel tijd en energie om de bestaande structuren te veranderen. Daarnaast is het lastig om een businesscase rond te krijgen. Recyclen loont namelijk vooral bij grote volumes. Ook hebben Nederlandse producenten vooral behoefte aan hoogwaardige scrap. En in Nederland hebben we, in tegenstelling tot bijvoorbeeld China, geen goedkope arbeidskrachten die tegen een laag loon gebruikte producten uit elkaar halen. Bovendien is er in Nederland relatief weinig verwerkingscapaciteit voor ijzer- en staalschroot. Al deze factoren verklaren waarom het schroot nu vaak naar landen als India, China en Turkije verdwijnt.’
Een gemiste kans, benadrukt Buijs: ‘De ons omringende landen geven ruim baan voor de aanleg van geavanceerde metaalrecyclinginstallaties. Met het oog op de winst voor het milieu en een grotere verwerkingscapaciteit in de sector is dit ook hier wenselijk. Ons land is een logistiek knooppunt van grondstofstromen. Laten we het als BV Nederland niet aan het toeval overlaten of metaalschroot in Nederland blijft. Hopelijk komt het kabinet met een grondstoffenbeleid dat rekening houdt met het toenemende belang om metaalschroot voor ons land te behouden.’ Volgens Overduin kan de sector zelf pragmatisch te werk gaan door rechtstreeks recyclingafspraken te maken met afnemers. Inmiddels is een aantal concrete initiatieven gestart.
| Vereniging voor de Nederlandse Metallurgische Industrie (VNMI) |
Meerjarenafspraken energie-efficiency -MJA3 en MEE
Routekaart 2030:
| Routekaart 2030 – Metallurgische Industrie en Gieterijen.pdf |
Het gebruik van robots in fabrieken over de hele wereld blijft in hoog tempo doorgaan:…
Het aantal vacatures nam in het derde kwartaal af met vijfduizend en het aantal werklozen…
De Koninklijke Marine staat voor de uitdaging om zijn vloot te onderhouden, waar die zich…
Soms sta je raar te kijken. Op een gewone dinsdagochtend zei mijn secretaresse dat ze…
Uit onderzoek van Reichelt Elektronik blijkt dat ruim 45 procent van de bedrijven van plan is binnen…
Jörg Machines, fabrikant van plaatbewerkingsmachines, opent in februari 2025 opnieuw haar deuren voor een exclusieve…