‘Smart Industry-trein stopt niet meer’

Met het instituut voor radio-astronomie als decor kregen bezoekers een mix van praktijkvoorbeelden voorgeschoteld. Dankzij de samenwerking tussen Uneto-VNI, Koninklijke Metaalunie, de Kamer van Koophandel en HSTM Noord-Nederland, kwam een gemengd gezelschap bij elkaar in Dwingeloo. Zij hoorden hoe FME-voorzitter Ineke Dezentje Hamming de loftrompet blies over de maakindustrie in Noord-Nederland. ‘Ik ben trots op het noorden. Van de tien fieldlabs die we vorige maand zijn gestart, komen er drie uit het noorden. Een mooi voorbeeld is Smart Dairy Farming 2.0, waarin 250.000 koeien gedigitaliseerd worden.’ De voorvrouw van FME haalde nogmaals aan dat volgens haar het richten van alle pijlen op de diensteneconomie de grootste blunder van de vorige eeuw is. ‘De industrie speelt weer mee en na de aftrap vorig jaar op de Hannover Messe gaat het hard. Het draait nu om het verzilveren van kansen. Een te klein gedeelte van onze techniekbedrijven participeert in Smart Industry, dat aantal moet vlug omhoog naar 40 procent van de technische bedrijven. Want de vraag is niet óf Smart Industry een item wordt binnen uw bedrijf, maar wannéér. Deze trein gaat aan geen enkel bedrijf voorbij.’

Waar de schoen wringt, is vaak hoe deze abstracte ontwikkelingen te concretiseren naar het mkb-bedrijf. Directeur Hessel Wiekamp van Installatiebedrijf Breman uit Meppel: ‘Voor ons als installatiebedrijf is de snelle ontwikkeling van domotica een voorbeeld van data en systeemintelligentie. Wat kunnen we vervolgens met die data en hoe helpen we onze klanten en eindgebruikers van gebouwen daar mee? Daar zijn we voortdurend mee bezig.’ Ook voor Derk Jan Weeke, directeur bij Machinefabriek Emmen, is data en het slimmer gebruik maken daarvan reden om de bijeenkomst te bezoeken. ‘Het vergaren van data en data-oplossingen in machinebouw is een aspect waar wij momenteel mee bezig zijn.’ Om mkb-bedrijven concreet te helpen is sinds vorige maand het telefoonnummer 088-585 22 25 bereikbaar. Bij deze Smart Industry informatie- en advieslijn kunnen mkb-ondernemers terecht voor vragen en advies en om in contact te komen met experts of partners. ‘Die laatste is een belangrijke, vertelt Jan Gerbrand Krol van de Kamer van Koophandel en innovatieadviseur bij Syntens: ‘Via ons netwerk kunnen we ondernemers verbinden met kennisinstellingen, TNO’s en vooral; andere ondernemers. Want er zit heel veel onderlinge kracht.’

Teqnow

Een ander platform dat nieuwe technologieën dichter bij het mkb brengt is Teqnow, recent gelanceerd door de Koninklijke Metaalunie. 3D-printen, robotica, digitale productie, lasertechnologie, composieten, digital manufacturing, smart grid technologies, factory of the future en big data; soms is het voor mkb-metaalondernemers lastig bij te houden, vertelt André van der Leest, beleidssecretaris onderwijs & innovatieve technologieën bij de Metaalunie. ‘Teqnow.nl maakt onderscheid tussen interessant en relevant, legt uit en inspireert en scheidt het kaf van het koren. Het helpt het mkb-metaal keuzes te maken die passen bij de ambities van het individuele bedrijf, zo laagdrempelig en pragmatisch mogelijk.’

Dat het Noorden er binnen Smart Industry al goed op staat, blijkt wel uit het feit dat drie van de tien fieldlabs (praktijkomgevingen waarin bedrijven en kennisinstellingen doelgericht baanbrekende oplossingen uitontwikkelen, testen en implementeren) (deels) gevestigd zijn in het Noorden. Ten eerste is dat Region of smart factories, waarin foutloze productie en ‘first time right’ product- en procesontwikkeling leiden tot een succesvolle vraaggestuurde maakindustrie. De partners richten zich op het ontwikkelen en implementeren van intelligente systemen voor de hightech maakindustrie. Foutloos producerende fabrieken gaan een forse bijdrage leveren aan behoud en versterking van de werkgelegenheid in de Nederlandse maakindustrie. In samenwerking met het mkb worden innovaties geïnitieerd met als doel integrale waardeketens te realiseren die op wereldschaal concurrerend zijn. Trekkers hiervan zijn Philips Drachten, Fokker Hoogeveen, TenCate Almelo en Noordelijke Investerings- en Ontwikkelingsmaatschappij.

Daarnaast is er het fieldlab Flexible Manufacturing. Doel hierin is in kleine series flexibel en volledig geautomatiseerd kunnen produceren middels robots en zonder programmeringstijd. De Nederlandse industrie produceert componenten en producten in kleine series en in een zeer gevarieerde mix aan uitvoeringen, waarvoor geautomatiseerde fabricage vaak nog te kostbaar is of teveel programmeringstijd vraagt. Het fieldlab richt zich erop de toepassing van robots en andere vormen van productieautomatisering voor kleine series rendabel te maken, bijvoorbeeld door de benodigde tijd voor het opnieuw programmeren van robots terug te brengen. Als resultaat wordt de concurrentiekracht van de maakindustrie versterkt en worden banen gecreëerd. Onder meer Philips drachten participeert in dit fieldlab.

Tot slot speelt Smart Dairy Farming zich af in het Noorden. Doel hier is het verhogen van de duurzaamheid van de melkveehouderij door het real-time monitoren van melkkoeien en het delen van data in de keten. Hierin worden mogelijkheden ontwikkeld om efficiënter en duurzamer te produceren in de melkveesector. Sensoren verzamelen ‘real-time’ informatie rond belangrijke veemanagementprocessen zoals jongvee-opfok en vruchtbaarheid. Vanuit deze data worden modellen en instructies voor melkveehouders ontwikkeld. Als resultaat zullen de koeien gezonder blijven, langer leven en meer melk geven. Daardoor worden ook extra inkomsten voor de landbouwsector gegenereerd.

Koe als smart factory

Anne Gerben Terpstra van Delta Instruments ging uitgebreid op dit thema in tijdens zijn praktijkvoorbeeld over big data in de zuivelindustrie. ‘Wij stelden onszelf de vraag; is de koe wel een Smart Factory? Niet echt, zo blijkt.’ De fabrikant van meet- en analyse-apparatuur voor de zuivelindustrie probeert met het gebruik van data de koe efficiënter en slimmer in te richten als ‘smart factory’.

Waterstraalsnijden met data

Een andere praktijkcase kwam van Resato, de specialist in hogedruktechnologie en producent van waterstraalsnijmachines uit Roden. Resato wil haar waterstraalsnijmachines laten voorspellen wanneer er onderhoud nodig is. Managing director Rob Castien: ‘Met data meer hogedruk opwekken, dat is wat we willen. Daarom rusten we machines uit met sensoren die ons informatie geven over de waterstraalsnijmachine. Met die info kunnen we vervolgens onze service afstemmen op elke individuele machine.’ Castien had daarbij tevens een IT-uitdaging voor de overige deelnemers aan ‘High Tech in de Drentse bossen: ‘Eigenlijk daag ik de markt uit om te komen tot standaard oplossingen. Kunnen we niet een portaal tot standaard voor het mkb definiëren? En hoe houden we dit betaalbaar?’ Voer voor verdere samenwerking en symbiose in in Noord-Nederland.